اختلالات نافذرشد(2)

اختلالات نافذرشد(2) 
اپیدمیو لو ژی :
محیط اطراف یک فرد (او تیستی)  مملو از پارا مترها ی دوره ای گو ناگون است .طیف های گوناگون اختلا لات  اوتیستی  در همه نژاد ها و کلاس های اجتما عی مشاهده می شوند . در بسیاری از آمارها اعلام می شود که اختلال اوتیسم در 04/0% ( 5/4 مورداز هر 10000 تولد زنده ) وجود دارد.ولی بسیاری ها معتقدندکه اگر بخواهیم آمار واقعی این اختلال را بیان نماییم باید گفت که این آمار به 1% کل جمعیت ( یک نفر از هر صد نفر ) میرسد.میزان بروز این اختلال درافراد مذکر 5/3 برابر افراد مونث است .این نسبت در سایر اختلالات رشدی از قبیل دیس لکسیا (dis lexia)نیز مشاهده می شود .  
________________________________________
اتیو لو ژی:
1) ناهنجاری در بیوشیمی وساختارنرونی مغز. به نطر می رسد که برخی از نواحی مغز دارای رشد بالا و برخی دیگر دارای رشد کمتر از حد طبیعی می باشند .
2)وجود آلرژی و حساسیت :
در بسیاری از متون علمی پرهیز از برخی غذاها و مایعات سبب بهبودی شرایط کودکان بیمار شده است . در لیست این مواد می توان انواع مختلف رنگها، چسب ها ، لاک ناخن ؛ اسپری مو و پودر رختشویی را نام برد .
برخی از بیماران تصور می کنند که با تماس با این مواد ، سمهای خاصی وارد خون آنها میشود . برخی از کو دکان اوتیستی از استعداد های خارق العاده ای در برخی از رشته های علمی از قبیل ریاضیات ، هندسه ، موسیقی ، هنر ، حل جدول  و قدرت حافظه بر خوردارند.
باید اعلام شود که همان گونه که در مورد افراد سالم نیز وجود دارد،  رفتار یک فرد اوتیستی مرتبط با نحوه ادراک او از محیط اطراف است لذا او به خاطر ادراکات ناهنجارش از محیط واکنش های نا هنجار را از خود بروز می دهد.
عموما طیف اختلالات او تیسم را به سه بخش اختلال در تصور (imagination)، اختلال در ارتبا طات اجتماعی (social communication ) ، و اختلال در واکنش اجتماعی (social interaction) همراه با تمایل شدید برای انجام کار های تکراری  و گاها رفتار های غیر طبیعی تقسیم بندی می نمایند .
________________________________________
علائم او تیسم:
باید اعلام نمود که علایم اوتیسم در  افراد مختلف دارای شدت و ضعف گوناگو نی است .به این معنی که در برخی از بیماران  برخی از علایم بیماری بارزتر از بقیه بیماران است :ولی به طور کلی علایم مربوط به اوتیسم را می توان از جنبه های زیر مو رد بر رسی قرار داد . 
مهارتهای اجتماعی (Social skills) : این بیماران معمولا نسبت به دیگران همانند افراد سالم واکنش نشان نمی دهند .اغلب آنها از تماس های چشمی(eye contact) با دیگران پرهیز می کنند و اغلب مایلند که تنها باشند .
آنها در درک احساسات دیگران مشکل دارند .و اغلب نمی توانند در باره احساسات خود صحبت نمایند . زمانی که دیگران با آنها صحبت می کنند توجه ای به آنها نشان نمی دهند .برخی از آنها علا قه ای به مردم نشان نمی دهند ولی برخی دیگر برعکس بسیار علا قه مند به مردم هستند اما نمی دانند چگونه با دیگران صحبت کرده و با آنها بازی نمی کنند  وقادر به برقراری ارتباط با آنها نیستند .
________________________________________

 
اختلا لات زبان ، تکلم ، و برقراری ارتباط :
استفاده از کلمات بدون توجه به معانی آنها :
حدود 40 %  کو دکان مبتلا به اوتیسم اصلا حرف نمی زنند .برخی دیگر مبتلا به عارضه اکو لا لیا (echolalia) (تکرار کردن حرفهایی که دیگران به آنها می زنند) می باشند .به طور مثال اگر شما به او بگو یید " چرا نا هارت را نمی خوری " او هم به جای آنکه جوابت را بدهد می گوید " چرا ناهارت را نمی خوری " یا اینکه مکررا تبلیغات تلویزیون را بدون کم و کاست تکرار می کنند. تن صدای ثابتی دارند و به نظر می رسد که نمی توانند در مواقع شادی یا غمگینی تن صدای خود را بالا و پایین ببرند .این کودکان ممکن است از لحاظ فاصله مکانی به افرادی که با آنها صحبت می کنند خیلی نزدیک شوند و یا ممکن است به یکی از مو ضوعات صحبت خود بچسبند و رهایش نکنند . برخی از آنها می توانند به خوبی صحبت نمایند و لغات بسیار زیادی را می دانند ولی حوصله گوش دادن به حر فهای دیگران را ندارند .هم چنین ممکن است در باره افرادی که بسیار به آنها علا قه مند هستند خیلی زیاد صحبت نمایند . - انجام حرکا ت تکراری، مقاومت در برابر تغییرات محیطی ویا مقاومت در برابر تغییرات روزانه  کار ها ی معمولی ، و عدم پاسخ دهی به صورت غیر طبیعی نسبت به تجارب حسی . آنها یک سری از کا رها را بارها و بارها تکرار میکنند . اگر عادات روزانه آنها تغییر نماید به شدت نا راحت می شوند .به عنوان مثال اگر کودک هر روز ابتدا دستش را شسته و سپس لباسش را می پوشد، در صورتی که از او خواسته شود که عکس اعمال فوق ر ا انجام دهد ، به شدت ناراحت خواهد شد . اوتیسم یک ناتوانی رشدی در تمام عمر بوده و به طور تیپیک در اوایل دوران کو دکی ظاهر می شود ..دانش آموزان مبتلا به اوتیسم در اوایل دو ان کودکی رفتاری را از خود نشان می دهند که به طور مخربی  با فرآیندهای یاد گیر ی آنها در مواردزیر تدا خل می نما ید . روند رشد کودکان مبتلا به او تیسم ممکن است درزمینه های حرکتی (motor) شناختی (cognitive)،به تاخیر بیفتد .
از طرف دیگر برخی ازآنها ممکن است بتوانند به راحتی مسایل کامپیو تری ویا یک جدول را حل کنند ولی در انجام کارهای بسیار آسان مثل بر قراری دوستی با دیگران و صحبت با دیگران دچار مشکل شوند .
________________________________________
اختلال در روابط /مهارتها / و واکنش های اجنماعی :
عدم درک احساسات و عواطف دیگران ، قدرت بسیار ضعیف در درک و تعبیرحالات چهره (facial expression) و زبان بدن (body language) دیگران
-  فرد بیمار ممکن است به صورت بی ادب (rude)، پر خاشگر ، رک گو (forthright) ، خجالتی  ،  بی فکر(thoughtless) ، نا بالغ از نسبت به سن تقویمی خود (immature) ،  مشاهده شود. این افراد قادربه عملکرد کافی  ومناسب برای بر قرار ی ارتباط با اجتماع نبوده و نهایتا قادر به ایجاد روایط دوستانه دیر پا نمی باشند.      
-  شرکت در فعالیتها و با زیهای ساده  و تمایل به دوری گزینی از جمع .
بر قراری ارتباط: کودک در برقراری ارتباط با جنبه های مختالف دچار مشکل میشود . زبان کودک دارای آن قدرت طبیعی برای بر قراری ارتباط نیست و از محتوی و ساختار مناسبی بر خوردار نمی باشد. ضعف کودک هم در زمینه ابراز نظر و هم در زمینه درک نظرات دیگران از طریق کلامی مشهود است .
کودک در برخوردبا مردم ،اشیا و وقایع زندگی اش دچار مشکل می شود .  اغلب کودکان در بر قراری یک ارتباط متناوب با دیگران دچار مشکل هستند . کودک در هنگام مشاهده تغییرات ایجاد شده در اطراف خود ، به استرس شدیدی دچار می شود و اصولا مایل به سکون در محیط اطراف خویش است و از تغییر دادن شرایط و اشیا اطراف خویش نا خرسند می شود . تغییرات ایجاد شده در وقایع معمول زندگی سبب ایجاد وحشت در فرد می شود . این امر می تواند بروز حرکات تکراری در فرد را تو جیه نماید کودکعلایق بسیار محدودی را نسبت به اطرافیان یا اشیا ی دور برش ابراز می کند  و قادر به شرکت در فعالیت های ذهنی نیست . این کو دکان نمی توانند بپذیرند که حالات رو حی –روانی دیگران با آنها متفا وت است و نمی توانند تصور کنند که افراد دیگر جامعه دارای عقاید ، دید گا ه ها و برنامه های خو دشان در زندگی هستند . اگر به او بگو یید" آن کار را نکن "  یک بیمار اوتیستی نمی تواند درک کند که معنی  "آن" چیست ؟  عواطف کو دکان او تیستی مشابه با سایر افراد جامعه است .ولی این کو دکان نی توانند عوالم و عواطف خود را به آسانی و به صورت قابل فهم باز گو نمایند. علت این امر این است که آنها نمی توانند از ابزار زبان به اندازه کافی استفاده نمایند. آنها ممکن است بدون ایجاد آمادگی در دیگران با آنها شروع به صحبت نمایند.
کودک نسبت به محر ک ها ی  شنیداری ، دیداری ،بویایی، و محرکهای حسی (tactile)،  چشایی gustatory و محرک ها یkinesthetic،  پاسخ های غیر طبیعی و تکراری و بی معنی را از خودنشان می دهد .و از لحاظ حس تعادل و تنظیم موقعیت بدن (proprioceptive) دچار مشکل می شود. . به عبارت دیگر ، برخی از آنها در برخی از حواس پنج گانه بسیار حساس تر از حالت طبیعی بوده ودر برخی دیگر ازاین حس ها از حساسیت کمتری نسبت به دیگران بر خوردار می باشند.از این رو عکس العمل آنها نسبت به بقیه افراد در یک جمع در قبال یک محرک بو یایی ، شنوایی، چشایی، و.. با دیگران هما هنگ نبوده و عکس العمل آنها سبب ایجاد بی نظمی در جمع می شود. به طور مثال سرو صدای ترافیک ممکن است برای آنها بسیار کر کننده باشد.
از لحاظ شناختی کودک ممکن است نا هنجاری های مختلفی را در فر آیند تفکر(thinking) از خود نشان داده و در تقکر انتزاعی (abstract thinking) ، هوشیاری (awareness) و قضاوت (judgment) دچار مشکل شده و و دارای توانایی اندکی برای فر آوری اطلا عات سمبو لیک است.
________________________________________

 
دریک تحقیق انواع  اتیسم را یک بیماری مغزی در نتیجه:
مصرف تراتوژن ها به خصوص ویتامین ها و آهن دوران بارداری و مسمومیت جنین با این مواد از نمونه های بسیار  خفیف غیر قابل تشخیص تا نمونه های بسیار  شدیدکه باعث مرگ جنین می شود را بیان نمود.پس از مصرف تراتوژن ها و با گذشتن از مرز مسمومیت و تجمع در خون جنین موجب عقب افتادن رشد سلولهای عصبی جنین و اختلالات متعدد می شود . 
همچنین امروزه پژوهشگران دریافته اند ارتباطی بین اتیسم وواکسنMMR(سرخک - سرخجه - اوریون )وجود ندارد ولی بسیاری معتقدند ارتباطی بین اتیسم و Thimerosal که یک ماده محافظت کننده واکسن ها که حاوی جیوه است وجود دارد .در یک بررسی  تمام کودکان که واکسینه می شوند برای حفاظت واکسن ها از تیمروزال یا اتیل مرکوری استفاده میگردد و کودکان تا سن ۱۰ ماهگی با ۲۵۰ میلی گرم تیمروزال و تا ۱۵ ماهگی ۴۵۰ میلی گرم تیمروزال تماس داشتند و میزان شیوع اتیسم در بالا ترین میزان خود بود و از سال ۱۹۹۳ تمام واکسن های مورد استفاده  عاری از تیمروزال حاوی جیوه بوده است.امروزه بهتر است اتیسم را سندرمی بدانیم که در اثر یکی از چندین نوع   آسیب دیدگی دستگاه مرکزی  اعصاب از ابتدای لقاح تا چند سال اول زندگی به وجود می اید.
محققان از بررسی های خود چنین نتیجه گرفته اند که اولا"نگرانیها و دغدغه های زود هنگام خانواده ها در مورد رشد و نمو کودکانشان بسیار مهم است و باید به انها بها داد خصوصا"پزشکان عمومی و متخصص کودکان باید به این مسئله توجه کنند و خیلی زود این کودکان را به متخصصان ارجاع دهند و از دادن بر  چسب هایی مانند اتیسم به صورت زودرس قبل از تشخیص قطعی خود داری کرد .
جهت تشخیص اتیسم وجود هر گونه اشکال یا عقب ماندگی تکلم زنگ خطر برای والدین می باشد چرا که اختلال تکامل زبان یکی از علایم مهم اولیه می باشد.
تشخیص  کودکان مبتلا به اتیسم screening test checklist در مطب پزشکان متخصص اطفال بسیار مفید خواهد بود.

از بیش فعالی تا اوتیسم

از بیش فعالی تا اوتیسم

-اختلال فرو پاشنده کودکی:
این اختلال بسیار نادر با پسرفت واضح در موارد متعددی از عملکرد ها نظیر کنترل ارادی روده و مثانه و مهارتهای گفتاری و اجتماعی متعاقب دو سال رشد و نمو واضح طبیعی رخ می دهد با این مفهوم علائم اختلال فروپاشنده کودکی  فقط بعد از حداقل 2 سال  رشد و نمو نرمال رخ می دهد و شروع پسرفت پیش از سن 10 سالگی باشد .
 این اختلال بر اساس DSM IV  به شرح زیر هستند
 
A.     رشد و نمو نرمال در حد اقل 2 سال اول بعد از تولد که با وجود مهارتهای ارتباطی غیر گفتاری ، روابط اجتماعی، بازی و رفتارهای تطابقی متناسب با سن مشخص می شود
B.     از دست دادن واضح مهارتهای قبلی کسب شده ( قبل از سن 10 سالگی) در حد اقل 2 مورد از موارد زیر
1-     زبان بیانی و دریافتی expressive&receptive language
2-    رفتارهای تطابقی و مهارتهای اجتماعی
3-    کنترل روده و مثانه
4-    بازی
5-    مهارتهای حرکتی
C.     عملکرد غیر طبیعی در حداقل 2 مورد از موارد زیر
1-     نقص کیفی در تعاملات اجتماعی مثل نقص در رفتارهای غیر کلامی ، نقص در ایجاد روابط بین فردی ، نقص در روابط اجتماعی و هیجانی متقابل
2-    نقص کیفی در ایجاد ارتباط مثل تاخیر یا کمبود در مهارتهای گفتاری یا ناتوانی در شروع یا نگهداری یک مکالمه یا بروز گفتار کلیشه ای و تکراری و عدم انجام بازیهای خود باورانه کودکانه
3-     رفتارها، علائق و فعالیتهای محدود ، تکراری و کلیشه ای مشتمل بر حرکات کلیشه ای
D.     اختلال دلیل موجهی برای دیگر اختلالات نافذ رشد یا اسکیزوفرنی نباشد
2-     سندرم آسپرگر:
اختلال آسپرگر که همچنین سندرم آسپرگر نیز نامیده می شود یک اختلال نموی است که با نقص در مهارتهای اجتماعی ، دشواری در ایجاد روابط اجتماعی و تمرکز و هماهنگی ضعیف ، و علائق محدود اما هوش معمولی و مهارتهای گفتاری کافی در زمینه های لغت و گرامر مشخص می شود . اختلال آسپرگر تا حدی دیرتر از اوتیسم ظهور می کند یا حد اقل دیر تر تشخیص داده می شود . یک فرد آسپرگری تاخیر واضحی در  شروع صحبت کردن ندارد . به هر حال این کودکان دارای مشکل در فهم ظرافتهای گفتاری مثل طعنه ها یا شوخی ها ی مورد استفاده در مکالمات هستند . در حالیکه بسیاری از کودکان اوتیستیک دارای عقب ماندگی ذهنی هستند اما این کودکان دارای هوش نرمال یا بالاتر از نرمال هستند . آسپرگر گاهی اوقات به اشتباه به اوتیسم های با عملکرد بالا خوانده می شوند
________________________________________

کرایتریای تشخیصی آسپرگر در DSM IV به شرح زیر می باشند
(A)  نقص کیفی در تعاملات اجتماعی که با حد اقل 2 مورد از موارد زیر مشخص می شود:
1-     اختلال مشخص شده در استفاده از رفتارهای غیر کلامی نظیر  تماسهای چشمی  یا بیان صورتی یا حالات بدنی و ژست ها و تنظیم تعاملات اجتماعی
2-     ناتوانی در ایجاد روابط با هم سن و سالان  متناسب با مراحل رشد و نمو
3-     ناتوانی در به اشتراک گذاردن لذات و علایق یا دستاوردها مثل ناتوانی در نشان دادن یا آوردن یا اشاره به چیز های مورد علاقه
4-     ناتوانی در تعاملات دو جانبه هیجانی
      (B)رفتارها علایق و فعالیتهای محدود و تکراری که با حداقل یکی از موارد زیر مشخص می شود
1-     اشتغال فراگیر ذهنی با یکی یا بیشتر از علایق محدود و کلیشه ای که از لحاظ شدت یا تمرکز غیر نرمال است
2-     شیفتگی غیر قابل انعطاف  واضح با عادات یا روشهای غیر عملی nonfunctional routines and rituals
3-     رفتارهای تکراری و کلیشه ای حرکتی مثل بازی با انگشتان یا فشار دادن یا پیچاندن آنها یا حرکات ترکیبی کل بدن
4-     اشتغال ذهنی فراگیر با قسمتهای اشیا
  (C) اختلال باعث نقص مشخص بالینی در روابط اجتماعی و  اشتغال با دیگر زمینه های مهم عملکردی می شود.
     ( D) عدم وجود اختلال واضح بالینی در شروع صحبت کردن مثلا" بیان یک کلمه ای تا سن دو سالگی یا عبارات ارتباطی تا سن 3 سالگی
   (E) عدم تاخیر بالینی مشخص در نمو شناختی یا در رشد مهارتهای متناسب با سن خودیاری(self help skills)  یا رفتارهای تطابقی ( بجز  در روابط متقابل اجتماعی) و کنجکاوی درباره محیط در دوران کودکی
   (F)  کرایتریا  برای دیگر اختلالات خاص PDD  یا اسکیزوفرنی نباشد
________________________________________

 
  5- اختلال نافذ رشد  غیر طبقه بندی شده PDD NOS
علائم  این گونه کودکان نه شامل علائمی می شود که پزشکان برای نامیدن چهار بیماری فوق استفاده می کنند و نه شامل درجاتی از نواقص شرح داده شده در هریک از چهار مورد مذکور می باشد
مطابق DSM IV   این عنوان باید برای مواردی بکار برده شوند که  یک نقص فراگیر و شدید در نمو روابط متقابل اجتماعی یا مهارت یابی ارتباط کلامی یا غیر کلامی وجود داشته باشد یا وقتی رفتارها، علایق یا فعالیتهای کلیشه ای وجود داشته باشند اما هیچکدام از کرایتریا های بیماریهای فوق یا اسکیزوفرنی یا اختلال شخصیت اسکیزوتایپی یا اختلال شخصیت اجتنابی را شامل نشود.
________________________________________

سر درگمی عناوین تشخیصی
تمایل نهفته موجود پشت DSM IV  این است که کرایتریا های تشخیصی به عنوان چک لیست برای تشخیص استفاده نشود بلکه به عنوان راهنمایی برای تشخیص PDD  بکار رود . راهنمای واضحی برای اندازه گیری شدت علائم بیماران وجود ندارد بنابر این خط بین اوتیسم و PDD NOS  مبهم و غیر واضح است
همچنانکه قبلا" توضیح داده شد هنوز بین پزشکان توافقی کامل بر سر عنوان PDD NOS  وجود ندارد . بعضی پزشکان اختلال اوتیسم را فقط برای کسانی در نظر می گیرند که علائم اساسی را در تمام زمینه های نموی مرتبط با اوتیسم نشان می دهند اما عده ای دیگر بیشتر با عنوان اختلال اوتیستیک راحت تر هستند و عنوان اختلال اوتیستیک را برای طیف وسیعی از اختلالات در گیر کننده گفتار و عملکرد مختل اجتماعی بکار می برند . بنابر این یک بیمار ممکن است توسط یک پزشک به عنوان اختلال اوتیستیک تشخیص داده شود و توسط یک پزشک دیگر به عنوان PDD NOS  تشخیص داده شود.
عموما" بیماری که به عنوان PDD NOS  تشخیص داده می شود دارای بعضی علائم اوتیسم می باشد اما دارای کرایتریاتی کامل اوتیسم مطابق با DSM IV  نیست .
گرچه در DSM IV بیماری اوتیسم را از نوع PDD NOS  کاملا" مجزا دانسته اند اما شواهد بالینی پیشنهاد می کنند که این دو گروه در پی یکدیگر هستند و برای مثال یک بیمار با اختلال اوتیستیک می تواند در طی رشد به یک PDD NOS  تبدیل شود یا یک نوع  PDD NOS  به یک اوتیسم تیپیک تبدیل شود و بعدها به عنوان اوتیسم تشخیص داده شود
دسته بندی دیگری جدیدا" توسط ZERO TO THREE   : موسسه ملی برای شیر خواران، نوپایان ، و خانواده ها (1994) منتشر شده است و درجه بندیها و عناوین  جدیدی را اضافه نموده است  تحت سیستم دسته بندی تشخیصی اختلالات رشد و نمو و سلامت روانی دوران شیر خوارگی و کودکی نامیده شده است به نام اختلال نمو چند سیستمی  یا  multi system developmental disorder  (MSDD) ، که برای توضیح اختلال نافذ رشد بکار می رود.
به هر حال در میان همه این تشخیص های گیج کننده یک چیز صرف نظر از نوع تشخیص مهم است و آن این است که عنوان بیماری هر چه باشد اوتیسم یا PDD NOS  یا MSDD  درمان یکسان است .
________________________________________

اتیولوژی
 اما همه این اختلالات دارای یک علت مشترک می باشند و آن مجموعه ای از علل است که با تشدید یکدیگر عمل می کنند و استرسی که به ارگانهای مختلف مثل عضلات و سیستم حسی وارد می شود در نهایت به حد نهایت تحمل آن می رسد مثل فشار بر یک پل و در نهایت مجموعه ای از علائم ایجاد می کند که کودک را به یک تشخیص از این طیف می رساند. هر شخصی دارای یک حد تحمل بار می باشد مثل یک پل که دارای حدی از تحمل می باشد و وقتی از حد تحمل فرد گذشت اختلالات  پوستی،  ریوی، گوارشی، ایمونولوژیکی ، زبان ،گفتار و مشکلات توجه و تمرکز آغاز می شود و این همزمان می شود با مشکلات حسی شناختی و نموی . اما بسیاری از اپتومتریست های رفتاری می توانند به یاد بیاورند بیماری را که وقتی مشکلات بینایی او بر طرف شد آلرژیهای او نیز برطرف شد. برطرف کردن فشاری که اختلال بینایی بر بدن ایجاد می کرد سبب غلبه بدن بر آلرژیها شد. کودکان بسیار مستعد تر از بزرگسالان نسبت به حمله استرسورها هستند چرا که سیستم نموی کوچکتر آنها تحمل کمتری نسبت به استرسورها دارد . انتهای سال دوم زندگی مشخصا" ضربه پذیرترین دوران زندگی محسوب می شوند زیرا بینایی ، زبان ، و مهارتهای اجتماعی با سرعت در حال بالغ شدن هستند . اپتومتریستها می دانند که در یک زمان مشخص کودک از محیطهای نزدیک دور می شود و دستکاریها و تعاملات  حرکتی بینایی با محیط شروع می شود. همچنانکه آگاهی از خود کودک به آگاهی از دیگران تبدیل می شود  زبان شروع به شکل گیری و مهارتهای اجتماعی سر بر می آورند . والدین کودکان خاص می بایست در این سنین از یک پاتولوژیست گفتاری یا متخصصان عقب ماندگان ذهنی کمک بگیرند. بسیاری از وضعیتهای پیش از تولد نظیر دیابت مادر  یا آلرژیهای مادر یا سندرم خستگی مزمن مادر یا فیبرو میالژیا یا حتی تروماهای خفیف در زمان وضع حمل یا کمبودهای اکسیژن در حین وضع حمل  همگی سبب زمینه ساز بودن استعداد کودک به اختلالات نموی می شوند. دیگر نشانه های خطر در سال اول زندگی کولیک، حساسیت به شیر گاو  ، استفراغهای جهنده ، ریفلاکس ،  اگزما ، عفونتهای گوشی مزمن  و استفاده مکرر از آنتی بیوتیک ها  و واکنش به ایمن سازی و محرومیت های حسی می باشد .
بر اساس  DR. Viola fryman  یک متخصص استخوان که  بطور وسیعی در دانشگاه کالیفرنیا کار می کند تروما های زمان تولد مهمترین و شایعترین علت بروز اختلالات نموی از جمله اوتیسم ، اختلال کمبود توجه و اختلالات یادگیری در کودکان است که حداقل در 80 درصد موارد این بیماران دیده میشود و فشارهای منتقل شده بر سیستم مغزی و ستون فقرات می توانند بر مغز و مایع مغزی و ستون فقرات و حتی دیگر ارگانها اثر بگذارد. که اینها گاهی در موارد شدیدتر می توانند همراه با تشنج یا فلج مغزی باشند.
اختلالات ساختمانی ناشی از تروما می تواند در خلال رشد عصبی اگر رشد رضایت بخش باشد تصحیح شود و سپس همگرایی حرکتی ، حسی حرکتی ، زبانی ، شناختی ، هیجانی اجتماعی و رفتاری می توانند با رشد آناتومیک- فیزیولوژیک تصحیح شوند.
________________________________________

 
علل PDD NOS
مطالعات بیولوژیکی و رفتاری شواهد کافی ایجاد کرده اند که PDD NOS  به علت اختلالات نورولوژیکی ایجاد می شوند و به هر حال هیچ علت یا علل مشخصی مشخص نشده است.
درحالیکه مطالعات مشکلات سیستم عصبی متنوعی را مشخص کرده اند هیچ مشکل مشخص واحدی بطور همیشگی وجود ندارد و علت دقیقی واضح نیست . این ممکن است به دلیل رویکرد رفتاری  تشخیص علت PDD NOS  باشد ) درست برعکس تستهای ژنتیکی) بنابر این ممکن است که PDD NOS  در نتیجه حالات مختلفی ایجاد می شود. در این صورت پیش بینی می شود که در آینده طیف علل مختلفی تعریف شود.
________________________________________

 
علائم و نشانه های PDD NOS
 عموما" کودکان 3 تا 4 ساله هستند که والدین به دنبال بروز علائم به جستجوی تشخیص می گردند . گروه علائم خاصی برای این کودکان وجود ندارد  مهم است که تصور کنیم که یک طیف وسیع متنوع و گوناگونی در این گونه کودکان وجود دارد  همه عناوین رفتاری توضیح داده شده در این فصل در این کودکان متداول است  اما به ندرت یک کودک همه علائم را نشان می دهد . به عبارت دیگر  همه کودکان دارای شدت و حدت یکسانی از علائم نیستند  . PDDNOS  می تواند خفیف  با یک یا چند علامت که در مدرسه یا محیط همسایگی دیده شود یا ممکن است علائم شدیدی داشته باشد و دارای مشکلات فراوان در زمینه های مختلف زندگی باشد . به دلیل اینکه ممکن است PDD NOS  و اوتیسم به دنبال یکدیگر باشند بسیاری از علائم ممکن است در یک بیمار اوتیستیک نیز دیده شود.
________________________________________

 
اختلال در رفتارهای اجتماعی
بعضی کودکان با PDDNOS  تمایل برای اجتناب از تماسهای چشمی دارند و علاقه کمی به شنیدن صدای انسان دارد. این کودکان تمایل ندارند که مانند دیگر کودکان دستهایشان را بالا بیاورند تا بلندشان کنند یا بغلشان کنند آنها ممکن است به نظر برسند که عاطفه ضعیفی دارند و به ندرت با حرکات عضلات صورت پاسخ می دهند در نتیجه کودک به نظر می رسد ناشنوا باشد به علاوه در کودکانی با تاخیر های نموی کمتر و ضعف توانایی در پاسخهای اجتماعی ممکن است تا سالهای دوم و سوم زندگی واضح نباشد . در دوران ابتدایی کودکی  کودکان با PDD NOS   ممکن است به اجتناب از تماسهای چشمی ادامه دهند اما  ممکن است از خاراندن یا قلقلک دادن  لذت ببرند یا ممکن است تماسهای فیزیکی را بطور انفعالی بپذیرند . آنها رفتارهای تیپیک ارتباطی را از خود نشان نمی دهند و به نظر می رسند قادر به ایجاد ارتباط نزدیک اجتماعی یا دوستی نمی باشند . عموما" این کودکان رفتارهای والدین را در منزل پیروی نمی کنند و بیشتر این کودکان اضطراب جدایی یا اضطراب در برخورد با غریبه ها را از خود نشان نمی دهند و به راحتی به غریبه ها درست به اندازه والدین خود نزدیک می شوند. بسیاری از این کودکان تمایلی به بودن در بین  کودکان  دیگر یا بازی با آنها نشان نمیدهند یا کمتر نشان می دهند یا گاهی اوقات بطور جدی از آن اجتناب می کنند .
در دوران میانه کودکی ممکن است این کودکان آگاهی بیشتر و تماسهای بهتری با والدین یا دیگر بزرگسالان آشنا نشان دهند اما همچنان مشکلات ارتباط اجتماعی ادامه می یابد . آنها همچنین دارای مشکل در انجام بازیهای گروهی و شکل دهی روابط دوستی با همسن و سالان خود هستند  اما در کودکان با شدت کمتر ممکن است با بازی دیگر کودکان همراه شوند.
همچنان که این کودکان بزرگتر می شوند ممکن است بیشتر با  والدین و خواهر برادرهای خود عاطفی شوند ولی به هر حال  مشکل در فهم پیچیدگی های روابط اجتماعی دارای مشکل هستند . بعضی کودکان با شدت کمتر بیماری ممکن است دارای علاقه وافر برای ایجاد دوستی با دیگران باشند  اما کمبود در پاسخ به علائق و هیجانات دیگران و کمبود در فهم شوخی ها و لطیفه هایی که کودکان می گویند یا انجام می دهند  می توانند ایجاد و گسترش روابط با دیگران را آهسته کند.
 نقص در ارتباطات غیر کلامی
در ابتدای دوران کودکی ممکن است این کودکان برای خواست چیزی دست بزرگتران را به سختی بکشند آنها این کار را بدون بیان احساسات با عضلات صورت انجام می دهند . آنها معمولا" به ندرت دستهایشان را یا سرشان را به نشانه قبول چیزی در جایگزینی برای صحبت کردن تکان می دهند . این گونه کودکان به ندرت در بازیهایی که در آن کاری یا چیزی را تقلید می کنند شرکت می کنند. آنها به احتمال کمتر از کودکان معمولی فعالیتهای والدین خود را کپی برداری می کنند.
در میانه و اواخر دوران کودکی چنین کودکانی بطور معمول از ژست گرفتن استفاده نمی کنند حتی وقتی که آنها به خوبی ژست های دیگران را به خوبی می فهمند . بعضی کودکان بازیهای تقلیدی را انجام می دهند اما تمایل به تکراری کردن آن را دارند .
عموما" کودکان با PDD NOS  قادر به نشان دادن لذت ، عصبانیت ، یا ترس هستند اما ممکن است فقط قادر باشند به نشان دادن حد اکثر هیجان خود باشند.  آنها اغلب از بیان صورتی که به طور معمول در هیجانات ظریف بکار می رود  استفاده نمی کنند.
________________________________________

نقص در درک گفتار :
درک مکالمات در کودکان PDD NOS در درجات متنوعی بسته به اینکه در کجای طیف PDD NOS  قرار دارد مختل است کودکان PDD NOS   که دارای عقب ماندگی ذهنی نیز می باشند ممکن است از یک سطح محدود درکی از گفتار دیگران بالاتر نروند .کودکان با شدت کمتر ممکن است دستورات ساده را با یک زمینه مساعد یا با دیدن ژست فرد بفهمند.( مثلا" بگویید لیوان را روی میز بگذار با اشاره به میز ). در موارد خفیف بیماری ممکن است فقط مفاهیم شوخی ها یا طعنه ها درک نکند مثلا" جمله (آسمان سوراخ شده و تو افتاده ای ) می تواند برای  بیشتر موارد خفیف PDD NOS گیج کننده باشد.
________________________________________

نقص در نمو گفتاری :
بسیاری از کودکان با PDD NOS  قادر به ورور کردن ((babble نمی باشند یا ممکن است در اولین سال زندگی شروع کنند اما بعدا" متوقف شود . وقتی کودک شروع به صحبت کردن میکند اغلب حالتهای غیر نرمال از خود نشان می دهد . اکولالیا      ( تکرار مداوم کلمات یا عبارات نامفهوم) ممکن است تنها نوع گفتاری باشد که بعضی از کودکان دارند. گرچه اکولالیا ممکن است بطور واضحی ایجاد شود اما ممکن است فهم خاصی از کلمات نداشته باشند در گذشته فکر می شد که اکولالیا نقش و خاصیت واقعی ندارد . بیشتر مطالعات اخیر یافته اند که اکولالیا می تواند چند خاصیت داشته باشد ممکن است کودک این کلمات را تولید کند چون این حالت برای او خوشایند است یا به عنوان مرحله ای بین ایجاد ارتباط کلامی و غیر کلامی یا راهی برای ایجاد ارتباط با دیگران باشد . دیگر کودکان از عبارتهایی که از دیگران کپی برداری کرده اند استفاده می کنند . این حالت اغلب با همراهی معکوس در پاسخ همراه است مثلا" وقتی سوال می شود  حالت چطور است پاسخ می دهد  شما خوب هستید
تولید واقعی کلام ممکن است مشکل داشته باشد . کلام ممکن است شبیه یک ربات باشد که بصورت کلام مونو تون و یکنواخت در حالتهای تاکید یا هیجان باشد
اشکال در تلفظ در اینگونه کودکان بسیار شایع است اما به مرور زمان با بزرگتر شدن کودک کاهش می یابد. ممکن است تضاد مشخصی بین تلفظ واضح اکولالیک و تلفظ خود بخودی ضعیف باشد.
 بعضی کودکان کلام کشیده و آهنگین با کشیدن عجیب اصوات و کلمات دارند. گاهی حالت سوالی در جملات غیر سوالی می سازند. ریتم تنفسی عجیب غریب ممکن است در کودکانی که بصورت بریده  بریده  صحبت می کنند دیده شود.
گرامر غیر طبیعی بطور متناوب در این گونه کودکان که قادر به صحبت هستند دیده می شود در نتیجه
-         عبارات ممکن است تلگرافیک ( مختصر و مونو تون ) باشد
-         کلمات دارای اصوات یکسان یا با مفاهیم مرتبط ممکن است در هم بر هم شوند
-         بعضی اشیا ممکن است با عملکردشان عنوان شوند
-         ممکن است کلمات جدید ابداع کنند
-         حروف اضافه افعال ربطی و تلفظ ها ممکن است از عبارات حذف شوند یا اشتباه بکار برده شوند
گاهی اوقات وقتی کودکان  با PDD NOS   شروع به صحبت می کنند ممکن است بطور معمولی از کلمات استفاده نکنند چنین کودکانی تمایل به تکیه به عبارات تکراری دارند گفتار آنها  شامل تصورات، نتیجه گیری های انتزاعی و یا هیجانات ظریف نمی باشند . آنها عموما" دارای اشکال در صحبت کردن در خصوص چیزهایی است که خارج از مورد صحبت در حال حاضر است . آنها ممکن است در خصوص چیزهایی که بسیار علاقمند هستند بسیار صحبت کنند و هر وقت چیز مشابه ای بروز کند در مورد آن صحبت می کنند . اشخاص بسیار توانا ممکن است در موارد مورد علاقه به تبادل اطلاعات بپردازند اما به محض تغییر موضوع ممکن است به سرعت  ادامه ارتباط اجتماعی را قطع کنند. گفتگوی رفت و آمدی در مکالمات در این کودکان دیده نمی شود . بنابراین آنها با دیگران صحبت می کنند تا با همدیگر صحبت کنند.
________________________________________

 رفتارهای غیر معمول:
پاسخهای غیر معمول رفتاری این کودکان با محیط خود چند شکل دارد.
مقاومت در برابر تغییر
بسیاری از کودکان با تغییر محیط آشفته می شوند حتی یک تغییر کوچک در کارهای روز مره ممکن است باعث کج خلقی آنها شود . بعضی کودکان اسباب بازیهای خود را ردیف می کنند و اگر ردیف آنها به هم بخورند بسیار پریشان می شوند . در برابر یاد دادن فعالیتهای جدید ممکن است مقاومت نشان دهند .
رفتارهای مراسمی یا اجباری
 رفتارهای مراسمی ritualistic  یا اجباری معمولا" کارهای روزمره را سخت درگیر می کند(برای مثال اصرار بر خوردن غذاهای خاص ) یا اعمال تکراری نظیر  flapping  انگشتان یا بازی با انگشتان ( مثل پیچاندن یا ضربات کوتاه و پشت سر هم انگشتان نزدیک صورت و لبها ). بعضی کودکان ممکن است اشتغال ذهنی پیدا کنند : آنها ممکن است زمان زیادی را صرف کنند با بخاطر آوری اطلاعاتی پیرامون آب و هوا  پایتختها یا مراکز استانها یا تاریخ تولد افراد خانواده صرف کنند .
رفتارها و تعلق خاطر های غیر نرمال
بعضی کودکان تعلق خاطر شدیدی به چیزهای عجیب غریب دارند نظیر جارو برقی  باطری ها  یا قوطی فیلم  . بعضی کودکان ممکن است اشتغال ذهنی با بعضی مظاهر مطلوب اشیا نظیر بافت مزه یا بو یا شکل آن دارند.
پاسخ غیر طبیعی به تجربه های تحریکی
بعضی کودکان ممکن است کم پاسخ یا بیش پاسخ به محرکهای حسی  باشند بنابر این آنها ممکن است مشکوک به ناشنوا بودن یا نقص بینایی داشتن باشند و برای این کودکان بسیار متداول است که به متخصص های چشم یا گوش ارجاع شوند . بعضی کودکان از برقراری تماسهای فیزیکی ملایم ممانعت می کنند و با خرسندی به بازیهای خشن و چرخشی واکنش نشان می دهند . بعضی کودکان غذاهایی را که ترجیح می دهند بسیار زیاد  حمل می کنند و در مقادیر زیاد می خورند ولی از طرف دیگر بعضی کودکان تغذیه خود را محدود به موارد انتخابی خاص می کنند  در حالیکه دیگران با دل و جان می خورند و نمی دانند کی سیر می شوند.
________________________________________

اختلالات حرکتی:
 حرکات عضلانی مشخص مثل پرتاب کردن ،گرفتن یا لگد زدن ممکن است با تاخیر شروع شود اما در زمان طبیعی هستند کودکان کم سن تر با PDD NOS  معمولا" در تقلید کردن با عضلات صورت و ادا در آوردن مثل دست زدن مشکل دارند . بسیاری از این کودکان بیش فعال هستند و تازه در دوران نوجوانی آرام تر می شوند . بسیاری از این کودکان ممکن است حالتهایی را نشان دهند نظیر شکلک در آوردن یا با انگشتان بازی کردن flapping  یا پیچاندن انگشتان ، روی انگشتان راه رفتن ، حملات ناگهانی انجام دادن، پریدن، حرکات تند انجام دادن ، مرتب قدم می زدن ، بدنشان را تکان می دهند یا و به این طرف آن طرف نوسان می دهند ، یا سرشان را می چرخانند یا به جایی می زنند. در بعضی موارد رفتارها گاهکاهی دیده می شوند و در بعضی موارد بطور مداوم وجود دارند.
________________________________________

هوش و نقصهای شناختی:
عموما" کودکان با PDD NOS  تستهایی را که نیاز به مهارتهای دستی یا مهارتهای بینایی یا حافظه فوری دارند به خوبی انجام می دهند  در حالیکه آنها در کارهایی  که  نیاز به تفکر سمبلیک یا انتزاعی  یا تفکر منطقی سلسله وار دارند ضعیف هستند. پروسه تفکر و یادگیری در این کودکان خصوصا" در توانایی برای تقلید کردن، درک مفاهیم لغات در صحبتها و درک مفاهیم ژستها  و در ابداع کردن یا انعطاف پذیر بودن  یا در یاد گیری قوانین کاربردی و استفاده از اطلاعات کسب شده مختل است . تازه یک تعداد کمی از کودکان با PDD NOS   از خود خاطرات عادتی گذشته را خیلی عالی به یاد می آورند و دارای مهارتهای خاص در موسیقی ، مکانیک ، ریاضیات و خواندن ( Reading) هستند.
به علت اینکه بسیاری از این کودکان یا بدون توانایی گفتار عملی هستند یا قابل تست نیستند بسیاری از افراد ارزش تستهای هوش را زیر سوال می برند . به علاوه مشاهده شده است که تعدادی از این کودکان بدون تغییر در میزان IQ  اندازه گیری شده  بهبودی بسیار خوبی را در دیگر زمینه های رشدی در طی دوران پیگیری  نشان می دهند  . مطالعات نشان می دهند که عقب ماندگی خفیف موجود در زمان تشخیص تمایل به ماندن دارد . کودکان باIQ  پایین نقص بیشتری را در ایجاد روابط اجتماعی از خود نشان می دهند . این کودکان به احتمال بیشتر  پاسخهای غیر طبیعی اجتماعی مثل لمس کردن یا بوییدن مردم یا رفتارهای مراسم گونه یا خود آزاری  از خود نشان می دهند.
________________________________________

 
حالات مرتبط  Associated features
بیان هیجانات بعضی از این کودکان با PDD NOS  ممکن است سطحی ، زیاد از حد یا نامتناسب با موقعیت باشد . بدون علت واضح آنها ممکن است جیغ بزنند یا گریه تسلی ناپذیر داشته باشند در حالیکه گاهی ممکن است ول خندی و خنده های هیستریک داشته باشند . خطرهای واقعی نظیر حرکت وسایل نقلیه یا بلندی ها را ممکن است در نظر نگیرند درحالیکه ممکن است از یک جسم بدون خطر مثل یک حیوان  تاکسی درمی شده  بترسند.
________________________________________

 
تشخیص PDD NOS
 بر اساس DSM IV  پیشنهاد شده است که عنوان PDD NOS  وقتی بکار برده شود که یک اختلال نافذ همه گیر شدید در تعاملات اجتماعی ، مهارتهای ارتباطی گفتاری و غیر گفتاری و بروز رفتارها، علائق یا فعالیتهای تکراری وجود داشته باشد اما کرایتریا  بطور کامل شامل اختلالات تعریف شده گروه PDD  نشود ( مثلا" اختلال اوتیستیک ، اختلال رت و آسپرگر) . به هر حال DSM IV  تکنیک خاص یا کرایتریای خاصی را برای PDD NOS  تعریف نکرده است.
________________________________________

 
آزمایش خاصی در دسترس نیست
در حال حاضر هیچ آزمایش خاص یا رادیوگرافی خاصی وجود ندارد که بتواند تشخیص PDD NOS   را تایید کند . تشخیص PDD NOS  درست شبیه ساختن یک جور چین است که خود عکس و حاشیه آن مشخص نیست بنابر این وقتی تشخیص PDD NOS  گذاشته می شود این نشان دهنده بهترین حدس یک پزشک است . بدست آوردن تشخیص برای این گونه کودکان نیازمند ارزیابی توسط یک متخصص متبحر در زمینه کنترل رشد و نمو کودکان نظیر یک روانپزشک کودک یا متخصص اطفال در پایش رشد و نمو یا یک نورولوژیست اطفال  یا یک روان شناس رشد است
________________________________________

 
ارزیابی PDD NOS
هدف از ارزیابی PDD NOS  دو جنبه دارد اول جمع آوری اطلاعات برای فرموله کردن یک تشخیص دقیق و دوم تهیه اطلاعاتی که پایه یک مداخله درمانی مناسبی را برای کودک فراهم کند . ارزیابی PDD NOS  معمولا" شامل موارد زیر است
 
1- ارزیابی پزشکی  : ارزیابی پزشکی باید شامل گرفتن یک تاریخچه کامل از زمان بارداری ، وضع حمل ،چگونگی زمان رشد کودک و تاریخچه خانوادگی به همراه یک معاینه بالینی و عصبی کامل باشد. همه کودکان با PDD NOS  نیاز به تستهای آزمایشگاهی نظیر مطالعات کروموزومی  مشتمل بر سندرم X  شکننده یا EEG  یا MRI   ندارند و بسته به معاینات نیاز مشخص می شود. گرچه علت PDD NOS  مشخص نیست اما پزشک ممکن است به حالاتی فکر کند که باعث PDD NOS نمی شود اما   در چنین کودکانی به احتمال بیشتری دارد دیده می شوند مثل صرع . حالتهای مرتبط می توانند باعث  یا سبب بدتر شدن مشکلات کودک شوند. یک کودک  با PDD NOS ممکن است توانایی های مختلفی را در زمینه های متفاوتی از خود نشان دهد . والدین و معلمان ممکن است اطلاعاتی را بدست آورند که در انجام تستهای روتین مشخص نشوند.
مقیاسهای اندازه گیری رفتاری
چک لیستهای مشکلات ممکن باید توسط والدین و درمانگرهای آشنا با کودک پر شود. بسیاری از تشخیص دهندگان از اینگونه چک لیستها برای تشخیص اوتیسم استفاده می کنند ولی برای تشخیص اختلال PDD NOS  چک لیستی تعیین نشده است.
مطالعات رفتاری مستقیم
رفتار کودک ثبت می شود و نتایج ارزشیابی  آن برای کمک به مداخلات درمانی  اغلب تحت نمودار در می آید . این نوع از ارزشیابی هم میتواند در محیط ساختگی مثل یک جلسه ارزیابی هوش انجام شود و هم می تواند در موقعیتهای طبیعی مثل مدرسه یا منزل انجام شود .
ارزیابی روانی:
 از آنجاییکه یک روان شناس از وسایل استاندارد شده برای ارزیابی توانایی های شناختی ، اجتماعی ، هیجانی ، رفتاری ،و عملکرد تطابقی  استفاده می کند. والدین می توانند بدانند در چه زمینه ای فرزندشان دارای تاخیر است .
ارزیابی آموزشی:
هر دو هم به صورت رسمی مثل تستهای استاندارد و هم بصورت ارزیابی های غیر رسمی مثل مشاهده مستقیم و مصاحبه با والدین باید برای ارزیابی کودک در موارد زیر انجام پذیرد
 -مهارتهای پیش از آموزش  مثل شکل و نام گذاری حروف
- مهارتهای آموزشی مثل خواندن و حساب
- مهارتهای امور روزمره مثل دستشویی رفتن ، لباس پوشیدن  و خوردن
- روش یادگیری و روشهای حل مشکل
 
ارزیابی توانایی برقراری ارتباط
تستهای رسمی ، ارزیابی مشاهدات و مصاحبه با والدین همگی راهکارهای مناسبی برای ارزیابی مهارتهای ایجاد ارتباط هستند . ارزیابی طیف ایجاد ارتباط مشتمل بر علائق کودک در ایجاد ارتباط چرا و برای چه منظوری کودک ایجاد ارتباط می کند، زمینه و محتوای ایجاد ارتباط و چگونگی ایجاد ارتباط ( شامل بیان صورتی ، حالات بدنی و ژست ها ) و چه مقدار کودک در زمانی که با او ارتباط برقرار می کنند می فهمد مهم است. نتایج ارزیابی باید برای طراحی یک برنامه آموزش ایجاد ارتباط استفاده شود. ممکن است به یک مورد یا بیشتر شکل جایگزین برای ارتباط گفتاری نظیر زبان اشاره  و یا استفاده از تخته های یادگیری مثل اشاره به عکس ها برای بیان نام آنها نیاز باشد.
________________________________________
آموزش خاص و  اختلال نافذ رشد    NOS
بر اساس قانون، مدارس باید خدمات ویژه ای را دسترس کودکان دارای ناتوانی قرار دهند. این خدمات به نام آموزش اختصاصی و خدمات مرتبط نامیده می شود . این قانون به نام کار آموزشی کودکان ناتوان نامیده می شود Individual with Disabilities Educatin Act (IDEA)   در این قانون کودکان  ناتوان باید توسط مدارس عمومی بدون هزینه ارزیابی شوند و براساس نتیجه ارزیابی شرایط سرویس ویژه ای را به کودک دارای شرایط خاص ارائه دهند.
IDEA  گروه ناتوانی را مشخص می کند تا کودک بر اساس آن گروه تحت حمایت قرار گیرد این گروههای مشخص شده به صورت زیر هستند. اوتیسم ، کری و کوری ، کم شنوایی شامل کری ؛ عقب ماندگی ذهنی  و دیگر نواقص سلامتی ؛ نواقص ارتوپدیک ؛ اختلالات هیجانی جدی ؛ ناتوانی های خاص یادگیری ؛ نواقص گفتاری ؛ صدمات مغزی ناشی از ضربه ؛ کم بینایی  و کوری و کودکان با نواقص متعدد . اگر مدرسه دارای مجوز باشد می تواند خدمات آموزشی را از سن 3 سالگی تا 9 سالگی تحت گروه جدای تاخیر در رشد  برقرار کند . والدین باید با واحد آموزش اختصاصی برای یافتن راهنمایی مناسب هماهنگ نمایند .
این مهم است که بدانیم که یک کودک ممکن است دارای ناتوانی باشد اما آنقدر  نیست که نیاز به آموزش اختصاصی و خدمات خاص باشد. و برعکس کودکی که آموزشهای آن بطور خاص به علت ناتوانی اش تحت تاثیر قرار گرفته می بایست تحت برنامه ویژه قرار بگیرد.
آموزش اختصاصی نوعی از آموزش است که برای کودک ناتوان متناسب با میزان ناتوانی او در نظر گرفته می شود و خدمات مرتبط بر اساس نوع میزان ناتوانی می تواند کار درمانی occupational therapy ؛ گفتار درمانی یا فیزیوتراپی باشد خدمات مرتبط نیز هزینه ای برای والدین ندارد و هر دو قسم آموزش و خدمات مرتبط می تواند برای کودکان PDD NOS  مفید و لازم باشد.
خدمات برای کودکان کوچکتر که از زمان تولد تا 2 سالگی تعریف شده است  دارای هزینه ای است که متناسب با درآمد والدین در نظر گرفته می شود. مداخلات زود رس  بر اساس نمای رشد و نمو کودکان مشتمل بر نمو فیزیکی ؛ نمو شناختی؛ نمو ارتباطی ؛ و رشد و نمو هیجانات و روابط اجتماعی یا تطابقی تعریف می شود. خدمات شامل( و نه محدود به) آموزش خانواده ها  ، ویزیت خانگی ، دستورات خاص ،  آسیب شناسی گفتاری و زبانی ، خدمات بینایی ، و کار درمانی می باشد.
________________________________________

 
برنامه های آموزشی فردی برای کودکان و خانواده ((IEP - IFSP
بیشتر کودکان سنین مدرسه با PDD NOS  به آموزشهای اختصاصی نیاز دارند و تنها کودکان کوچکتر نیاز به مداخلات درمانی زود رس دارند . اگر کودکی واجد برنامه آموزشی خاص گردید والدین و مسئولین مدرسه برنامه آموزشی خاص را تهیه می بینند Individualized Education Program ( IEP)  بر این اساس لیست کلیه موارد ضعف و موارد قدرت کودک تهیه می شود و متناسب با آنها برنامه ریزی می کنند . اگر کودک در کمتر از سن 3 سالگی باشد یک برنامه خانوادگی فردی نیاز داردIndividualized family service plan ( IFSP) 
________________________________________

 
درمان :
در کل کودکان با PDD NOS  ناتوانی های مشترکی در ایجاد ارتباطهای اجتماعی با کودکان اوتیستیک دارند . این کودکان اغلب نیاز به خدماتی مشابه کودکان اوتیستیک دارند.
 
روشهای سنتی:
یک روش درمانی یکسان برای کودکان اوتیستیک یا PDD NOS وجود ندارد . بسیاری از پزشکان و خانواده ها طیفی از درمان همزمان مشتمل بر رفتار درمانی ، آموزشهای زیربنایی راهبردی ، دارو درمانی ،گفتار درمانی و کار درمانی و مشاوره را در بر می گیرد .این درمانها  رفتارهای خوب اجتماعی را تقویت و رفتارهای نامناسب مثل بیش فعالی ، بی معنایی ، رفتارهای تکراری و خود آزاری و رفتارهای تهاجمی را تضعیف می کنند  که این با عملکرد و آموزش کودک مداخله می نماید.  در حال حاضر توجهی خاص روی درمان در دوران پیش از دبستان و کار با والدین برای کمک به این کودکان در سنین پیش از دبستان وجود دارد تا بر مشکل خود غلبه کنند بسیاری اوقات هرچه این کودکان زودتر درمان را شروع کنند نتیجه بهتری می گیرند.
رفتار درمانی
همچنانکه کودکان با PDD NOS  در حال تلاش و تقلا برای دریافت درکی از بسیاری چیزهایی هستند که برایشان گیج کننده است. آنها در یک محیط سازمان دهی شده یعنی جایی که قوانین و انتظارات واضح و دائمی هستند بهترین واکنش را از خود نشان می دهند.  محیط کودک نیاز است که خیلی مشخص و ساخته شده و قابل پیش بینی باشد.
بسیاری از اوقات یک مشکل رفتاری نشان دهنده این است که کودک سعی می کند با یک چیز گیج کننده یا مشمئز کننده frustration یا ترسناک ارتباط برقرار کند.
 فکر در مورد مشکل رفتاری کودک به عنوان یک پیام می بایست رمز گشایی شود. سعی کنید علت ممکن بروز رفتار را مشخص کنید . آیا کودک اخیرا" تغییری در کارهای روزمره خود داشته است ؟ آیا چیز جدیدی به کودک معرفی شده است که او را در اضطراب یا گیجی  انداخته است.؟ وقتی مهارتهای ارتباطی کودک بهبود می یابد مشکلات رفتاری اغلب کاهش پیدا می کنند . حال کودک بدون نشان دادن رفتارهای منفی دارای منظوری از آن چیزی است که او را آزار می دهد.
اثبات شده است که استفاده از تقویت رفتارهای مثبت برای کودکان اثر مثبتی دارد . مهم است که به خاطر داشته باشید
1-     برنامه باید بر اساس خصوصیات فردی طراحی شود زیرا کودکان از لحاظ توانایی ها و ناتوانایی هایشان با همدیگر بسیار متفاوت هستند و یک برنامه مفید برای یک کودک برای دیگری ممکن است مفید نباشد.
2-     کودکان با PDD NOS  دارای مشکل در تعمیم دادن یک موقعیت به موقعیتی دیگر است . مهارتی را که در مدرسه فرا می گیرند تمایل دارند که به منزل یا دیگر جاها منتقل نکنند .  بسیار مهم است که درمان در همه زمینه های زندگی کودک مثل مدرسه ، اجتماع و منزل تداوم داشته باشد
3-     یک رویکرد خانه- جامعه که والدین و معلمان ویژه آموزشی را برای تقویت رفتارهای مثبت آموزش می دهد می تواند  برای بدست آوردن حد اکثر نتیجه بسیار کاربردی باشد.
برنامه آموزشی مناسب 
آموزش ابزار اولیه برای درمان کودکان PDD NOS  است. بسیاری از این گونه کودکان سختی بسیاری را در مدرسه یعنی جایی که درخواست برای توجه و کنترل واقعی تکانه ها یکی از ضروریات است  تجربه می کنند. مشکلات رفتاری می توانند بعضی کودکان را از تطابق با کلاس درس منع کنند ولی به هر حال با کمکهای آموزشی مناسب می تواند در مدرسه موفق باشد.
________________________________________

مهمترین عامل در کیفیت برنامه آموزشی دانش معلم می باشد دیگر عوامل کیفی برنامه به قرار زیر می باشند:
1-     کلاسهای قابل پیش بینی ، سازگار و ساخته و پرداخته شده با زمانبندیها وماموریت های مشخص شده و واضح
2-     اطلاعات علاوه بر گفتاری باید بصورت بصری نیز ارائه شوند.
3-     ایجاد فرصت برای تعامل با هم سن وسالان غیر ناتوان که شکل مناسب زبانی ، اجتماعی و مهارتهای رفتاری دارند
4-     تمرکز بر بهبود مهارتهای ارتباطی  با استفاده از  وسایل نظیر وسایل ارتباطی
5-     کاهش اندازه کلاس و بکار بردن مناسب ترتیب صندلی ها برای کمک به کودک برای جلوگیری از حواس پرتی او
6-      کار برد برنامه آموزشی مناسب با توانایی های کودک
7-      استفاده از ترکیب تقویت رفتارهای مثبت با دیگر مداخلات آموزشی
8-     ایجاد ارتباط کافی و متناوب با معلمان  و والدین و درمانگران اولیه کودک
________________________________________

 
درمان طبی
هدف اولیه از درمان کودکان PDD NOS   مطمئن شدن از سلامت فیزیکی و روانی اینگونه کودکان است . یک برنامه پیشگیرانه خوب باید شامل چک آپ فیزیکی کودک برای مطمئن شدن از رشد فیزیکی بینایی ، شنوایی ، و فشار خون او باشد . برتامه ایمن سازی او مطابق برنامه و ویزیت های مرتب دندانپزشکی و توجه به تغذیه و بهداشت باید مد نظر باشد. یک برنامه درمانی منظم با ارزیابی کامل پزشکی شروع می شود . ارزیابی پیش از درمان برای یافتن وضعیتهای خاص پزشکی مثل صرع ضروری است.
یک درمان خاص دارویی که برای همه کودکانPDD NOS مفید باشد وجود ندارد. بعضی درمانهای دارویی مفید دیده شده اند اما برای بسیاری از کودکان با PDD NOS  یا اوتیسم  ترکیبات دارویی باید متناسب با ارزیابی وضعیت کودک و یافتن حد مطلوب دوز تغییر داده شود. بنابر این در هر کودک می تواند متفاوت باشد و دستور دارویی مشخصی وجود ندارد و هر کودک دستور دارویی متناسب با خودش را دارد. مهم است که در نظر داشته باشید درمان دارویی میتواند در مواردی که ممکن است همراه با PDD NOS  وجود داشته باشد موثر باشد نظیر حالتهای کمبود توجه یا اختلال وسواسی جبری .
تصمیم نهایی والدین که آیا از درمان دارویی به عنوان قسمتی از درمان کودکشان استفاده کنند یا نه یک تصمیم شخصی است و باید به آن احترام گذاشت. درمان دارویی همیشه باید همراه با دیگر درمانها انجام پذیرد و اثر آن باید توسط گزارشات و مشاهدات کودک ، والدین و معلمان  پیگیری شود.
                                                                    
دی متیل گلیسین DMG
این ماده یکی دیگر از مواد مغذی است که بنا بر گزارشهای هزاران خانواده  کاملا" برای بسیاری از کودکان مفید تشخیص داده شده است . شبیه ویتامین ب 6 و منیزیم  DMG  بی خطر و نسبتا" ارزان است و به نیمی از کودکان و بالغین مبتلا به اوتیسم کمک می کند
تحقیقات روی انسانها و حیوانات آزمایشگاهی نشان داده است که این ماده سیستم ایمنی را تقویت می کند. سیستم ایمنی در بسیاری از افراد اوتیستیک بد عملکرد است . بعضی کودکان و بالغین اوتیستیک مبتلا به تشنج می شوند و دو گزارش منتشر شده تشنج بعد از مصرف این ماده کاهش یافته است New England journal of medicin 1982,307, 1081-1082  Epilepsia,1989 30,90-93 
در دو مطالعه نیز گزارش شده که بهبودی در این افراد دیده نشده اما در حداقل یکی از آنها دوز تجویزی نصف دوز مناسب بوده است. در یک مطالعه دیگر که اخیرا" صورت گرفته است روی 84 مبتلا در مقایسه با گروه کنترل این ماده آزمایش شده است که کاهش بارزی در مشکلات رفتاری نشان داده است ( مطالعه منتشر نشده توسط Drs shin suing jung, Bernard ,and Stephan M Edelson)
دوز توصیه شده روزانه DMG بین  1 تا 4 قرص 125 میلی گرمی  برای کودکان و بین 2 تا 8 قرص برای بالغین است . در ابتدا  فرد باید با دوز یک قرص 125 میلی گرمی ( در کودکان با نصف قرص) شروع کند  و به تدریج باید دوز آن را هر دو تا سه روز افزایش داده تا به دوز مورد نظر برسد . این دارو همچنین بصورت کپسول ، شربت و قرصهای شیرین محلول شونده موجود است.
عوارض جانبی ثبت شده در مطالعات طولانی مدت وجود ندارد اما بعضی والدین بیش فعالی و تحریک پذیری و آشفتگی (agitation) را گزارش نموده اند. در این موارد توصیه می شود که اسید فولیک نیز به این کودکان داده شود دوز توصیه شده برای فولیک اسید  دو کپسول 800 میلی گرمی به ازاء هر قرص 125 میلی گرمی DMG است. بعضی متخصصین پیشنهاد می کنند که DMG باید همواره با اسید فولیک تجویز شود چرا که اسید فولیک ضرری به بدن نمی رساند و در عوض بیش فعالی و آشفتگی Agitation  را نیز کاهش می دهد و از زمانیکه به تنهایی DMG   تجویز می شود موثرتر است
والدین گزارشهای مثبتی را نیز از محصولی مشابه به نام  Tri methyl glycin ( TMG)  ارائه نموده اند  اما تاکنون مطالعه ای در این زمینه منتشر نشده است . TMG  به DMG  و SAMe   در داخل بدن شکسته می شود . SAMe  یک ماده مغذی است و گاهی برای درمان اختلالات خلقی مانند افسردگی مورد استفاده قرار می گیرد.
                                                                       
ملاتونین
یکی از متداول ترین و مشکل سازترین  حالاتی که ما و کودکانمان  تجربه می کنیم زمانی است که نمی توانیم به خواب مفید برویم . کودکان اوتیستیک به نظر می رسند نسبت به این حالت بسیار مستعد باشند کما اینکه تخمین زده می شود بیش از نیمی از این کودکان دارای اختلال خواب هستند. این پیشنهاد می نماید که کمبودی در سیستم مغزی این افراد وجود دارد که خواب نرمال را ایجاد نمی کند. در خلال دهه گذشته پیشرفتهای بسیاری در زمینه شناخت مکانیسمهای نرمال مغزی که یک خواب راحت را ایجاد می کنند انجام شده است . از آنجا که تعداد متعددی از موادی که سبب خواب می شوند در بدن جود دارد اما کمبود یکی از آنها می تواند سبب بیماری شود که ما آن را اوتیسم می نامیم. در این قسمت ما بر یکی از موادی متمرکز می شویم به نام ملاتونین  که ثابت گردیده است که نه تنها در کودکان بی قرار اوتیستیک موثر است بلکه برای والدین ناراحت خواب آنها نیز مفید است. گرچه دلایل تئوریک بسیاری وجود دارد که کودکان اوتیستیک یا ملاتونین را بسیار زیاد می سازند ( chamberlain& Herman 1990)  یا بسیار کم می سازند  اما به نظر ما بسیاری از کودکان این ماده را به اندازه مطلوب تولید نمی کنند (panksepp ,lensing, leboyer&bouvard 1991) 
متاسفانه اطلاعات کافی برای تصمیم گیری در مورد صحت و سقم نقطه نظرات وجود ندارد اما این حقیقت اثبات شده که ملاتونین می تواند در ایجاد و تقویت یک خواب خوب  و تنظیم ریتم بدن در طی روز موثر باشد. اما باید نحوه استفاده از این ماده بی خطر و قدرتمند عاقلانه باشد .
ساعت بیولوژیک در مغز انسان در هسته سوپرا کیاسماتیک  قرار دارد که همچنانکه از اسم آن بر می آید در بالای محل تقاطع اعصاب اپتیک دو طرف می باشد بسیاری از اعصاب خروجی از این هسته ها ریتم رفتارهای انسان را از تغذیه تا خواب کنترل می کند. وقتی که هر دو این هسته ها در حیوانات تخریب می شوند رفتارهای حیوانات از فعالیتهای منظم روتین به رفتارهای نامنظم و تصادفی در طی روز تبدیل می شود. ترشحات طبیعی ملاتونین ما که بطور نرمال در اوایل صبح وقتی در عمیق ترین قسمت خواب قرار داریم  ترشح می شود به دقت ساعت هسته سوپراکیاسماتیک را تنظیم می کند. افرادیکه بینایی خود را از دست داده اند و بنابر این قادر به تنظیم ساعت خود از طریق چرخه طبیعی روز و شب نیستند می توانند با مصرف کمی ملاتونین در دقیقا" همان زمان ریتم خواب خود را تثبیت نمایند.
در داخل بدن  بطور طبیعی ملاتونین از غدد پینه آل ترشح می شود.  این غده در داخل مغز بین دو نیمکره مخ قرار دارد و فیلسوف بزرگ فرانسوی آن را صندلی روح  نامید. در این غده ملاتونین  در طی دو مرحله از پیشساز سروتونین ساخته می شود. ذخیره ملاتونین غده پینه آل بطور تیپیک وقتی روشنایی روز کاهش می یابد در جریان خون ترشح می شود و ممکن است این مطلب را توضیح دهد که چرا همه ما وقتی نور کم می شود بهتر می خوابیم و در خلال زمانی که سطح ملاتونین شروع به کاهش پیدا می کند پرندگان شروع به آواز خواندن می کنند و ما تمایل به بیدار شدن و شروع فعالیت روزانه داریم و به سادگی قابل فهم است که چرا کمبود خواب باعث بروز علائم رفتاری و روانی در طی روز می شود. به علاوه نه تنها ملاتونین سیستم خوتاب را تنظیم می کند بلکه بسیاری از مراحل جسمی از بلوغ مغز گرفته تا تقویت سیستم ایمنی را نیز تنظیم می کند. کاهش رشد بعضی سرطانها و بدون ارتباط با اثرات ذکر شده اثر مفید دیگر آن می تواند کاهش اضطراب و افسردگی باشد. این هورمون حتی می تواند در کنترل ظهور بلوغ در دوران نوجوانی موثر باشد.
زمان مصرف : فقط یک بار در روز و درست نیم ساعت قبل از زمان خواب منظم داده شود . یک دوز اضافی در نیمه شب ممکن است اثر آن را موثرتر کند اما توصیه موکد نیست چرا که ممکن است ساعت بیولوژیک را مختل کند.
مقدار مصرف: گرچه ملاتونین دارویی بی خطر می باشد و کسانیکه چند گرم آن را در طی روط ها مصرف نموده اند اثرات جانبی بیمار گونه نداشته است اما مقدار بسیار کمی از آن کافی است . در تولیدات تجاری قرصهای 5/2 تا 3 میلی گرمی  وجود دارد اما برای کودکان  یک سوم این قرصها کافی است و مقدارهای بیشتر ممکن است ایجاد خواب عمیقتر کند و در طی روز نیز در جریان خون وجود داشته باشد و سبب عوارض ناخواسته شود
تغییر توان دارویی:  ملاتونین تمایل ندارد که در طول زمان اثر آن کاهش یابد اما بنا به دلایل ناشناخته در همه افراد نیز اینچنین نیست. اگر دوز پایین ملاتونین با مصرف طولانی مدت رفته رفته اثر خود را از دست داده است عاقلانه این است که برای مدتی مثلا" یک هفته تا یک ماه مصرف دارو را قطع کرد تا دوز آن را افزایش دهیم
درکودکان اوتیستیک علاوه بر بهبودی در خواب این کودکان اثرات مفید آن در ریتم کارهای روزمره این کودکان دیده می شود اما چگونگی و علت این اثرات در پس پرده ابهام قرار دارد که فقط با تحقیقات بیشتر در آینده مشخص می شود.
________________________________________

                                                                                              
 روان درمانی                     
مشاوره ممکن است برای کمک به والدینی که کودک ناتوانی را پرورش می دهند مفید باشد اگر کودک پیشتر در مدرسه حضور یافته است نیاز است که در مورد علائم و نشانه های PDD NOS   و اینکه چگونه این علائم می توانند توانایی های کودک را در مدرسه ، خانه یا در همسایگی تحت تاثیر قرار دهند با والدین و معلمان صحبت شود. روان شناس می تواند همچنین ارزیابی مداوم و مشاوره در مدرسه و کنترل بیمار و آموزش رفتاری را انجام دهد . بسیاری از کودکان از کمک پزشکی که با این گونه کودکان PDD NOS  آشنایی داشته باشد بهره مند می گردند. کار تیمی خانواده می تواند تحمل بار این مسئولیت را که به عهده مراقب اصلی می باشد را کاهش دهد .
________________________________________

 
درمانهای دیگر
وقتی به دنبال دیگر درمانها میگردید به انواع دیگری از درمانها بر می خورید که ممکن است در ترکیب با درمانهای سنتی  مفید باشند. وقتی این گونه درمانها را مد نظر قرار می گیرند باید برنامه نوشته شده تفصیلی را که شامل طول درمان ، تعداد جلسات ، هزینه ، و منطق و فلسفه این نوع درمان و هدف و منظور نهایی این نوع درمان باشد را از درمانگران درخواست کرد  همچنین مهم است که در مورد مدرک و مجوز کار مسئول کلینیک در ارائه اینگونه درمانها از وی سوال شود. و همچنین باید از شواهد موثر بودن این گونه درمانها و عوارض جانبی احتمالی آنها سوال شود. نمونه هایی از این درمانها به شرح زیر هستند.
________________________________________

 
ارتباط تسهیل شده
 این روشی است که افراد با نواقص ارتباطی را تشویق به بیان خودشان  می کند. بوسیله کمک فیزیکی یک شخص که  تسهیل کننده نامیده می شود به فرد کمک می کند تا حروفی را که روی کی بورد فشرده میشود و در صفحه نمایش نشان داده می شود را تلفظ کند. کمک ممکن است بصورت دست روی دست یا فقط بصورت یک تماس روی شانه باشد. کودک حرکت را در زمانی که فرد تسهیل کننده یک کمک فیزیکی به او می دهد شروع می کند .
گزارشاتی که نشان می دهند این روش  در درمان نواقص ارتباطی موفق و موثر بوده اند در چند سال گذشته جاپ شده اند . به نظر می رسد که ارتباط تسهیل شده  می تواند بالقوه تکنیک مفیدی در بعضی کودکان با PDD NOS  بالاخص آنهایی که خواننده های باهوش و در شکلهای ارتباطی دیگر نظیر کامپیوتر خوب می باشند اما نواقص شدید در مهارتهای بیانی داشته باشند مفید می باشد.
________________________________________

درمان همگرایی شنوایی  Auditory Integration Therapy(AIT)
  در این روش درمانی از وسیله ای استفاده می شود که بطور اتفاقی موسیقی های با فرکانسهای بالا و پایین را انتخاب می کند و از طریق گوشی به گوش کودک هدایت می کند.
گزارشاتی  در باره اثرات مثبت این روش گزارش شده است  بعضی گزارشات حکایت از کاهش حساسیت شنوایی به اصوات و شروع صحبت کردن خودبخودی  و رشد زبانی کامل تر و پاسخ به سوالات  و تعامل بهتر با همسن وسالان و روابط بهتر اجتماعی دارند . به هر حال نتایج مشخص از یک مطالعه درمانی خوب طراحی شده در دسترس نمی باشد . هنوز مشخص نیست که چگونه  این روش موثر است و آیا افراد از آن واقعا" سود میبرند.
________________________________________

 
درمان همگرایی حسی  sensory integration therapy
همگرایی حسی مراحل سیستمی از سلسله اعصاب است که اطلاعات حسی را برای استفاده عملی ساخته و پرداخته می کند. این مطلب اشاره به  مراحل پرداخت اطلاعاتی در مغز می کند که به مردم اجازه می دهد حواس مختلف از جمله حس بینایی ، شنوایی ، حس لمسی ، ذائقه ، بویایی و حس حرکت  با همدیگر و در تعامل با یکدیگر در درک دنیای اطراف عمل کنند.)  mailoux&lacroix 1992)
براساس ارزیابی نتایج، یک کار درمانگر که در خصوص همگرایی حسی آموزش دیده است فرد را به فعالیتها و کارهایی هدایت می کند که سبب ارائه پاسخ مطلوب به محرکهای حسی می شود. این نوع درمان فرد را به بهبود چگونگی پاسخ مراحل تحریک حسی بطور مناسب به محرکها هدایت می کند. نظیر دیگر درمانها هیچ نتیجه تحقیقی پیشرفت واضحی را در نتیجه این درمان نشان نداده است اما در بسیاری از مناطق به کار می رود.
________________________________________

 
 همگرایی حسی                     
یکی از روشهای درمانی کودکان PDD که کمتر به آن پرداخته شده است درمان همگرایی حسی است چرا که در این گونه کودکان دیده شده است که حواس پنج گانه بطور متناسب و هماهنگ با هم نیستند و  در مطالعه ای که توسط Lindeman TM   و  Stewart KB از مرکز درمانی کودکان Mighty oaks  در Oregon  آمریکا در سال 1999  که در ژورنال کار درمانی آمریکا به چاپ رسیده بر روی  2 کودک 3 ساله مبتلا به اختلالات حسی در یک دوره 11 هفته ای در کودک اول و یک دوره 7 هفته ای در کودک دوم انجام شد دیده شد که هر دو شرکت کننده بهبود واضحی را در تعاملات اجتماعی و انجام فعالیتهای جدید و پاسخ به بغل کردن و گرفتن از خود نشان دادند همچنین  کاهش مشخصی در رفتارهای انقطاعی و بیش فعالی و رفتارهای تهاجمی با افزایشی در رفتارهای عملی معقول و صحبت خودبخودی و بازیهای هدفمند و افزایش توجه به مکالمات و فعالیتها نشان دادند.
                                                                                                 
در مطالعه ای دیگر که بصورت پرسشنامه ای از 292  کار درمانگر  فعال بر روی همگرایی حسی کودکان مبتلا به PDD   توسط  دانشگاه اوهایو انجام گردید دیده شد که کودکانی که بهتر به درمان همگرایی حسی پاسخ داده اند علائم بهبودی بیشتری از قبیل مهارتهای بازی پیدا کردند.
مطالب مذکور ما را به سمت اختلال پردازشهای حسی (Sensory Processing Disorder-SPD ) در کودکان PDD هدایت می کند.
________________________________________

اختلال پردازشهای حسی SPD-                                      
تعریف : اختلال پردازشهای حسی یک اختلال پیچیده مغز است. افراد دچار این اختلال هر روزه بطور اشتباه اطلاعات حسی نظیر تماس ، صوت و حرکت را تفسیر می کنند. این اشتباهات در تفسیر اطلاعات، کودک را به مشکلات رفتاری ، اشکال در تطابق و دیگر موارد هدایت میکند.
مقدمه :                                                                           
همچنانکه دانش بد عملکردی همگرایی حسی بالغ تر می شود و محققین بیشتر در مورد آن می آموزند  بسیاری از مردم می تصور می کنند که اکنون نوبت شفاف سازی و تفسیر ترمینولوژی آن است . گرچه کار درمانگران از عنوان همگرایی حسی درک دیگری دارند معمولا" پزشکان و دیگر متخصصان سلامتی بدون آشنایی با تئوری ، ارزیابی و نحوه و تناوب مداخلات ممکن است به آن به گونه یک نمای نوروبیولوژیکی بنگرند. از آنجا که پزشکان مسئولیت کلی درمان را به عهده دارند و در نهایت برای تشخیص و دریافت یک عنوان درمانی بیماران به پزشکان که شایسته آن هستند ارجاع می شوند عنوان همگرایی حسی (Sensory Integrity – SI) خیلی شناخته شده نیست ولی قدمت و گنجینه دانش این عنوان در تئوریهای کار درمانگران بسیار زیاد است و بنابر این بهتر است از این عنوان برای صحبت استفاده شود تا جریان تاریخی و جاری اطلاعات منتشر شده حفظ گردد.
گروه بندی پیشنهاد شده در زمینه اختلالات پردازش حسی –SPD-  شبیه یک چتر است که سه گروه عمده تشخیصی را شامل می شود که عبارتند از
1-     اختلال تنظیم حسی sensory modulation disorder 
2-     اختلال حسی تبعیضی sensory discrimination disorder
3- اختلال حرکتی پایه حسی sensory based motor disorder
 
                                                SPD   -  اختلال پردازش حسی
 
 اختلال حرکتی با پایه حسی                       اختلال حسی تبعیضی                                     اختلال تنظیم حسی
 
Dyspraxia          postural disorders                                                                SS        SUR       SOR     
   
SOR= sensory over responsivity
SUR= sensory under responsivity
SS= sensory seeking/craving
دکتر A.Jean Ayres   محقق و پیش قدم در این زمینه عنوان اختلال همگرایی حسی را ابداع کرد. او این عنوان را در خلال دوره کاری خود برای توضیح نماهای رفتاری ، حرکتی ، هیجانی ، اجتماعی و عملکردی غیر طبیعی مرتبط با پردازش ضعیف محرکهای حسی   بکار می برد.
ایشان این عنوان را به دو دلیل بکار می برد . اول اینکه آن مرتبط می شد با مدل تئوریک نظریه وی که وجود نقصی را در پایه نورولوژیک توانایی انتقال اطلاعات حسی بین سیستم های حسی در مغز بیان می کرد. دوم اینکه عنوان او اشاره به مدل مداخله ای پیشنهادی وی می کرد که عبارت بود از تحریک یک زمینه حسی برای تاثیر گذاری روی زمینه حسی دیگر برای مثال استفاده از فشار عمیق یا پروپریوسپتیو برای تاثیرگذاری روی بیش حسی لامسه. در خلال مداخله درمانی، کار درمانگر یک چارچوب  همگرایی حسی را برای ارجاع بکار می برد و این به این معنی است که 2 یا بیشتر از حواس را بطور فعال و همزمان بکار برده می شود. اغلب ، عمل روی یک یا بیشتر از حواس صورت می گیرد ( یا به عبارت دیگر  یک یا بیشتر، محرکهای حسی بکار برده می شود) تا کودک در یک حس دیگر در چالشهای حسی خود یک پاسخ تطابقی مناسب ارائه کند. یک پاسخ تطابقی  زمانی اتفاق می افتد که کودک در فعالیتهایی که سختی آن افزایش می یابد موفق شود یک پاسخ مناسب ارائه دهد.
در خلال سالها در طی درمان عنوان همگرایی حسی بطور متداول به چهار صورت بکار می رفت
1-     یک تئوری ( تئوری همگرایی حسی)
2-     یک تشخیص ( بر پایه ارزیابی همگرایی حسی)
3-     یک نمای عملی ( توانایی همگرایی حسی نرمال)
4-     یک رویکرد درمانی ( مداخله همگرایی حسی)
قابل ذکر است که هیچکدام  از این موارد استفاده مرتبط با مفهوم بیولوژی عصبی عنوان همگرایی حسی که به مراحل عصبی سلولی انتقال محرکها که فقط با مشاهده تکنیکهای ثبتی الکتروفیزیولوژیک انجام می پذیرد اشاره نمی کند. همگرایی حسی در این دلالت ضمنی بستگی به همگرایی انواع متعدد ایمپالسهای تحریکی ایجاد شده به داخل یک نورون یا یک شبکه نورونی دارد. مناطقی که ورودی های حسی همگرا از محرکهای متفاوت دارند در بسیاری از مناطق مغز وجود دارند.
ما عنوان اختلال پردازش حسی را Sensory Processing Disorder     به دو دلیل انتخاب می کنیم . اول اینکه  استفاده مشترک در ادبیات نوروبیولوژی این کلمه نشان دهنده دریافت ، تفسیر و پاسخ مناسب به دریافتهای محرکهای حسی است  و دوم اینکه کلمه پردازش process   اشاره به روش مشخصی می کند که در آن بطور عموم مراحل یا عملیات های خاصی روی چیزی انجام می شود تا به یک نتیجه مشخص هدایت شود. ما پیشنهاد می کنیم که کلمه پردازش ( process) در میان جمله اختلال پردازش حسی Sensory Processing disorder) این مفهوم را می رساند که در جریان پردازش اطلاعات حسی یعنی در دریافت ، تغییر و یا تفسیر آن اختلالی بوجود آمده است. در این اختلال رفتارهای غیر معمول در نتیجه اختلال پردازش تشخیص یک محرک حسی و در نتیجه آن ایجاد یک پاسخ حرکتی و یا رفتاری پدید می آید. در این زمان ما  اعتقاد داریم که جمله اختلال پردازش حسی( Sensory Processing Disorder)  عنوان مناسبتری برای ارتباط بین درمانگران و دیگر متخصصین است.
بطور خلاصه ما موارد زیر را پیشنهاد می دهیم
1-  این تئوری اشاره به  تئوری همگرایی حسی می کند که دکتر A. Jean Ayres   آن را پایه گذاری کرده است.
2-عنوان تشخیصی اختلال پردازش حسی استSensory Processing Disorder –SPD  است
3-     ارزیابی اطلاعات علمی یا شامل عنوان همگرایی یا پردازش  می شود چرا که ارزیابی اولیه در سنین 5/4 تا 8 سالگی  برای اختلال پردازش حسی همگرایی حسی و تستهای کنشی(Praxis test) است و بنابر این استفاده از جمله اختلال همگرایی حسی در این زمینه منطقی است. درمانگرانی که مدرک تستهای کنشی همگرایی حسی را دریافت نموده اند به خود به عنوان دارنده مدرک ارزیابی همگرایی حسی اشاره می کنند. به هر حال افرادیکه ارزیابی های جامعی مشتمل بر تستهای کنشی و مشاهدات تکمیلی بالینی انجام می دهند از نظر دیگر متخصصین بسیار قابل تفسیر هستند تا بتوان علائم مرتبط با اختلالات پردازش حسی شامل  اختلال در تغییر و مدل سازی ایمپالسهای حسی (Modulation) ، اختلال تبعیضی حسی( Sensory discrimination)  و اختلال حرکتی با پایه حسی را به آنها گزارش نمود.
4-     عنوان مداخله درمانی استفاده شده فقط بر اساس اصول ابتدایی دکتر Ayer   و با گسترش بیشتر همراه با فهمی که بر عناصر اجرای عملی رفتارها و مشارکت در زمینه طبیعی و مراقبتهای خانواده محوری است انجام می شود. توصیه می شود که کاردرمانی با هدف همگرایی و رفع اختلالات پردازش حسی توسط کار درمانگر آموزش دیده در این زمینه در چارچوب اصول و قوانین آن انجام شود.
ما این تغییر را به عنوان راهی برای روشن نمودن دسته بندی تشخیصی کودکان با علائم حسی پیشنهاد می کنیم. ما بطور فعالی با کمیته های بازبینی دسته بندی های تشخیصی بیماریها برای گنجاندن این اختلالات در دسته بندی های جدید در ارتباط هستیم برای مثال با چاپ آینده diagnostic and statistical manual  و Diagnostic classification of mental health and developmental disorders of infancy and early childhood )  شناخت رسمی تشخیص افتراقی تحقیقات چند زمینه ای را برای یافتن مکانیسمهای زمینه ای حالاتی که تاکنون کمتر درک شده اند بر می انگیزاند و بدست آوردن سرویسهای حمایتی برای کودکان و خانواده های آنها را تسهیل می کند .
ما امیدواریم که افراد جامعه مرتبط  با همگرایی حسی شامل والدین ، کار درمانگران ، پزشکان و آموزش دهندگان این دسته بندی را در نظر داشته باشند. ما  انتقال این ترمینولوژی را  به عنوان مرحله ای که در ادامه آن یافته هایی را که ما بطور تجربی یافته ایم  بهتر اختلال را تعریف نماید می بینیم . این زمینه باید ادامه یابد تا بیشتر مورد بحث قرار گیرد تا رشد یافته و ترمینولوژی جدیدی را همراه و بر پایه تحقیقات و تجربیات جدید بیابد.
________________________________________

 
هیجانات و دیگر حالات متاثر شده از اختلال پردازش حسی
کودکان متاثر از اختلال پردازش حسی ممکن است از اضطراب ، افسردگی و تهاجم و دیگر مشکلات رفتاری رنج ببرند. آنها  ممکن است با مهارتهای حرکتی و دیگر مهارنهای لازم برای موفقیت در مدرسه مشکل داشته باشند. آنها ممکن است از لحاظ اجتماعی منزوی باشند و از احترام به نفس پایین رنج ببرند. آنها معمولا" دارای شهرتی به نام کودک سخت هستند.
این مشکلات این کودکان را در معرض خطر بسیاری از مشکلات آموزشی ، اجتماعی و هیجانی می باشند که شامل ناتوانی  برای دوستیابی یا عضو گروه شدن یا درک ضعیف از خود یا شکست در تحصیلات دانشگاهی می باشد و این افراد معمولا" به عنوان افراد خام و ناپخته ، بدون تشریک مساعی ، متخاصم ، انقطاعی و غیر قابل کنترل شناخته می شوند. والدین ممکن است برای رفتار کودکانشان از سوی کسانی که به عقب ماندگی مخفی این کودکان آگاه نیستند مقصر شناخته شوند.
درمان موثر اختلال پردازش حسی کودکان در دسترس است اما بسیاری از این کودکان اشتباها" تشخیص داده شده و مورد درمان قرار نمی گیرند.
________________________________________
پرسشنامه اختلالات حسی حرکتی والدین کودکان پیش دبستانی
پاسخهای شما بیشترین دقت را خواهند داشت در صورتیکه ابتدا کلیه سوالات را خوانده و آنهایی که در کودک دیده می شود با پاسخ مثبت مشخص نمایید.
1-     آیا کودک شما مشخصا" به تماس حساس است                   بله                  خیر
-         همیشه تماس را به عنوان یک کودک آرامبخش و دلپذیر  نمی یابد
-         وقتی صورت و سرش را می شویم بیشتر از بچه های هم سن خود اذیت می شود.
-         به کوتاه کردن مو یا گرفتن ناخن واکنش منفی می دهد
-         نسبت به پارچه ها احساس ناخنک زدن می کند
-         برای لباس پوشیدن خیلی هیاهو می کند برای مثال  یقه را دوست ندارد یا از لباسهای یقه اسکی خوشش نمی آید یا در پوشیدن جوراب یا کلاه یا کت خیلی ناراحت می شود و لباسهای شل را ترجیح می دهد.
-         با پوشیدن لباسهای آستین بلند و شلوارهای بلند احساس ناراحتی می کند و ترجیح می دهد تا آنجا که ممکن است کوتاه باشند
-         حتی در هوای گرم نیز لباسهای آستین بلند و شلوارهای بلند را ترجیح می دهد.
-         از فعالیتهای همراه با کثیفی مثل بازی با خمیر یا گل رس یا رنگ بازی با دست اجتناب می کند
-         به تحریکات دردناک بیش از حد واکنش می دهد
-         به تحریکات دردناک کمتر از نرمال واکنش می دهد
-         تمایل دارد از گروه پس بکشد یا دیگران را هل دهد یا با آنها برخوردکند ( ضربه بزند)  و در مسابقات نزدیک خیلی تحریک پذیر است .
2-     آیا کودک شما از فعالیتهای همراه با حرکت سریع یا چرخش به دور خود در زمین بازی یا منزل لذت می برد. شاید بدون یا اندکی سرگیجه             بله                              خیر
-         تاب بازی را با سرعت زیاد و بلند و طولانی مدت دوست دارد
-         استفاده مکرر از چرخ و فلک را دوست دارد
-         مخصوصا" در منزل دوست دارد روی مبلمان یا تخت خواب بالا و پایین بپرد  و بازی کند یا از صندلی های راحتی متحرک استفاده می کند
-         از حالت سر و ته لذت می برد
-         از بازی هایی که همراه با بستن چشم هستند لذت می برد
-         از بازیهایی که در پارکها همراه با چرخش هستند مثل اسب سواری لذت می برد
3-     آیا کودک شما در فعالیتهایی که مستلزم حرکت سریع یا حرکت سریع بدن در فضا است با احتیاط برخورد می کند 
بله                          خیر
-         تمایل به اجتناب از تاب بازی یا سرخوردن دارد یا آنها را با تاخیر انجام می دهد
-         بازی با الاکلنگ یا بالا پایین رفتن از پله برقی را دوست ندارد
-         آیا از ارتفاع و در بالا رفتن احتیاط می کند
-         از حرکت دادن لذت می برد اما حرکت داده شدن توسط دیگران را دوست ندارد مخصوصا" اگر غیر قابل پیش بینی باشد
-         امتحان فعالیتهای حرکتی را دوست ندارد یا در یادگیری آنها مشکل دارد
-         در بالا رفتن یا پایین آمدن از پله ها یا تپه مشکل دارد
-         تمایل دارد که در ماشین به بیماری حرکت( motion sickness) مبتلا شود
4-     آیا کودک شما حساسیت غیر معمول به بو ها دارد                     بله                      خیر
-         در تشخیص چیزها از طریق بوی آنها مشکل دارد
-         از بوهای معمولی به سبب حس کردن نامطبوع آنها شکایت می کند ( بوهای خوب را نا مطبوع حس می کنند)
-         تمایل دارند که بوهای نامطبوع را نادیده بگیرند ( بوی نامطبوع را حس نمی کنند)
5- آیا کودک شما بیش از حد به سر و صدا حساس است برای مثال در صداهایی که دیگران را آزا نمی دهد گوش خود را می گیرد و از آن صدا آزرده می شود                                                         بله                  خیر
6-  آیا در مورد شنوایی کودک تا به حال نگران شده اید                     بله                  خیر
7- آیا تا به حال نگران گفتار یا مهارتهای گفتاری کودک شده اید          بله                  خیر  
8-     آیا تا به حال نگران بینایی کودک شده اید                                 بله                  خیر
9-     آیا کودک شما بدنی شل تر از دیگر کودک

آتیسم معضلی میباشد که در بچگی اتفاق می افتد و شخص مبتلا به آن بر

آتیسم معضلی میباشد که در بچگی اتفاق می افتد و شخص مبتلا به آن برای تمام عمر با آن درگیر خواهد بود. این بیماری روی رفتار٬ روش ارتباط٬ ودر رابطه با دیگران اثر می گذارد. نشانه ها ی این بیماری در برخی بسیار آرام و در برخی شدید می باشد. بر طبق گزارش سازمان کنترل امراض آمریکا از هر ۱۵۰ دانش آموز یک نفر مبتلا به آتیسم می باشد. این رفم به تعداد ۵۶۰۰۰۰ کودک در آمریکا می باشد.
یکی از مسائلی که والدین و برخی از دست اندرکاران در مورد بیماری های روانی دارند شناخت کم آنها از این معضل میباشد. در این راستا کوشش می شود که مقداری اطلاعات راجع به بیماری آتیسم که یک نوع بیماری روانی بوده و بر روی کودکان اثر می گذارد داده شود.
● درک آتیسم:
آتیسم معضلی میباشد که در بچگی اتفاق می افتد و شخص مبتلا به آن برای تمام عمر با آن درگیر خواهد بود. این بیماری روی رفتار٬ روش ارتباط٬ ودر رابطه با دیگران اثر می گذارد. نشانه ها ی این بیماری در برخی بسیار آرام و در برخی شدید می باشد. بر طبق گزارش سازمان کنترل امراض آمریکا از هر ۱۵۰ دانش آموز یک نفر مبتلا به آتیسم می باشد. این رفم به تعداد ۵۶۰۰۰۰ کودک در آمریکا می باشد.
● آتیسم چه میباشد:
آتیسم یک بیماری کلی میباشد. این بدان معنا میباشد که اثرات آن روی هر نفر متفاوت می باشد. این اثرات شامل شدت بیماری٬ نحوه ارتباط زبانی کودک ٬ پروسه فکری کودک و روابط اجتماعی وی می باشد.شناختن این بیماری بسیار مشکل مییاشد. کاراکتر های آتیسم از قرار زیر می باشد:
۱-  مسائل روابط زبانی که ممکن است شامل عقب افتادگی حرف زدن باشد٬ تکرار کلامات٬ صحبت بدون ریتم و تن
۲-  روابطه ضیعف اجتماعی
۳- تکرار رفتار و تکرار کلمات
۴-  رفتار های غیر معمول مثل کف زدن و چرخش زدن
یک سوم از کودکان مبتلا به آتیسم سال اول یا دوم عمر را به طور معمول طی میکنند و آنگاه علائم آتیسم را بروز مکنند. آنها ممکن است:
۱-  ترجیح دهند که به تنهائی بازی کنند
۲- کودکان دیگر را در نظر نگرفته و به بازی های خود ادامه دهند
۳- اشیا را در صف قرار داده و آنها را بعلت رنگ از هم جدا کنند
۴-  با سختی بتوانند به دیگران نگاه کنند و تماس بینشی برقرار کنند
معمولا کودکی که مبتلا به آتیسم باشد این گونه رفتار ها به طور مرتب و همزمان با هم نشان میدهد. اگر چه کودکان مبتلا به آتیسم رفتار های مختلف نشان میدهند همه آنها در موارد ارتباط زبانی و روابط اجتماعی اشکال خواهند داشت.
●  ریشه آتیسم چه می باشد
آتیسم ریشه مخصوصی ندارد. تحقیق های مختلف برای یافتن علت آتیسم روی عدم توازن و ناهماهنگی شیمیائی بدن؛ تفاوت های مغزی؛ تفاوت های ژنی و مسائل مربوط به سیستم مصونی و دفاعی بدن انجام شده است ولی هنوز دلیلی خاصی برای آن معلوم نشده است. آلرژی غذائی و برخورد به محیط مسموم هم از دلایل آتیسم در نظر گرفته شده است. برخی دست اندرکاران عقیده دارند که واکسن های مختلف ممکن است دلیل بروز آتیسم باشد. متاسفانه تا کنون هیج نوع شاهد علمی که یک یا چندی از دلایل بالا را به آتیسم ربط دهد وجود ندارد.
 ● چگونه آتیسم تشخیص داده میشود
آتیسم در بطن تولد و یا از طریق آزمایش های زمان حاملگی قابل تشخیص نمی باشد. ولی اطبا و محققین مطمئن هستند که اگر یک فرزند در خانواده آتیسم داشته باشد؛ شانس اینکه فرزند دیگر این خانواده به آتیسم مبتلا باشد ۱۰ در صد میباشد. یه علت مشکل بودن تشخیص آتیسم؛ بسیار مهم است که والدین و فرزندشان در اسرع وقت زیر نظر طبیب قرار گیرند. به عنوان مثال اگر والدین نگران هستند که فرزندشان در سن۱۲ تا ۱۵ ماهگی هنوز حرف های کودکانه نمی زند؛ بایستی به دکتر مراجعه کرده و زیاد صبر نکنند. تشخیص مشکل در مراحل اولیه برای یافتن راه حل بهترین موقع می باشد.
اگر والدین درباره پیشرفت فرزندشان در دوران اولیه رشد٬مخصوصا راجع به پیشرفت وی در ارتباط حرفی نگران هستند٬ بایستی به دقت تمام مسائلی را که مشاهده میکنند نوشته و با دکتر خود در تماس باشند.
چون تست مخصوصی برای آتیسم وجود ندارد٬ دکتر ممکن است تست های مختلفی را دستور دهد تا عدم وجود امراض دیگر رامعلوم کرده و آنگاه والدین را به یک متخصص رجوع دهد.
برای بهتی نمودن زندگی کودکی که به این معضل مبتلا شده والدین بایستی
۱ - بر طبق برنامه و بدون تخطی از آن در خانه و مدرسه با فرزندشان رفتار کنند
۲- محیط آرام و مطمئن برای کودک فراهم کنند که در مواقع ترس و ناراحتی از آن استفاده کند
۳-  بعلاوه بر تشویقات لفظی طرق دیگری برای تشویق کودک باید استفاده شود. این طرق میتواند تشویق لفظی در کنار استفاده از عکس باشد.
۴-  به کودک خود به هر راهی که میتوانید محبت نشان دهید. او را با بغل کردن به کار تشویق کنید.
بدون توجه به درجه آتیسم کودک مبتلا به این معضل احتیاج به برنامه غیر قابل تعویض و محبت و تشویق دارد

آستیگماتیسم

آستیگماتیسم
آستیگماتیسم (astigmatism) یک نقص خفیف و به راحتى قابل درمان انحناى چشم شماست که باعث تارى دید مى‌شود.آستیگماتیسم هنگامى به وجود مى آید که لایه خارجى و شفاف جلوى چشم یعنى قرنیه و یا عدسى چشم که درون چشم قرار دارد، انحنایش در یک جهت کمى متفاوت از انحنایش در جهت دیگر است. به این ترتیب سطح قرنیه یا عدسى در بعضى نواحى مسطح‌تر یا منحنى‌تر از نواحى دیگر است. هنگامى که قرنیه داراى اعوجاج باشد، شما مبتلا به "آستیگماتیسم قرنیه‌اى" هستید. هنگامى که عدسى داراى اعوجاج باشد" آستیگماتیسم عدسى" دارید. هر دو نوع آستیگماتیسم، تارى دید ایجاد مى‌کند، اما اغلب موارد آستیگماتیسم ناشى از نایکنواختى انحناى قرنیه است.فرد مبتلا به آستیگماتیسم هم در فاصله نزدیک و هم در فاصله دور تارى دید دارد. آستیگماتیسم معمولاً از هنگام تولد وجود دارد و ممکن است با دوربینى یا نزدیک بینى ترکیب شود. معمولاً این عارضه ثابت مى‌ماند و در طول زمان بهتر یا بدتر نمى شود.بسیارى از افرادى که داراى مقدار اندکى آستیگماتیسم هستند که مقدار آن قدر زیاد نیست که نیاز به عمل تصحیحى داشته باشد.
 علائم و نشانه هاى آستیگماتیسم شامل موارد زیر است: اعوجاج در بخش هایى از میدان بینایى.  تارى خطوط عمودى، افقى یا مایل.
 علل- در چشم شما دو بخش وجود دارد که مسئول متمرکز کردن تصاویر هستند: قرنیه و عدسى.در چشم طبیعى این عناصر کانونى کننده انحنایى یکدست مانند سطح یک توپ لاستیکى دارند. قرنیه و عدسى با داشتن چنین سطح منحنى همه شعاع هاى نور وارد شده به چشم را به یک میزان خم مى‌کنند (مى‌شکنند) و یک تصویر متمرکز واضح بر روى پرده حساس پشت چشم یعنى شبکیه ایجاد مى‌کنند.اما اگر انحناى قرنیه یا عدسى یکدست نباشد، شعاع هاى نور به طور یکسان نمى‌شکنند، در این حالت شما دچار خطاى انکسار نور هستید. آستیگماتیسم یکى از اشکال مختلف خطاهاى انکسار نور در چشم است. در آستیگماتیسم، قرنیه یا عدسى در یک جهت انحناى بیشترى از جهت دیگر دارد. آستیگماتیسم تصحیح نشده باعث تارى دید مى شود. در این حالت تارى دید در یک جهت _ افقى، عمودى یا مایل _ بیش از جهت دیگر وجود دارد. آستیگماتیسم ممکن است در ترکیب با سایر خطاهاى انکسارى مثل نزدیک بینى یا دوربینى رخ دهد:
در نزدیک بینى (میوپى) انحناى قرنیه بیشتر از حد عادى است یا کره چشم درازاى بیش از حد طبیعى دارد. در نتیجه شعاع هاى نور به جاى آنکه دقیقاً روى شبکیه متمرکز شوند، در جلوى شبکیه به هم مى رسند و اشیاى دور تصویرى مبهم خواهند داشت.در دوربینى (هیپروپى) انحناى قرنیه کمتر از حد عادى است یا کره چشم طول کمتر از حد طبیعى دارد، در نتیجه حالت عکس نزدیک بینى رخ مى‌دهد. نور در پشت چشم متمرکز مى‌شود و تصویر اشیاى نزدیک تار مى‌شود اما دید دور عادى باقى مى‌ماند.در اغلب موارد آستیگماتیسم از هنگام تولد وجود دارد. ممکن است آستیگماتیسم در نتیجه وارد شدن آسیب به چشم بیمار یا جراحى رخ دهد.  آستیگماتیسم با مطالعه در نور کم یا تماشاى تلویزیون از فاصله نزدیک بهتر یا بدتر نمى‌شود.
چه هنگامى باید به چشم پزشک مراجعه کرد؟- اگر درجه آستیگماتیسم چشم شما آن قدر باشد که در کارى که مى خواهید انجام دهید اختلال ایجاد کند یا اگر کیفیت بینایى تان مانع رضایت شما از نحوه فعالیت هایتان است، به چشم پزشک مراجعه کنید. چشم پزشک درجه آستیگماتیسم شما را تعیین مى کند و در مورد اینکه چه روشى را براى تصحیح بینایى تان انتخاب کنید به شما مشاوره خواهد داد.تغییر درجه آستیگماتیسم چشم در طول زندگى اگر اصولاً رخ دهد، بسیار تدریجى و کند است. انجام معاینات منظم چشم، راه مناسبى براى شناسایى تغییرات حدت بینایى است تا در صورت لزوم عینک یا لنز تماسى براى شما تجویز شود یا شماره آنها تصحیح شود.یک فرد بزرگسال سالم باید تا ۵۰ سالگى هر سه تا پنج سال یک بار معاینه چشم انجام دهد. پس از ۵۰ سالگى  فواصل معاینات کمتر کنید. اگر دچار مشکلات انکسارى مانند آستیگماتیسم هستید، هر دو سال یک بار به هر تعدادى که چشم پزشکتان توصیه مى کند، به او مراجعه کنید.
تشخیص بیمارى- چشم پزشک شما ممکن است از ابزارهایى که در زیر مى آید براى معاینه چشم شما استفاده کند:
قرنیه‌سنج (Keratometer) : چشم پزشک در قرنیه سنجى با استفاده از دستگاهى به نام قرنیه سنج یا کراتومتر میزان و جهت گیرى آستیگماتیسم قرنیه‌اى را با اندازه گیرى میزان نور منعکس شده از سطح قرنیه مشخص مى‌کند.
کراتوسکوپ و ویدئوکراتوسکوپ: این ابزارها براى تشخیص و تعیین مقدار انحناى سطح قرنیه در صورت وجود آستیگماتیسم مورد استفاده قرار مى گیرند.کراتوسکوپ حلقه‌هاى نورانى را روى قرنیه مى افکند. سپس انعکاس این حلقه هاى نورانى روى قرنیه از طریق کراتوسکوپ مورد مشاهده قرار مى‌گیرد و برحسب شکل و فواصل این حلقه‌ها مى توان میزان آستیگماتیسم قرنیه را محاسبه کرد.با اتصال کراتوسکوپ به یک دوربین ویدئویى، ویدئوکراتوسکوپ ساخته شده است، که با آن مى توان تصویر قرنیه را روى یک صفحه تلویزیونى دید.
ویدئوکراتوسکوپ رایج ترین وسیله مورد استفاده براى تعیین مقدار انحناى سطح قرنیه در آزمونى است که مکان‌نگارى (توپوگرافى) قرنیه نامیده مى شود. 
درمان-هدف درمان آستیگماتیسم تصحیح انحناى نایکنواخت قرنیه است که باعث تارى دید مى‌شود. درمان شامل تجویز عدسى هاى تصحیح کننده به صورت عینک یا لنز تماسى یا انجام جراحى تصحیحى مى شود:
اصلاح دید با تجویز عدسى تصحیح کننده: استفاده از عدسى هاى تصحیح کننده اثر ناشى از انحناى نایکنواخت قرنیه را برطرف مى کند. عدسى تصحیح کننده ممکن است به صورت لنز تماسى یا عینک باشد.
لنزهاى تماسى: لنزهاى تماسى هر دو آستیگماتیسم هاى قرنیه و عدسى چشم را تصحیح مى کنند. انواع مختلفى از لنزهاى تماسى در دسترس است: لنزهاى سخت، لنزهاى نرم، لنزهاى یک بارمصرف، لنزهاى با کاربرد طولانى مدت، لنزهاى دوکانونى، لنزهاى سخت نفوذپذیر نسبت به اکسیژن و.... با چشم پزشکتان در مورد اینکه کدامیک از این انواع مختلف لنز براى شما مناسب تر است، مشاوره کنید. یک شیوه دیگر استفاده از لنز تماسى براى تصحیح آستیگماتیسم "روش ارتوکراتولوژى" یا Ortho-K است. در این روش شما چندین ساعت در روز لنز تماسى سخت به چشم مى گذارید تا انحناى قرنیه تان تصحیح شود. در روزهاى بعد  تعداد ساعات استفاده از لنز تماسى کاهش مى یابد و در حدى که شکل جدید قرنیه حفظ شود. البته اگر مدتى استفاده از این روش را قطع کنید، قرنیه چشم دوباره به شکل اولش بازمى‌گردد.
عینک: در مواردى که به دلایل مختلف استفاده از لنز تماسى از جمله ترجیح بیمار امکان‌پذیر نیست، انواع مختلف عینک مى‌تواند جانشین مناسبى براى لنز تماسى باشد.
جراحى براى تصحیح عیوب انکسارى: در روش جراحى با شکل دهى مجدد به سطح قرنیه، آستیگماتیسم تصحیح مى‌شود.

دانش آموزان و کودکان مبتلا به اتیسم

دانش آموزان و کودکان مبتلا به اتیسم
مقدمه:  اتیسم: بیماری فرار احساس
      نگاه پر مهرش را به او دوخته تا مهروزی و محبتش را نشان دهد، گرم و صمیمی به او می‌نگرد تا بگوید چقدر دوستش دارد، به خانه برمی‌گردد با شور و شوق حضورش را به او نشان می‌دهد تا خوشحالش کند. اما پاسخ اینها نگاهی سرد و بی‌تفاوت است که هیچ نویدی از عشق نمی‌دهد. تلاش مادر بی‌فایده است. او اصلا بیقرار آمدن و رفتن، حضور یا عدم حضور مادر نیست که بخواهد با دیدنش شاد شود و از رفتنش بیقرار، و همین است که مادر را نگرانتر می‌کند. به لبخند مادر پاسخ نمی‌دهد، نه اینکه نخواهد پاسخ دهد و از چیزی ناراحت باشد که بخواهد ناراحتی‌اش را با بی‌تفاوتی نشان دهد برای او هیجان دیدن دوستی دیرین و آشنایی نزدیک هیچ معنایی ندارد و در واقع معنای این واژه‌ها را نمی‌شناسد ( و یاشاید نمی تواند احساسات خود را آن طور که هست بنمایاند.گویا) برای او نه دوستی معنی و مفهومی دارد، نه عشق، نه مهر، نه آشنا، نه غریبه و نه لبخند. این حال و روز کودک مبتلا به "اوتیسم" یا کودک "اوتیستیک" است. (میردریکوند ،1385)
 اُتیسم چیست؟
     اُتیسم اختلال رشد ذهنی پیچیده ای می باشد که معمولا در 3 سال اول زندگی شخص ممکن است بروز کند . به نظر می رسد که یک اختلال در سیستم عصبی که باعث عدم عملکرد صحیح مغز می شود در ایجاد این بیماری مؤثر می باشد . این اختلال در بیماران اُتیستیک باعث می شود که مغز نتواند در زمینه رفتارهای اجتماعی و مهارتهای ارتباطی به درستی عمل کند . کودکان و بزرگسالان اُتیستیک در زمینه ارتباط کلامی و غیر کلامی ‍، رفتارهای اجتماعی ،  فعالیتهای سرگرم کننده و بازی دارای مشکل می باشند . اُتیسم یکی از پنج بیماریی می باشد که در مجموع به آنها “ اختلالات نافذ رشد“ یا به اختصار  “پی دی دی ‌‌“ می گویند .
       در بیماری های طیف پی دی دی ، اُتیسم بیشترین تعداد را دارا می باشد که تقریبا بین 2 تا 6 کودک از هر 1000  کودک به آن دچار می شوند ( به نقل از مرکز کنترل و پیشگیری بیماریها در آمریکا سال 2001 ) . این بدین معنا است که در کشوری مانند ایران با جمعیت حدود 70 میلیون نفر احتمال می رود حدود 280 هزار بیمار اُتیستیک وجود داشته باشند و فراموش نکنید که این تعداد هر روز در حال رشد می باشد . طبق مطالعات انجام شده توسط وزارت آموزش و سایر سازمان های دولتی آمریکا ، اُتیسم در این کشور با نرخ رشدی برابر با 10 تا 17 درصد در حال ازدیاد است . در سایر کشورها نیز مانند کشور ما  این بیماری در حال رشد نگران کننده ای است که متأسفانه حرکت جدی از طرف سازمانهای مسئول در جهت شناساندن این بیماری به جامعه و موارد لازم انجام نشده است . (جعفر نزاد ،1385)
      اُتیسم در سراسر دنیا دیده می شود و فقط در پسران سه برابر بیشتر از دخترها مشاهده شده است .اما اغلب میزان ابتلا در دختران شدیدتر از پسران بوده و معدل نمره های آنان در آزمون های هوشی پایین تر است.(پورافکاری ، 1376) به عبارت دیگر نژاد ، مکان زندگی ، میزان سواد ، وضعیت مالی ، نوع اعتقاد ، شیوه زندگی، و ...  هیچکدام تأ ثیری در شانس بروز اُتیسم ندارند.
     از زمانی که آگاهی عمومی در باره این اختلال شروع به افزایش کرد ( برای اولین بار دکتر لئو کانر در سال 1943 این بیماری را به صورت علمی توضیح داد ) ، بیشتر افراد حتی بعضی ازمتخصصین پزشکی و آموزشی هنوز درک درستی از نحوه تأ ثیر گذاری این اختلال بر افراد ندارند و از چگونگی برخورد و درمان این افراد دانش کافی ندارند . به عبارت ساده تری میتوان گفت در میان این بیماران می توان افرادی را مشاهده کرد که تماس چشمی ، رفتار خوب اجتماعی و بعضی از فاکتورهائی را که در کودکان اُتیستیک مشاهده نمی شود ، داشته باشند ولی در عین حال در سایر فاکتورها با کودکان سالم فرق داشته باشند . به همین دلیل تشخیص و تعیین روش درمان و نیز بررسی پیشرفت و مشخص کردن مراحل درمان نیازمند افراد متخصص با دانش کافی می باشد.
      قبل از سال 1970، اکثر کودکان اوتیستیک قبل از رسیدن به نوجوانی در موسسات نگهداری می شدند.نوعا، والدین و معلمان قادر به سازگاری با رفتار بسیار مخرب کودکان و کمبود های یادگیری عمیق آنها نبودند.بنابراین، کودکان از کلاس درس مکررا اخراج می شدندو یا اینکه هرگز پذیرفته نمی شدند. با تصویب قانون فدرال در سال 1972 آموزش عمومی  برای کودکان اوتیستیک و دیگر کودکان عقب مانده ذهنی وضع و کلاسهایی برای کودکان اوتیستیک ایجاد شد. (نایینیان و همکاران،1378)
     اُتیسم را می توان یک بیماری با طیف گسترده معرفی کرد . این بیماری میتواند نشانه های فراوانی داشته باشد که توسط این نشانه ها اُتیسم را می توان از درجات خفیف تا شدید درجه بندی کرد . اگرچه اُتیسم رامی توان توسط یک سری از رفتارها تشخیص داد ولی افراد اُتیستیک می توانند ترکیبی از این رفتارها را داشته باشند و الزاماً نباید رفتارهای اختلالی تعیین شده را به صورت یکجا از خود نشان بدهند . ممکن است دو کودک که یک تشخیص برای آنها داده شده است ، از نظر رفتاری با هم تفاوت نشان بدهند واز نظر مهارت ها نیز با هم تفاوت داشته باشند .ممکن است والدین کلمات متفاوتی را در رابطه با بیماری این کودکان بشنوند مانند شبه اُتیسم ، متمایل به اُتیسم ، طیف اُتیسم ،اُتیسم با عملکرد بالا و پائین ، با توانائی بالا و پائین .
  اختلال سه وجهی:
      افرادی که مبتلا به اوتیسم هستند اغلب در سه زمینه با مشکل مواجه هستند؛ این مشکلات موسوم به «اختلال سه وجهی» (triad impairment) هستند:
* مراوده اجتماعی (دشواری در ایجاد روابط اجتماعی، بعنوان مثال منزوی از دیگران و یا بی تفاوت نسبت به آنان بودند).
* ارتباط اجتماعی (دشواری در ابجاد ارتباط لفظی و غیر لفظی، بعنوان مثال اینکه بطور کامل مفهوم حرکات و اشارات، حالات صورت و لحن صحبت دیگران را نفهمیدن).
* تخیل (دشواری در یادگیری بازی هایی که چند نفر در آنها درگیر هستند و یا باید از قدرت تخیل برای فهم آنها استفاده کرد، بعنوان مثال محدودیت در فعالیت هایی که به قدرت تخیل فرد مربوط می شوند، یا اینکه احتمالا آنها را فقط بطور خشک و مکرر تقلید کردند).
    هنوز در این مورد که کدامیک از عوارض مثلث را باید اساسی فرض کرد، اختلاف نظر قابل ملاحظه ای وجود دارد. بسیاری از صاحب نظران می گویند از چندلحاظ کمبودهای معاشرت اجتماعی و ارتباطی از نظر مفهومی عواملی تفکیک نشدنی هستند.(بردیده،1381)
علاوه بر این اختلال سه وجهی، رفتار تکراری و مقاومت در مقابل تغییر روال کار و زندگی نیز جزو خصوصیات فرد اوتیستی است. مهارتهای ارتباطی نیز ( هم کلامی و هم نوشتاری ) مشکل مهمی در کودکان اُتیستیک می باشد . آنها نمی دانند که ارتباط چگونه برقرار شده و چه اهمیتی دارد همچنین این کودکان اغلب در شروع ارتباط و برقراری ارتباط دو طرفه مشکل دارند . بسیاری نیز مشکلات گفتاری دارند و ممکن است هیچگاه در طول زندگی خود صحبت نکنند و یا اینکه دیر شروع به صحبت کردن بکنند. بعضی از این کودکان هم ممکن است از مهارت کلامی به نحو نادرست استفاده بکنند مثلاً هر کلمه و یا جمله ای که به آنها گفته می شود را تکرار می کنند ( تکرار طوطیوار ) و یا اینکه فقط از کلمات تک برای ارتباط استفاده می کنند . البته باید یادآور شد که مشکلات ارتباطی می توانند باعث بروز ناهنجاریهای رفتاری شوند. مثلاً کودکی که قادر نیست نیاز خود را بیان کند ممکن است شروع به فریاد کشیدن و یا خودآزاری کند .
آیا کودک اُتیستیک درمان می شود؟
      برای والدین دانستن این مطلب که کودک آنها اُتیسم می باشد تجربه تلخ و دردناکی است . برای بسیاری از خانواده ها ممکن است این تشخیص بسیار تکان دهنده و غیره منتظره باشد ، بعضی از والدین هم ممکن است ماه ها و یا سالها به دنبال این باشند که با انجام آزمایشات دقیق تر عدم وجود اُتیسم را در کودک خود ثابت کنند .به هر حال والدین کودکانی که به تازگی متوجه این حقیقت شده باشند سئوالهای بدون جواب بسیاری در پیش روی خود می بینند .در دهه های گذشته معمولا این کودکان را در مراکز نگهداری کودکان معلول ذهنی قرار می دادند . متخصصین اطلاعات کمی در مورد این بیماری و راه های در مان آن داشتند و همچنین خدمات اجتماعی کمی برای این بیماران وجود داشت .امروزه اگر چه هنوز محققین و متخصصین در حال تحقیق بر روی علل و درمان این بیماری می باشند ولی نسبت به سالهای گذشته پیشرفت چشمگیری را مشاهده می کنیم .به این ترتیب آینده روشنتری را می توانیم برای این کودکان انتظار داشته باشیم . هم اکنون در بسیاری از کشورها خدمات اجتماعی مناسبی برای این افراد و والدین آنها تدارک دیده شده است و روشها ، داروها و مراکز قابل توجهی برای کمک به بیماران اُتیستیک فراهم شده است . (جعفر نژاد،1385)
 روشهای درمانی و تربیتی : 
در حالی که هنوز درمان مشخصی برای اُتیسم پیدا نشده است ولی روشهای درمانی مناسبی وجود دارند که با آنها می توان به این کودکان کمک کرد تا از توانائی های بیشتری بهره مند شده و حتی نمونه هائی نیز از بهبود کامل دیده شده است . این روشهای درمانی علاوه بر اینکه کمک می کنند تا رفتارهای اختلالی کودک کم شوند ، همچنین کار های استقلالی را نیز به کودک می آموزند تا کودک بتواند به طور مستقل نیازهای خود را برآورده وبه تدریج به یک زندگی عادی برسد . از آنجائی که رفتارها و اختلالات در کودکان اُتیستیک بسیار متفاوت و متغیر است ، تا کنون چندین برنامه درمانی برای آنها مد نظر قرار گرفته است که هر کدام موفقیتهائی نیز به دنبال داشته اند . در درمان کودکان اُتیستیک باید حتما این مورد در نظر گرفته شود که روش درمان برای هر کودک باید متناسب با توانائی ها و شدت اختلالات او برنامه ریزی شود .
     از آنجائی که هیچ کودک اُتیستیک مانند کودک اُتیستیک دیگر نیست ، برنامه درمانی مناسب برای یک کودک نیز ممکن است برای کودک دیگر مؤثر نباشد . همین امر باعث شده است که کار ارزیابی و ارائه برنامه های درمانی مشکل تر باشد . یکی از محققین و متخصصین اُتیسم بیان می کند که بهتر است هر کدام از مشکلات فرد اُتیستیک را به عنوان یک بیماری فرض کرده و در انتخاب برنامه سعی شود که راه حل های این مشکلات در برنامه گنجانده شوند . می توان لیستی از کارهائی را که کودک می تواند و نمی تواند انجام دهد تهیه کرده و در انتخاب برنامه دقت کرد که آیا برنامه مورد نظر جوابگوی این موارد می باشد یا نه .
     انجمن اُتیسم آمریکا آیا برنامه درمانی به کودک صدمه ای خواهد زد ؟ در صورت شکست برنامه درمانی چه تأثیراتی منفی بر کودک و خانواده وارد خواهد شد ؟ آیا این برنامه درمانی از نظر علمی بررسی و تأیید شده است ؟ آیا روشهای ارزیابی مشخصی در این برنامه گنجانیده شده است؟  این برنامه در مورد سایر کودکان چه مقدار موفقیّت داشته است ؟چه تعداد از کودکانی که با این برنامه تحت درمان قرار گرفته اند توانسته اند به مدارس عادی بروند و چه تعداد نتوانسته اند؟آیا درمانگران تعیین شده تجربه و علم کافی برای کار با کودکان اُتیستیک را دارند ؟ فعالیت ها و تمرینات چگونه برنامه ریزی شده اند ؟ کودک در این برنامه چه مقدار مورد توجه قرار گرفته است ؟ پیشرفت کودک به چه نحوی اندازه گیری خواهد شد ؟ آیا رفتار و پیشرفت کودک به دقت مورد بررسی و ثبت قرار خواهد گرفت ؟ آیا کودک به درستی مورد تشویق و تحریک قرار خواهد گرفت؟ آیا محیط اختصاص یافته برای محل تمرینات به درستی از چیزهائی که ذهن کودک را پریشان می کند خالی شده است ؟ آیا برنامه درمانی به نحوی است که امکان ادامه آن در خانه باشد ؟ هزینه برنامه ، زمان آن ومحل آن در حدّ و توان والدین می باشد؟چند معیار را ارائه داده است که می توان با استفاده از آنها مؤثر بودن یک برنامه درمانی را تشخیص داد :
 
    باید توجه داشت که مهمتر از عنوان بیماری ، پرداختن به درمان آن است و این کودکان با درمان مناسب و به موقع می توانند مطالب را بیاموزند ، رفتارهای درست را از خود نشان داده و در آینده مانند افراد عادی زندگی کنند . اما بدست آوردن این اهداف مستلزم درمان به موقع و درست، تحمل مشکلات و سختی های مربوط به این درمان است.
آموزش و پرورش ویژه و یا حمایت با برنامه واقعا می تواند در زندگی فردی که اوتیست است تاثیر بگذارد و به او کمک کند تا توانایی های خود را به حداکثر ممکن رشد داه و بیشترین قابلیت های دوره بلوغ خود را بدست آورند.
  روشهای فراوانی برای بهبود مشکلات اجتماعی،کلامی،حواس ، و رفتارهای اختلالی تهیه شده است .برخی از این روشها عبارتند از : اِی بی ِای ، آموزش جزء به جزء ، فِلور تایم ، داستانهای اجتماعی ، و بهبود مجموعه حواس پنجگانه .
روش اِی بی اِی: Applied Behavior Analysis
   تا قبل از طرح پژوهشی لواس در آمریکا فعالیت عمده و جدی برای درمان درخودماندگی صورت نگرفته بود و بسیاری بر این باور بودند که باید این کودکان را به حال خود رها کرد. اما طرح پژوهشی لوواس نشان داد که با ساعتهای کار زیاد و آموزش ویژه میتوان 47 درصد کودکان درخودمانده را قادر به کسب آگاهی و تحصیلات عادی گرداند و 40 درصد را نیز به حدی کاهش علامت داد که به سطح کودکان کم توان ذهنی خفیف برسند،باور قبلی را متحول کرده و اکنون در سراسر دنیا کودکان در خود مانده را تحت آموزش ویژه قرار می دهند. (همت ، 1382) و بسیاری از روشهای درمانی کودکان اُتیستیک بر پایه اصول این روش تهیه شده اند. اصل مهم این روش این است که رفتارهائی که مورد تشویق قرار بگیرند احتمال تکرار و افزایش خواهند داشت و رفتارهائی که مورد توجه قرار نگیرند احتمال حذف شدن آنها وجود دارد .اگر چه اِی بی اِی یک تئوری می باشد ولی بسیاری از مردم از این اصطلاح برای روشهائی که با این اصل کار می کنند استفاده می کنند . دو روش مهمی که بر پایه این اصل وجود دارند روش آموزش جزء به جزء و لوواس می باشند .
     در روش آموزش جزء به جزء و روش لوواس هر تمرینی که به کودک داده می شود شامل یک دستور به کودک ، یک عمل از طرف کودک و یک عکس العمل از طرف درمانگر می باشد .این روش علاوه بر تصحیح رفتارهای کودک شامل آموزش مهارتهای جدید نیز از قبیل مهارتهای اولیه مانند خوابیدن و لباس پوشیدن تا مهارتهای پیشرفته مانند برخوردهای صحیح اجتماعی می باشد . این روش ، روشی بسیار دقیق و کامل است .در این روش معمولاً کودک بین 30 تا 40 ساعت در هفته به صورت انفرادی با درمانگر دوره دیده کار می کند . هر کار و مهارت جدید به اجزاء کوچکتری تقسیم می شود . هرگاه کار خواسته شده ازکودک به درستی انجام شود ، کودک مورد تشویق قرار می گیرد تا در کودک انگیزه تکرار آن و فرمانبری بیشتر شود . این روش با مخالفت هائی نیز روبرو شده است . برخی از متخصصین معتقدند که این روش به احساسات کودک لطمه می زند و مدت زمان آموزش آن در طول هفته تأثیرات ناخوشایندی بر خانواده میگذارد. به هر حال آمار و ارقام و تجربه نشان داده است که تکنیکهای اِی بی اِی نتایج مثبت و با ثباتی بر روی کودکان اُتیستیک داشته است .)جعفر نژاد،1385)

TEACCH
     این روش اولین روشی بود که در آمریکا برای کودکان اُتیستیک به کار گرفته شد . نام این روش مخفف عبارت ”درمان و آموزش کودکان اُتیستیک و ناتوانی های ارتباطی مرتبط با این بیماری “ می باشد . روش تیچ که در اوایل دهه 1970 توسط اریک شوپلر ارایه شده ، شامل تمرکز بر روی شخص مبتلا به درخودمانگی و ایجاد برنامه ای در مورد مهارت ها، علایق و نیازهای چنین شخصی است. اولویت های عمده شامل عطف توجه به شخص، درک اتیسم، قبول انطباق های مناسب و استراتزی مداخله وسیع بر مبنای مهارت ها و علایق موجود است. در این روش اعتقاد بر این است که محیط زندگی کودک باید با او تطبیق داده شود نه اینکه کودک با محیط تطبیق داده شود .در این روش از تکنیک خاصی استفاده نمی شود بلکه برنامه درمانی بر اساس سطح عملکرد کودک پایه ریزی می شود .توانائی های کودک بر اساس معیارهای آموزشهای روانی بررسی می شود و تکنیکهای درمانی در جهت بهبودارتباط ، مهارتهای اجتماعی و انطباقی طراحی می شوند .در این روش به جای اینکه به کودک یک مهارت و توانائی خاص آموزش داده شود ، سعی بر این است که به کودک مهارتهائی آموزش داده شود تا بتواندمحیط اطراف خود و رفتارهای اطرافیان خود را بهتر درک کند .به عنوان مثال ، برخی از کودکان اُتیستیک هنگام احساس درد شروع به فریاد زدن می کنند ، در این روش سعی برآن است که به کودک آموزش داده شود تا هنگام احساس درد چگونه با برقراری ارتباط آن را به اطرافیان خود بفهماند . این روش نیز مخالفانی دارد و این مخالفان معتقدند که این روش خیلی خشک و پر شاخ و برگ است . همچنین ممکن است کودک اُتیستیک دریابد که در برابر عمل خواسته شده چه انتظاری از او می رود و فرا بگیرد که بدون فکر ، خلاقیّت و دقت جواب خواسته شده را اجرا کند . (اصلانی، 1385)
  روش ارتباط با تبادل تصویر: Picture Exchange Communication Systems – PECS
      یکی از مهم ترین اختلالات در کودکان اُتیستیک عدم توانائی در ارتباط می باشد. برخی از کودکان اُتیستیک ممکن است صحبت کردن را بیاموزند و برخی نیز ممکن است هیچگاه قادر به این کار نشوند .این روش ، روش مناسبی برای شروع گفتار و برقراری ارتباط در کودکانی است که قادر به صحبت کردن نمی باشند .در این روش بر پایه اصول اِی بی اِی ، به کودک آموزش داده می شود که چگونه می تواند نیاز های خود را از طریق دادن تصاویر برآورده کند.از امتیازات مهم این روش این است که ارتباط کودک ساده ،قابل فهم ، با تفکر و عمد می باشد . کودک تصویری را به شما می دهد و شما بلافاصله می توانید منظور او را دریابید . با این روش کودک می تواند با هر کسی ارتباط برقرار کند و تنها کاری که باید انجام شود گرفتن و دادن تصاویر است .(جعفرنژاد، 1385)
Floor Time
     این روش توسط یک روانشناس کودک به نام ” استانلی گرین اسپن “ ارائه شده است .این روش بسیار شبیه بازی درمانی است . در این روش سعی بر این است که ارتباط کودک با یک فرد دیگر از طریق برنامه های دقیق بازی بیشتر و مؤثرتر شود. این روش شامل شش مرحله می باشد که کودک در مراحل طی آنها تقلید و چگونه یاد گرفتن را از یک بزرگتر فرا می گیرد و به عبارتی کودک باید نرده بام شش پله ای را طی کند .ممکن است کودکان در این روش با مشکلاتی نیز روبرو شوند مثلا به علت اختلالات حسّی در درک بعضی از تمرینات خواسته شده مشکل پیدا کنند و یا اینکه قادر به انجام برخی از تمرینات بدنی موجود در برنامه نشوند .در این برنامه والدین و درمانگران   سعی می کنند تا پیشرفت کودک را از طریق مسیرهائی که کودک دوست دارد و با جهت دادن به این مسیرها ، فراهم کنند تا کودک بتواند شش مرحله پیشرفت موجود در این روش درمانی را طی کند.این روش به طور مجزا کودک را در بدست آوردن مهارتهای گفتاری و بدنی کمک نمی کند بلکه از نظر احساسی و روانی به کودک کمک می کند تا کودک بتواند درک بیشتری پیدا کرده و از طریق آگاهی و تجربه مهارتهای دیگر را نیز بدست آورد .معمولاً از این روش در کنار روشهای دقیق تر دیگر مانند اِی بی اِی در ساعات فراغت کودک استفاده می شود . (جعفرنژاد،1385)
 داستانهای اجتماعی :  Social Stories
     این داستانها برای آموزش مهارتهای اجتماعی به کودکان اُتیستیک آماده شده اند . از طریق این داستانها به کودک آموزش داده می شود که چگونه احساسات ، منظور ، و برنامه های دیگران را درک کنند .در این روش یک داستان براساس یک موقعیّت و شرایط خاص با اطلاعات فراوان تهیه شده است که به کودک از طریق گوش کردن به آن کمک میشود تا بفهمد چه جواب یا عکس العمل مناسب را باید از خود نشان دهد . این داستانها معمولاً از سه جزء اصلی تشکیل می شوند : 1- اطلاعاتی در مورد افراد داستان ، مکان و اجزاء آن 2- احساسات و افکار افراد داستان 3- جوابها و عکس العملهای مناسبی که باید وجود داشته باشند . این داستانها باید بر اساس نیاز کودک برای او خوانده شوند و حتماً باید از قول اول شخص مفرد و در زمان حاضر باشند . این داستانها در صورت همراهی با تصاویر و موسیقی می توانند تأثیر بیشتری داشته باشند . بایستی داستانهای فراهم شده به گونه ای باشند که نقاط ضعف کودک را تصحیح کنند . مثلاً کودکی که از شرائط بخصوصی ترس دارد و یا اینکه در او ایجاد استرس میکند بهتر است داستانهای مناسبی در مورد این شرایط برای او گفته شود. ( جعفرنژاد، 1385)

درک مجموعه حواس :  Sensory Integration  
      کودکان اُتیستیک اغلب از نظر حس های بدن خود دارای مشکلاتی می باشند . ممکن است این کودکان دارای آستانه تحریک بالا و یا پائین باشند و یا اینکه مغز آنها قادر نیست از اطلاعات بدست آمده توسط حواس پنجگانه آنها درک درستی از شرایط موجود بدست آورد . در این روش درمانی که می تواند توسط بازی درمان ، کاردرمان و یا گفتار درمان انجام شود به کودک کمک می شود تا بهتر از اطلاعات حسی بهره ببرد .مثلاً اگر کودک با حس لامسه خود مشکل دارد از کودک خواسته می شود تا اشیاء متفاوت با جنسهای متفاوت را لمس کرده و با آنها کار کند . موسیقی درمانی نیز جزئی از این روش است که توسط فرکانسهای متفاوت حساسیّت کودک را در برابر برخی اصوات کم و یا زیاد می کند . دکتر ” تِمپِل گراندین “ که خود یک بیمار اُتیسم بوده است دستگاهی را طراحی کرده است که با فشارهای متفاوت بر دست ، حس لامسه را بهبود می بخشد .قبل از اجرای این روش درمانی ، درمانگر حتماً باید کودک را به دقت زیر نظر گرفته و آشنائی کامل و دقیقی در رابطه با خصوصیات حسی کودک پیدا کند. (جعفرنژاد، 1385)
روشهای درمانی مکمل:
       با وجود اینکه تشخیص زودهنگام و درمان زودهنگام اُتیسم بهترین روش در کمک به این کودکان و درمان آنهاست ، برخی از والدین و محققین معتقدند که روشهای درمانی مکمل دیگری نیز وجود دارند که می توانند ارتباط کودک با دنیای اطراف و سایرین را بهبود بخشیده و رفتارهای آنها را بهتر کنند . از انواع این درمانها می توان به موسیقی درمانی ، هنر ، و حیوان درمانی اشاره کرد که می توانند به صورت فردی با کودک کار شده و یا در مراکز مخصوص به صورت جمعی کار شوند . در تمامی این روشها افزایش قدرت ارتباط ، بهبود روابط اجتماعی و افزایش اعتماد به نفس مشترک می باشد . همچنین این روشها کمک میکنند تا کودک بتواند رابطه بی خطر و مفیدی را با درمانگر خود و سایرین برقرار کرده و با آنها مأنوس شود . حیوان درمانی معمولا شامل اسب سواری و شنا با دولفین ها می باشد . در این درمانها کودک توانائی هماهنگی عضلات و اندامها را می تواند بدست آورد همچنین احساس دوست داشتن و اعتماد به نفس نیز از فوائد این نوع درمان است .موسیقی و هنر بخصوص می توانند در رفع مشکلات حواس پنجگانه کودک مفید باشند زیرا توسط آنها قدرت درک ، شنوائی و دیداری کودک تقویت می شوند. از برنامه های موسیقی درمانی برای پیشرفت در زمینه درک و آگاهی،کنترل حرکتی،افزایش توجه،تقویت حافظه، و تواناییهای کلامی این گروه کودکان استفاده می شود. ...کناره گیری و فرار از واقعیت از خصوصیات کودکان اوتستیک است. حتی گاهی مقاومت می کنند و از شرکت در جلسه موسیقی درمانی طفره می روند. اما از شنیدن قطعاتی که موزیک ترایپیست می نوازد، و یا توسط نوار پخش می شود لذت می برند. در نخستین جلسات لازم است سازها را ببینندو لمس کنند و صدای آنها را بشنوند و سازهایی در اختیار آنها قرار گیرد که نواختن آن به تکنیک خاصی احتیاج نداشته باشد. (زاده محمدی،1374) 
روشهای رفتار درمانی و بهبود ارتباط:
      رفتارهای کودکان اُتیستیک اغلب برای والدین و درمانگران مشکل آفرین و ناراحت کننده است . این رفتارها ممکن است نامناسب‌، تکراری ، تهاجمی و خطرناک باشد و همینطور ممکن است شامل تکان دادن مکرّر دستها ، حرکت مداوم انگشتان ، تکان دادن بدن به جلو و عقب‌ ، گذاشتن اشیاء در دهان ، و یا کوبیدن سر به اشیاء دیگر باشد .کودکان اُتیستیک همچنین ممکن است به رفتارهای خودآزاری مانند آسیب زدن به چشمان ، و یا گاز گرفتن دستان خود عادت داشته باشند .این کودکان همچنین ممکن است نسبت به درد و سوختگی عکس العملی نشان ندهند .گاهی کودکانی نیز مشاهده شده اند که بدون دلیل به دیگران حمله کرده اند. دلایل بروز این رفتارها در کودکان اُتیستیک هنوز به طور دقیق یافت نشده است و بسیار پیچیده می باشد ولی برخی از متخصصین معتقدند که اختلالات در حواس پنجگانه کودک می تواند باعث بروز این رفتارها شوند و کودک با این رفتارها می خواهد این حواس را ارضاء کند . برای درک و درمان آسیب رسانی به خود تلاش های بسیاری صورت میگیرد تا از آسیب دیدگیهای احتمالی جسمی جلوگیری شود. اما از آنجا که آسیب رسانی به خود به میزان زیادی در یادگیری تاثیر می گذارد، درمان اهمیت بسیار دارد. ...تنبیه بدنی احتمالا پرکار بردترین و موفق ترین شیوه کنترل آسیب رسانی به خود است. یکی از شیوه های تنبه بدنی که رواج بسیار دارد بکار گیری محرکهای الکتریکی آزارنده اما بدون خطر است که با توبیخ و سرزنش شفاهی مانند گفتن  " نه " قرین میشود. هر چند هیچ یک از روشهای دیگر چنین موفقیتی نداشته است ،اما تاثیرات این روش هم به سایر موقعیتها قابل تعمیم نیست. استفاده از شوک و سایر تنبیهات بدنی نیز مسایل اخلاقی را به میان می آورد. ... اخیرا شیوه ای تنبیهی که به نام  " اصلاح افراطی " خوانده می شود،توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. اصلاح افراطی در مورد نوع به خصوصی از آسیب رسانی به خود به کارمی آید و همیشه به واکنشهای مکرری می پردازد که با آسیب رسانی به خود ناسازگار است. مثال ساده ای برای اصلاح افراطی این است که دختری راکه خود را سیلی زده است ، بلافاصله پس از سیلی زدن وادار کنیم دستهایش را برای چند دقیقه بی حرکت در دو طرف بدنش نگاهدارد. هر چند اصلاح افراطی نیازمند تلاش بسیار مراقبین کودک است،اما می تواند کاملا موثر افتد. (منشی طوسی ، 1375) 
منابع:
- پورافکاری ،نصرت اله(1376).فرهنگ جامع روان شناسی و روان پزشکی.جلد دوم،تهران،فرهنگ معاصر.
_موریس،ریچارد. روانشناسی بالینی کودک :روشهای درمانگری.(ترجمه محمد رضا نایینیان وهمکاران،1378) تهران:رشد.
-نلسون،ریتا ویکس و ایزرائل،الن سی. اختلالهای رفتاری کودکان. (ترجمه محمد تقی منشی طوسی،1375) مشهد:آستان قدس رضوی.
_زاده محمدی، علی(1374). موسیقی درمانی کودکان استثنایی.تهران:کارگاه نشر
_ اصلانی،زهرا(1385).آشنایی با روش تیچ. تعلیم وتربیت استثنایی،52و53،صص53-51.
_بردیده،محمدرضا(1381).اوتیسم واختلات شبه اوتیسم و آسپرگر. فصلنامه آموزشی و پزوهشی احیا،شماره1،ص27.
_ همت،فرهنگ (1382) . آشنایی بافعالیت های مرکز آموزش و توانبخشی کودکان در خود مانده. نشریه تعلیم وتربیت استثنایی،22و23،صص 67-63.
-Jafarnejad.mehdi.autism.[online] Available:www.dsm.blogfa.com/post-3
-mirdarikavand.mehry.autism.[online] Available:www2.irna.com/fa/news/view/line(85/11/4)

درخودماندگی (اوتیسم) چیست؟

درخودماندگی (اوتیسم) چیست؟
What is autism?
هر چند که اوتیسم برای اولین بار در سال 1943 تشخیص داده شده است ولی هنوز نیز یک ناتوانی نسبتا ناشناخته است. با این وجود تخمین زده می شود که اختلالات طیف اوتیستی بر زندگی بیش از پانصد هزار خانواده در بریتانیا تاثیر گذاشته اند.
کسانی که به اوتیسم مبتلا هستند مانند کسانی که فلج مغزی دارند (cerebral palsy) از ناتوانی جسمی رنج نمی برند؛ آنها احتیاج به صندلی چرخدار ندارند و در ظاهر مانند هر فرد دیگری که چنین معلولیتی ندارد به نظر می رسند. با توجه به این طبیعت نامرئی این معلولیت آگاهی و درک این وضعیت کار دشوارتری است.
"از آنجا که یک کودک اوتیست در ظاهر مانند کودکان دیگر است بقیه فکر می کنند که رفتار متفاوت او به این علت است که او بچه شیطانی است و یا اولیای وی نمی توانند کنترل اش کنند. افراد غریبه معمولا این ملاحظه را درباره چنین کودکی ابراز می کنند."
کسی که از یک کودک اوتیستی نگهداری می کند
اوتیسم چیست؟
اوتیسم یک معلولیت رشدی دائمی است که بر نحوه ای که یک نفر با افراد پیرامون خود ارتباط می گیرد یا با آنها وارد رابطه می شود، تاثیر می گذارد. کودکان و بزرگسالانی که اوتیست هستند برای ایجاد یک رابطه قابل فهم با دیگران مشکل دارند. توانایی آنها برای ایجاد دوستی معمولا به اندازه قابلیت آنها برای فهم ابرازات عاطفی دیگران محدود است.
کسانی که مبتلا به اوتیسم هستند اغلب از ناتوانی های دیگری هم رنج می برند که مربوط به یادگیری است و به همراه اوتیسم در فرد پیدا می شوند ولی هر فردی با چنین شرایطی در سطح معینی در فهم جهان پیرامون خود دشواری دارد.
علاوه بر این وضعیت، شکل دیگری از اوتیسم وجود دارد که به آن سیندروم اسپرگر می گویند و اغلب درباره کسانی گفته می شود که کارکرد این معلولیت در آنها در سطح بالای طیف اوتیسم قرار دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر در این باره به «جزوه سیندروم اسپرگر چیست؟» رجوع کنید.
"واقعیت برای یک فرد اوتیست یک مجموعه شرایط مغشوش و بهم ریخته از وقایع، افراد، محلات، اصوات و تصاویر است. برای چنین فردی به نظر نمی رسد که مرز، مفهوم یا نظم روشنی برای چیزی وجود داشته باشد. بخش قابل ملاحظه ای از زندگی من صرف این می شود که سعی کنم الگویی که پشت هر چیز است را دریابم."
یک فرد اوتیست
خصوصیات اوتیسم چه هستند؟
افرادی که مبتلا به اوتیسم هستند اغلب در سه زمینه با مشکل مواجه هستند؛ این مشکلات موسوم به «اختلال سه وجهی» (‘triad impairment’) هستند.
مراوده اجتماعی (دشواری در ایجاد روابط اجتماعی، بعنوان مثال منزوی از دیگران و یا بی تفاوت نسبت به آنان بودند).
ارتباط اجتماعی (دشواری در ابجاد ارتباط لفظی و غیر لفظی، بعنوان مثال اینکه بطور کامل مفهوم حرکات و اشارات، حالات صورت و لحن صحبت دیگران را نفهمیدن).
تخیل (دشواری در یادگیری بازی هایی که چند نفر در آنها درگیر هستند و یا باید از قدرت تخیل برای فهم آنها استفاده کرد، بعنوان مثال محدودیت در فعالیت هایی که به قدرت تخیل فرد مربوط می شوند، یا اینکه احتمالا آنها را فقط بطور خشک و مکرر تقلید کردند).
علاوه بر این اختلال سه وجهی، رفتار تکراری و مقاومت در مقابل تغییر روال کار و زندگی نیز جزو خصوصیات فرد اوتیستی است.
چه چیزی عامل اوتیسم است؟
علت یا علائم دقیق اوتیسم هنوز ناشناخته هستند ولی تحقیقات نشان داده است که عوامل ژنتیک در این باره مهم هستند. همینطور تحقیقات نشان داده است که اوتیسم به یک رشته شرایطی مربوط است که بر رشد مغز تاثیر می گذارند و در قبل، حین و یا در فاصله کوتاهی بعد از تولد رخ می دهند.
تشخیص
هر چه زودتر اوتیسم در فرد تشخیص داده شود به همان اندازه شانس اینکه آن فرد کمک و حمایت مناسب را دریافت کند بیشتر خواهد شد.
آیا به افراد اوتیستی می توان کمک کرد؟
آموزش و پرورش ویژه و یا حمایت با برنامه واقعا می تواند در زندگی فردی که اوتیست است تاثیر بگذارد و به او کمک کند تا توانایی های خود را به حداکثر ممکن رشد داه و بیشترین قابلیت های دوره بلوغ خود را بدست آورند.
«انجمن سراسری درخودماندگی» (National Autistic Society)
«انجمن سراسری درخودماندگی» که در سال 1962 تاسیس شده است اکنون به مهمترین نهاد بریتانیا برای کمک به افراد اوتیست و کسانی که از آنها مراقبت می کنند تبدیل شده، بانی ابتکارات ملی و بین المللی در این زمینه است و تریبون مهمی برای انعکاس خواست آنهاست. این نهاد در عرصه های مختلفی کار می کند تا افراد اوتیستی بتوانند تا آنجا که مقدور است زندگی مستقلی داشته باشند.
امروزه «انجمن سراسری درخودماندگی»:
مراکز آموزشی و کمک به بزرگسالان دایر کرده است
به شهرداری های محلی برای تامین مراکز ویژه خودشان در این زمینه کمک می کند
یک رشته کتابها و جزوات منتشر می کند
از کتابخانه ای برخوردار است که اولیاء و محققان می تواند با گرفتن وقت قبلی از آن استفاده کنند
یک خط تلفنی برای کمک به اولیایی که فرزندان اوتیستی دارند، کسانی که از آنها نگهداری می کنند و افرادی که به اشکال مختلف اوتیسم مبتلا هستند، برقرار کرده است
کنفرانس ها و برنامه های تعلیماتی سازمان می دهد
فعالیت داوطلبان را در سطح کشوری هماهنگ می کند به نحوی که اولیاء بتواند با یکدیگر وارد روابط دوستانه شوند
معاینات ویژه و خدمات ارزیابی عرضه می کند
تحقیق درباره علل اوتیسم را تشویق می کند
از گروه های محلی و خانواده ها در سراسر کشور حمایت می کند
آگاهی در این باره را ارتقاء داده و به درک بهتر از اوتیسم کمک می کند
با افراد متخصص و نهادهایی که در زمینه اوتیسم کار می کنند مشاوره می کند
برای تایید کیفیت برنامه های آموزشی و خدمات نگهداری ویژه اوتیسم استوارنامه صادر می کند
نهاد Prospects را دایر کرده است که به بزرگسالانی که به اختلال اوتیستی مبتلا هستند و دنبال اشتغال می گردند کمک می کند.
(NAS) The National Autistic Society

درخودماندگی (اوتیسم) چیست؟

درخودماندگی (اوتیسم) چیست؟
What is autism?
هر چند که اوتیسم برای اولین بار در سال 1943 تشخیص داده شده است ولی هنوز نیز یک ناتوانی نسبتا ناشناخته است. با این وجود تخمین زده می شود که اختلالات طیف اوتیستی بر زندگی بیش از پانصد هزار خانواده در بریتانیا تاثیر گذاشته اند.
کسانی که به اوتیسم مبتلا هستند مانند کسانی که فلج مغزی دارند (cerebral palsy) از ناتوانی جسمی رنج نمی برند؛ آنها احتیاج به صندلی چرخدار ندارند و در ظاهر مانند هر فرد دیگری که چنین معلولیتی ندارد به نظر می رسند. با توجه به این طبیعت نامرئی این معلولیت آگاهی و درک این وضعیت کار دشوارتری است.
"از آنجا که یک کودک اوتیست در ظاهر مانند کودکان دیگر است بقیه فکر می کنند که رفتار متفاوت او به این علت است که او بچه شیطانی است و یا اولیای وی نمی توانند کنترل اش کنند. افراد غریبه معمولا این ملاحظه را درباره چنین کودکی ابراز می کنند."
کسی که از یک کودک اوتیستی نگهداری می کند
اوتیسم چیست؟
اوتیسم یک معلولیت رشدی دائمی است که بر نحوه ای که یک نفر با افراد پیرامون خود ارتباط می گیرد یا با آنها وارد رابطه می شود، تاثیر می گذارد. کودکان و بزرگسالانی که اوتیست هستند برای ایجاد یک رابطه قابل فهم با دیگران مشکل دارند. توانایی آنها برای ایجاد دوستی معمولا به اندازه قابلیت آنها برای فهم ابرازات عاطفی دیگران محدود است.
کسانی که مبتلا به اوتیسم هستند اغلب از ناتوانی های دیگری هم رنج می برند که مربوط به یادگیری است و به همراه اوتیسم در فرد پیدا می شوند ولی هر فردی با چنین شرایطی در سطح معینی در فهم جهان پیرامون خود دشواری دارد.
علاوه بر این وضعیت، شکل دیگری از اوتیسم وجود دارد که به آن سیندروم اسپرگر می گویند و اغلب درباره کسانی گفته می شود که کارکرد این معلولیت در آنها در سطح بالای طیف اوتیسم قرار دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر در این باره به «جزوه سیندروم اسپرگر چیست؟» رجوع کنید.
"واقعیت برای یک فرد اوتیست یک مجموعه شرایط مغشوش و بهم ریخته از وقایع، افراد، محلات، اصوات و تصاویر است. برای چنین فردی به نظر نمی رسد که مرز، مفهوم یا نظم روشنی برای چیزی وجود داشته باشد. بخش قابل ملاحظه ای از زندگی من صرف این می شود که سعی کنم الگویی که پشت هر چیز است را دریابم."
یک فرد اوتیست
خصوصیات اوتیسم چه هستند؟
افرادی که مبتلا به اوتیسم هستند اغلب در سه زمینه با مشکل مواجه هستند؛ این مشکلات موسوم به «اختلال سه وجهی» (‘triad impairment’) هستند.
مراوده اجتماعی (دشواری در ایجاد روابط اجتماعی، بعنوان مثال منزوی از دیگران و یا بی تفاوت نسبت به آنان بودند).
ارتباط اجتماعی (دشواری در ابجاد ارتباط لفظی و غیر لفظی، بعنوان مثال اینکه بطور کامل مفهوم حرکات و اشارات، حالات صورت و لحن صحبت دیگران را نفهمیدن).
تخیل (دشواری در یادگیری بازی هایی که چند نفر در آنها درگیر هستند و یا باید از قدرت تخیل برای فهم آنها استفاده کرد، بعنوان مثال محدودیت در فعالیت هایی که به قدرت تخیل فرد مربوط می شوند، یا اینکه احتمالا آنها را فقط بطور خشک و مکرر تقلید کردند).
علاوه بر این اختلال سه وجهی، رفتار تکراری و مقاومت در مقابل تغییر روال کار و زندگی نیز جزو خصوصیات فرد اوتیستی است.
چه چیزی عامل اوتیسم است؟
علت یا علائم دقیق اوتیسم هنوز ناشناخته هستند ولی تحقیقات نشان داده است که عوامل ژنتیک در این باره مهم هستند. همینطور تحقیقات نشان داده است که اوتیسم به یک رشته شرایطی مربوط است که بر رشد مغز تاثیر می گذارند و در قبل، حین و یا در فاصله کوتاهی بعد از تولد رخ می دهند.
تشخیص
هر چه زودتر اوتیسم در فرد تشخیص داده شود به همان اندازه شانس اینکه آن فرد کمک و حمایت مناسب را دریافت کند بیشتر خواهد شد.
آیا به افراد اوتیستی می توان کمک کرد؟
آموزش و پرورش ویژه و یا حمایت با برنامه واقعا می تواند در زندگی فردی که اوتیست است تاثیر بگذارد و به او کمک کند تا توانایی های خود را به حداکثر ممکن رشد داه و بیشترین قابلیت های دوره بلوغ خود را بدست آورند.
«انجمن سراسری درخودماندگی» (National Autistic Society)
«انجمن سراسری درخودماندگی» که در سال 1962 تاسیس شده است اکنون به مهمترین نهاد بریتانیا برای کمک به افراد اوتیست و کسانی که از آنها مراقبت می کنند تبدیل شده، بانی ابتکارات ملی و بین المللی در این زمینه است و تریبون مهمی برای انعکاس خواست آنهاست. این نهاد در عرصه های مختلفی کار می کند تا افراد اوتیستی بتوانند تا آنجا که مقدور است زندگی مستقلی داشته باشند.
امروزه «انجمن سراسری درخودماندگی»:
مراکز آموزشی و کمک به بزرگسالان دایر کرده است
به شهرداری های محلی برای تامین مراکز ویژه خودشان در این زمینه کمک می کند
یک رشته کتابها و جزوات منتشر می کند
از کتابخانه ای برخوردار است که اولیاء و محققان می تواند با گرفتن وقت قبلی از آن استفاده کنند
یک خط تلفنی برای کمک به اولیایی که فرزندان اوتیستی دارند، کسانی که از آنها نگهداری می کنند و افرادی که به اشکال مختلف اوتیسم مبتلا هستند، برقرار کرده است
کنفرانس ها و برنامه های تعلیماتی سازمان می دهد
فعالیت داوطلبان را در سطح کشوری هماهنگ می کند به نحوی که اولیاء بتواند با یکدیگر وارد روابط دوستانه شوند
معاینات ویژه و خدمات ارزیابی عرضه می کند
تحقیق درباره علل اوتیسم را تشویق می کند
از گروه های محلی و خانواده ها در سراسر کشور حمایت می کند
آگاهی در این باره را ارتقاء داده و به درک بهتر از اوتیسم کمک می کند
با افراد متخصص و نهادهایی که در زمینه اوتیسم کار می کنند مشاوره می کند
برای تایید کیفیت برنامه های آموزشی و خدمات نگهداری ویژه اوتیسم استوارنامه صادر می کند
نهاد Prospects را دایر کرده است که به بزرگسالانی که به اختلال اوتیستی مبتلا هستند و دنبال اشتغال می گردند کمک می کند.
(NAS) The National Autistic Society

سیندروم اسپرگر: معنا آن برای ما چیست

سیندروم اسپرگر: معنا آن برای ما چیست
Asperger syndrome: what it means to us
سیندروم اسپرگر چیست؟
شما ممکن است تاکنون جزوه «انجمن سراسری درخودماندگی» (National Autistic Society) تحت عنوان سیندروم اسپرگر چیست؟ را مطالعه کرده باشید. ما که جزوه گروه محلی Contact در لندن هستیم پس از مطالعه این جزوه فکر کردیم که محتوای آن در بعضی موارد تجربه ما را بعنوان یک گروه بزرگسال منعکس نمی کند و لذا در این جزوه مایلیم توضیح دهیم که سیندروم اسپرگر چگونه بطور روزانه بر ما اثر می گذارد و چه چیزهایی برایمان مفید بودند.
ما در اینجا تجارب خودمان را تشریح کردیم، ولی البته هر کس که مبتلا به این سیندرم است یک فرد مستقلی است که از قابلیت های متفاوتی برخوردار است و با مشکلاتی در سطوح مختلف دست به گریبان است.
سیندروم اسپرگر یک ناتوانی است که در طیف اختلالات اوتیستی قرار دارد. این تشخیصی است که برای افرادی داده می شود که درانتهای "فوقانی" این طیف قرار دارند.
تشخیص های دیگری که در طیف اختلالات اوتیستی قرار دارند شامل اتوتیسم و «اتوتیسم با کارکرد بالا» (high functioning autism هستند. اغلب سیندروم اسپرگر و اتوتیسم با کارکرد بالا بطور مترادف استفاده می شوند. سیندروم اسپرگر بعنوان «اختلال رشدی گسترده» (pervasive developmental disorder – PDD) طبقه بندی شده است. این به این معناست که این اختلال بر همه عرصه های زندگی تاثیر می گذارد.
داستان جان
وقتی افراد برای بار اول جان را ملاقات می کنند، آنها ممکن است متوجه نشوند که او کسی است که از مشکلاتی رنج می برد. جان بسیار تلاش کرد که در مدرسه اش جا بیفتد، و از اینکه نتوانست در آنجا شرکت کند بسیار سرخورده شد. او را هیچوقت برای شرکت در تیم های مدرسه انتخاب نکردند، و وقتی در زمین بازی مدرسه وارد می شد نمی دانست چگونه هم بازی پیدا کند. ولی وضع او در ریاضییات و کامپیوتر بسیار عالی بود و متوجه شد که می تواند هم سن و سالان خودش را با حافظه عالی اش در بیاد آوردن جوک های زیاد سرگرم کند. در سن 18 سالگی تشخیص دادند که او از سیندروم اسپرگر رنج می برد. بعدا وضعیت کنش پریشی (dyspraxia) هم در او تشخیص داده شد و بعلاوه از افسردگی نیز رنج می برد.
همینطور که به سن بلوغ رشد کرد، علیرغم داشتن نمرات خوب در سطح متوسطه (GCSE) و دیپلم (A level) متوجه شد که برایش تحصیل در کالج دشوار است تا زمانی که برای او حمایت ویژه تامین شد. او همینطور متوجه شد که برایش کار پیدا کردن دشوار است تا زمانی که از حمایت ویژه برای یادگیری تکنیک های مصاحبه و سازمان دادن برنامه روزانه اش برخوردار شد. با دریافت این کمک ها او متوجه شد که فرصت های بیشتری در مقابل او قرار دارد. کارفرماهایش او را فردی سخت کوش و بسیار کاربر می دانند زیرا دقت او برای جزییات بالا است.
داستان جین
جین از دوستان زیادی در مدرسه برخوردار نبود، و متوجه شد که فهم بازی های سرگرم کننده زمین بازی برایش دشوار است. همکلاسانش برخی اوقات به او گفتند که وی فرد بی تربیتی است زیرا او درباره مسائلی که دیگران نظر نمی دادند و چیزی نمی گفتند نظرش را بیان می کرد. بعنوان یک فرد بالغ متوجه شد که برایش معاشرت غیررسمی کار دشواری است ولی از بازی شطرنج لذت می برد و با همسرش در یک کلوب شطرنج آشنا شد. همسر و فرزندانش متوجه شدند که او علاقه دارد یک روال معینی را حفظ کند و اگر چنین روالی یکدفعه برهم بخورد عصبانی می شود و از اینرو آنها هم زندگی خانوادگی اشان را مطابق با آنچه با او جور می آمد منطبق کردند.
او بعنوان یک حسابدار کاری پیدا کرد و در کارش هم خوب پیشرفت کرد تا زمانی که محلی که در آن کار می کرد دچار بازسازی شد و تعداد زیادی از کارمندان عوض شدند. پس از آن جین بطور روزافزونی مضطرب شد و به دکترش رجوع کرد. او جین را به یک روانشناس معرفی کرد که بالاخره تشخیص داد که وی از سیندروم اسپرگر رنج می برد.
افرادی که مبتلا به سیندرم اسپرگر هستند با چه مشکلاتی مواجه هستند؟
سیندرم اسپرگر یک وضعیت پزشکی نامحسوس است – نوعی وضعیت "نامرئی" و لذا وضعیتی که اغلب بدفهمیده می شود. از آنجا که وضعیت نامحسوسی است به سختی هم تشخیص داده می شود. اغلب به آن «اختلال سه وجهی» (‘triad impairment’) هم می گویند زیرا این وضعیت سه دشواری با هم بوجود می آورد:
دشواری در ایجاد روابط اجتماعی
دشواری در برقراری ارتباط
دشواری در داشتن تخیل
سیندروم اسپرگر اغلب به این معناست که فرد از علایق ویژه ای برخوردار می شود و از برهم خوردن روال زندگی اش مضطرب می شود.
در زیر تجارب ما در هر یک از این سه دشواری آمده است.
دشواری در ایجاد روابط اجتماعی
"من خیلی دوست دارم جشن برگزار کنم، ولی اصلا هیچ نمی دانم چگونه آن را برنامه ریزی کنم."
"برای من خیلی دشوارتر از دیگران است که با کسی دوست شوم."
" معاشرت با دیگران خصوصیتی نیست که بطور طبیعی بیاید – باید انجام آن را یاد بگیریم."
"ما برخی اوقات وضعیت و علائم را بد می فهیم."
"مثل این است که پشت یک دیوار نامرئی قرار داریم."
"مثل زنبوری هستیم که در شیشه مربا گیر کرده است."
"من نحوه برقراری رابطه با جنس مخالف را با دیدن فیلم یاد گرفتم. ولی می دانستم که این نوع تصور از چنین روابطی غیر واقعی است."
"من در گرفتن اشاراتی که افراد در روابط اجتماعی شان رد و بدل می کنند کند هستم و نمی دانم وقتی آنها را بدمی فهم چه باید بکنم."
"من از اینکه نمی توانم در معاشرت با دیگران شرکت کنم سرخورده ام."
"ما برخی اوقات برایمان دشوار است که سن و موقعیت کسی را با فقط دیدن او حدس بزنیم."
"برخی اوقات ما نمی دانیم چگونه یک محاوره با فرد دیگری را ادامه ههیم."
" بعضی اوقات برایمان ساده تر است که با کسانی که از کشورهای دیگر می آیند معاشرت کنیم."
دشواری در برقراری ارتباط
"برخی اوقات ما در فهمیدن حرف طرف مقابل کند هستیم."
"ما ممکن است در فهم اصطلاحات عامیانه مانند "دو دو تا چهارتا می شه" مشکل داشته باشیم."
"ما چیزهایی که گفته می شود را خیلی خشک می فهیم."
"برخی اوقات ما ممکن است بطور ممتد درباره چیزی صحبت کنیم بدون آنکه متوجه شویم که طرف مقابل علاقمند نیست."
"ما برایمان دشوار است که جایمان را با کسی عوض کنیم."
"برخی اوقات برای ما دشوار است که منظورمان را به کسی بفهمانیم."
"اگر کسی از سیندروم اسپرگر رنج ببرد برای او تعقیب یک محاوره مانند فهمیدن یک زبان خارجی است."
"برخی اوقات برای ما دشوار و حتی دردآور است که چشم توی چشم کسی بیاندازیم و دیگران ما را بدمی فهمند و فکر می کنند که ما یا نادرستکاریم و یا حیله گر."
دشواری در داشتن تخیل
"عرصه ای که در آن دشواری داریم تصور احساسات دیگران است."
"بعنوان کودک ما اغلب مشکل داشتیم که در سرگرمی هایی که باید در آن قدرت تخیل را بکار برد، شرکت کنیم و یا جوک هایی را بفهمیم که در آن باید قدرت تصور داشت تا موضوع را فهمید. این قابلیتی است که برخی از ما که مسن تر شدیم یاد گرفتیم."
"ما برایمان سخت است بفهیم که افراد دیگر چه چیزی ممکن است بدانند. از آن مشکل تر برای ما این است که حدس بزنیم دیگران ممکن است چه افکاری داشته باشند."
"برای ما فهم داستان و نمایش سخت است."
"برخی اوقات برای ما نشان دادن حساسیت نسبت به عواطف دیگران مشکل است."
" برای ما فهم ظرایف حسی و حالات صورت دیگران بسیار دشوار است – البته اگر کسی بطور محسوسی بخندد آن را متوجه می شویم ولی عواطف دیگری که با ظرافت بیشتری ابراز می شوند چیزی هستند که ما در فهم آنها دشواری داریم."
"باید بیاد داشته باشیم که این فقط کسانی که از سیندروم اسپرگر رنج می برند نیستند که برای برقراری ارتباط و یا ایجاد روابط اجتماعی تلاش می کنند. البته برای هر کسی ممکن است انجام این چیزها در شرایطی تا حدودی دشوار باشد ولی افراد مبتلا به سیندروم اسپرگر این مسائل برایشان حتی دشوارتر است بویژه وقتی که خود شرایط زندگی هم برای آنها عموما سخت است."
علائق ویژه
"ما ممکن است علائق ویژه ای داشته باشیم که زندگی مان را بیشتر از دیگران تحت شعاع قرار می دهند."
"برای من سخت است که از علائق ویژه ام حتی وقتی که خودم هم می خواهم دور شوم."
"برخی اوقات در ما علائق ویژه ای رشد می کنند و برایمان جالب می شود که روی این علائق کار کنیم و یا آنها را مطالعه کنیم."
"دیگران همیشه نسبت به علاقه من به پرچم های مختلف علاقه مند نیستند."
"من واقعا مجذوب نگاه کردن به تیرهای برق و نحوه ساختن آنها می شوم."
روال ها
"ما ممکن است برایمان دشوارتر از دیگران باشد تا با هر تغییری در روال کار و زندگی کنار بیاییم. این باعث می شود که برایمان رفتن به تعطیلات و یا شروع یک کار جدید مشکل باشد."
"اگر از پیش خبر داشته باشم برایم کنار آمدن با یک تغییر جدید مشکل نیست، ولی برای این کار باید از قبل خودم را آماده کنم و نه اینکه چنین تغییری یکدفعه برایم پیش بیاید."
علل
تئوری های مختلفی درباره علل سیندرم اسپرگر وجود دارد. بعنوان مثال شرایط محیطی، صدمه به مغز، دشواری و یا بیماری در موقع تولد بعنوان علل این سیندرم نام برده شده اند. ولی هیچکس کاملا علت آن را در این شرایط نمی داند. تحقیقات در این زمینه در جریان است ولی تصور این است که خصوصیات ژنتیک افراد تا حدود زیادی در این زمینه موثر هستند.
گستردگی
سیندروم اسپرگر محدود به یک گروه فرهنگی یا زبانی معین نیست. این سیندروم در بین زنان بیش از مردان است. ممکن است برای افراد فهم دشواری های اجتماعی که زنانی که سیندروم اسپرگر را تجربه می کنند سخت باشد.
"افرادی که مبتلا به سیندرم اسپرگر هستند بیش از دیگران از ناراحتی هایی رنج می برند که با این حالت همراه هستند مانند خوانش پریشی (dyslexia)، کنش پریشی (dyspraxia)، مشکلات گوارشی و روانی.
ما در چه چیزهایی وضع مان خوب است؟
برخورداری از سیندرم اسپرگر مایه نگرانی و اضطراب است، ولی ما در زمینه هایی از دیگران وضع مان بهتر است. بسیاری از ما تیزهوش هستیم و ضرب هوش مان بالا است. در زیر برخی از چیزهایی که افرادی که جزو گروه ما هستند در آنها وضع شان خوب است آمده است.
"من از حافظه بسیار عالی برای به یاد داشتن ارقام و فاکت برخوردار هستم – بعنوان مثال شماره پلاک ماشین ها و یا برنامه اتوبوس و قطار. من هیچوقت لازم نیست شماره تلفن کسی را یادداشت کنم. من همینطور از حافظه خوبی برای به یاد داشتن جوک ها، حکایات و حتی کل متن یک فیلم سینمایی برخوردارم."
"من به دقت جزییات مکالمه ای را که ده سال پیش داشتم به یاد می آورم. (این باعث اختلاف نظر می شود بویژه وقتی طرف مقابل اصلا به یاد نمی آورد که چیزی گفته باشد!)"
"من آدم بسیار منصفی هستم."
"من در یاد گرفتن برنامه های کامپیوتری وضع ام خوب است."
"من در یادگیری زبانهای خارجی وضع ام خوب است."
چه چیزی به ما کمک می کند؟
"دیگران باید وقت صرف کنند تا افرادی که به سیندرم اسپرگر مبتلا هستند را درک کنند."
"ما برای یادگیری به کمک احتیاج داریم – برای مثال در کالج یک مددکار اجتماعی به من یاد داد که چگونه کارهای معینی را انجام دهم."
"ما برای یادگیری به تمرین احتیاج داریم."
"ما برای انجام کارهای خانه و همینطور اینکه چگونه احساسات و دوستی مان را ابراز کنیم به حمایت احتیاج داریم."
"دیگران می توانند با وضوح صحبت کردن به ما در برقراری ارتباط کمک کنند – مثلا با توضیح روشن کارهایی که باید صورت بگیرد به نحوی که ما آنها را خوب درک کنیم، و همینطور با کمک کردن به ما در انجام این کارها."
"ما برای اینکه اشتغال پیدا کنیم به کمک احتیاج داریم. کمک در یافتن شغل و همینطور در حین کار افق هایی را در زندگی من باز کرده است."
"ما وقتی که کار شخصی هم انجام می دهیم به حمایت احتیاج داریم."
"دیگران باید مسائل را با وضوح به ما توضیح دهند و از گفتن کنایه اجتناب کنند. دیگران باید سعی کنند بدون تناقض حرف بزنند و چیزهایی که به ما گفتند را به یاد داشته باشند."
" اگر دیگران رفتار ما را بپذیرند و نسبت به آن اغماض داشته باشند حتی اگر در مواقعی قدری عجیب به نظر برسد، به ما کمک می کند."
"اگر دیگران متوجه باشند که ما خودمان سر صحبت را با کسی باز نمی کنیم ولی با توجه به توان و امکان مان اگر به ما کمک شود در چنین معاشرتی شرکت خواهیم کرد، به ما کمک می کند."
"لازم است به ما به روشنی قواعد معاشرت گفته شود. ما لازم است بدانیم که در شرایط اجتماعی چه کاری را باید انجام داد و یا انجام نداد."
" اگر به نحوه صمیمی و روشن با ما برخورد کنید، به ما کمک می کند."
"لطفا بر کیفیات و قابلیت های خوب ما تمرکز کنید."
لیست خواندنی های که توصیه می شوند
Tony Attwood Asperger’s Syndrome a guide for parents and professionals Jessica Kingsley Publishers 1998*
Gunilla Gerland A Real Person: life on the outside Souvenir Press 2003*
Temple Grandin Thinking in Pictures Vintage Books 1996*
Temple Grandin and Margaret Scariano Emergence Labelled Autistic Warner Books 1986*
Martine Ives What is Asperger Syndrome and how will it affect me? The National Autistic Society 2001*
Luke Jackson Freaks, Geeks and Asperger Syndrome Jessica Kingsley Publishers 2002*
Wendy Lawson Life Behind Glass Jessica Kingsley Publishers 2000*
Clare Sainsbury Martian in the Playground Lucky Duck Publishing Ltd 2000*
Gisela and Christopher Slater-Walker An Asperger Marriage Jessica Kingsley Publishers 2002*
DigbyTantam and Sue Prestwood A Mind of One’s Own The National Autistic Society 1999*
Donna Williams Nobody Nowhere Jessica Kingsley Publishers 1992*

کلاس درس

کلاس درس
   یکی از مشکلات اساسی کودکان مبتلا به اُتیسم کمبود یا نبودِ تمرکز حواس است. این کودکان کمابیش نسبت به صدا (یا بعضی صداها)، نور (نور قوی)، رنگ و حتا بعضی ازاشیاء ِ دورن اتاق یا شلوغی (اشیاء/افراد) حساس هستند. نادیده گرفتن حساسیت های این کودکان شرایطِ زندگی و آموزش را برای ِ آن ها دشوار یا دشوارتر می کند.  در کلاس ِ درس یا هنگام یادگیری، کودکان مبتلا به اُتیسم بیش از چند لحظه ی  کوتاه قادر به متمرکز کردن ِخود گردِ آن چه از آن ها انتظار می رود، نیستند. علاوه براین، عوامل آمده یعنی صدا ، نور، رنگ و اشیاء ِ دورن اتاق، تعداد شاگردان کلاس و بسیاری عوامل دیگر مثل نوع تغذیه،  خواب ِکودک و از این قبیل بر روی ِ تمرکز حواس آن ها اثرمی گذارد. از این روی  شکل و فورم ِ فیزیکی کلاس درس از اهمییت والائی برخورد است. توجه به میزان و جهت نور، حذف صداهای مزاحم و مبلمان کردن کلاس درس به صورتی که از تأثیرات منفی بر کودک کم می کند ، کار چندان دشواری نیست.  ناگفته نماند که این مسئله تنها شامل حال کلاس درس نیست و در مورد ِمحل زندگی و مکان بازی کودک نیز صادق است.
    این جا ارائه ی چند مُدل کلاس درس شاید کمکی به اولیاء مدرسه باشد. این مُدل ها که در زیر می آیند فقط نمونه هائی هستند جهت اطلاع و نیازی به پول و سرمایه ی هنگفت ندارند. کافی است که دور ِ صندلی یا نیمکت کودک را با یک یا دو قفسه ی  خالی ِ کتاب یا مقوای بزرگ و ضخیم حصار کشید. حصار کشیدن از این دست نباید به عنوان محدود کردن کودک تلقی شود، بلکه این تنها شیوه ای است برای آرامش دادن و کمک به او. به عبارت دیگراین حصارها وسیله ای هستند که شرایط رها شدن ِ کودک را از تأثیرات روحی - روانی ِ نا به جا و زاید فراهم می کنند. انتخاب ِ شکل کلاس ِ درس و محل نشستن کودک در کلاس امری فردی است و باید براساس  توانائی و احتیاجات کودک تنظیم شود.
یکی دیگر از مشکلات ریشه ای کودکان مبتلا به اُتیسم درک آبستره ها وامورانتزاعی است. این جا پدیده ی زبان نمونه ی خوبی برای مثال زدن است. ما انسان ها با زبان به عنوان یکی از ابزار ارتباط گیری استفاده می کنیم.  درک ما از زمان و مکان  ابزارِ زبان وابسته است. بطور مثال  وقتی ما به کودک می گوئیم « سرجایت بنشین» نمی دانیم کودک ِ مبتلا به  اُتیسم چه تعبیری از گفته ی ما می کند. ما نمی دانیم درک او ا زمکان «سر ِ جایت» چیست. ارتباطِ میان ِ« سر» و « جا» بر چه اساسی صورت گرفته است و اساسن « جا» به چه معنائی است. حال به او بگوئیم: " تو باید تا چند دقیقه ی دیگر سر ِ جایت بنشینی". این بار ما با افزودن ِ« چند دقیقه ی دیگر»  آبستره ها را چند برابر کرده ایم. اگر این مبحث را به کلاس ِ درس و محل بازی ِکودک خلاصه کنیم، عینی یا چشمی کردن آبستره ها و غیرانتزاعی ها در رأس ِ کار ما قرار خواهد گرفت. عینی یا چشمی کردن ِ کلاس درس یعنی آن چه که در بالا آمد: کاستن ِ هرچه بیشتر ِ اثرات ِ منفی!
  عینی و چشمی کردن ِ کلاس درس، محیط زندگی و بازی ِ کودک مبتلا به اُتیسم پیش فرضیه ی یادگیری است و در دراز مدت به او کمک می کند تا دنیای پیرامون خود را ببیند و بشناسد.  درک ِرابطه ها برای او آسان تر می شود، زیراکه ما بدین وسیله به او کمک کرده ایم تا معنای مکان  (و زمان را)  درست تر دریابد. و از این طریق ما امکان آموزش و علم اندوزی را برای این کودکان فراهم می آوریم.
   بسیاری از مشکلات کودکان مبتلا به اُتیسم را محیط می آفریند.  خطاهای بزرگ و کوچکِ اطرافیان ِ کودک که پیامد ِ عدم علم و شناخت به مشکلات ِ آن ها است، مسئله آفرین می شود..  اطرافیان گاه با « دوستی خاله خرسه»  ویا از راه ِ دلسوزی می خواهند به کودکی کمک کنند که نه دوستی و دلسوزی  را آموخته است ، نه خطا را. به این ترتیب دنیای متفاوت ِ این کودکان در تضاد با دنیای بیرون قرار گرفته و آن ها را بیش از پیش در خود ایزوله می سازد، زیرا که آن ها سلاحی برای دفاع از خود ندارند. زبان ِ آن ها قاصر است، زیرا که درک و فهم آن ها  از  زبان،  واژه ها و عبارت ها- شاید - به گونه ی دیگری باشد. ارتباط ِ میان ِ وقایع ِ روزانه ، عمومیت بخشیدن به آموخته های روزانه نیز از همان خصلتی برخوردار است  که درک  زمان و مکان. ما نمی دانیم کودک مبتلا به اُتیسم تا چه اندازاه ی قادر به دیدن ِ این ارتباط های موجود است و یا اگر ارتباط ها را می بیند، به چه شکلی تعبیر می کند. گونیلا گرلند خانم سوئدی که خود متبلا به اُتیسم (آسپرگ) است در کتاب خاطرات خود " انسان واقعی"  به تفضیل این دیگر اندیشی و دیگر گونه بودن را با واژه ترسیم می کند. تعبیر گرلنداز« جدائی پدرو مادرش» مثال جالبی است. او می نویسد زمانی که پدرش اتاق اش را که در طبقه ی بالای خانه بود، ترک می کند،  از صحنه ی روزگار حذف می شودو چون مادرش بعد از ماه ها همسر دیگری اختیار کرده به خانه می آورد، او تصور می کند که پدر در قالب ِ دیگری به خانه باز گشته است. تصویری که گونیلا گرلند ازانسان های پیرامونش به دست می آورد، نیز قابل تأمل است. در نگاه او هر آدم رنگی دارد. به عبارت دیگررنگ ها به آدم ها هویت ِ خارجی می دهند. بدون ِ رنگ بنفش عمه، عمه وجود ندارد.
  تمپل گراندین زن( آمریکائی) مبتلا به اُتیسم ِ نیزدر کتاب خاطرات اش تصاویر جالبی از تعابیر و دریافت های  خود به دست می دهد. اواز خط کش آموزگارش پای ِ تخته سیاه می نویسد که هربار خانم اموزگاربا خط کش به سوی شاگردان برمی گشت ، او تا حد مرگ می ترسید و تصور می کرد که خط کش، چوب بلند نوک تیزی است که خانم اموزگارهر آن به دورن ِ چشم های او فرو خواهد کرد.
  بسیاری از مادران کودکان مبتلا به اُتیسم می نالند که فرزندانشان بازی کردن بلد نیستند. گاه این طوراست. کودک باید بازی کردن را بیاموزد، زیراکه بازی کردن امری خود به خودی نیست و از آن جائی که تقلید کردن فرض ِ اولیه ی آموختن ِ بازی هاست. اغلب ِ کودکان مبتلا به اُتیسم  قادربه تقلید  کردن  نیستند، زیرا که تعبیر ِ آن ها از حالات و اعمال دیگران با سایر کودکان متفاوت است. این دیگرگونه یا متفاوت بودن را می توان در همه ی کارهای کودکان مبتلا به اُتیسم تعمیم داد.  حال با تفاصیل ِ آمده برمی گردیم به کلاس درس و فضای ِ فیزیکی کلاس های درس.
  چگونه می توان محیط آموزشی مناسب ِکودکان مبتلا به اُتیسم فراهم آورد؟
   پاسخ  به این پرسش را می توان  تحت ِ سه عنوان ِ متفاوت توضیح داد: 
- فعالیت های  روزانه
- مرزبندی و کودک
- برنامه ریزی
   ادامه دارد
 رباب محب / استکهلم اول مارس دوهزاروهشت