Just For Transfer To FARDBLOG

خط قرمز در دوست داشتن کجاست؟
اگر بپرسید خط قرمز در دوست داشتن‌ها کجاست؟ به شما فرزندانم عرض می‌کنم: زمانی که مقدمات خواستگاری امیرالمومنین(علیه السلام) از حضرت زهرا(علیها السلام) فراهم شده بود پیغمبر اکرم(صلی الله علیه و آله) بالای منبر در مسجد خطاب به حضرت فاطمه زهرا(علیها السلام) فرمودند: دخترم فاطمه، شما اجازه می‌دهید، راضی هستید یعنی دوست دارید شما را عقد کنم برای پسر عمویم؟ حضرت زهرا(علیها السلام) جواب ندادند. پیغمبر(صلی الله علیه و آله) دوباره سؤال فرمودند، جواب نشنیدند. پیامبر از منبر پایین آمدند نزدیک قسمت خانم‌ها پشت پرده صدا زدند. دخترم شما چه می‌فرمایید: حضرت زهرا(علیها السلام) فرمودند: «رضیت بما رضی‌الله و رسوله» هرچه خدا و رسول خدا دوست دارد و راضی هست من هم راضی‌ام و دوست می‌دارم. این حکایت را عرض کردم برای اینکه بگویم اگر ما حد دوستی‌هایمان را چه دنیادوستی، چه همسردوستی، چه بچه‌دوستی و ...را بنابر رضایت خدا و رسولش قرار دهیم موفق‌ترین آدم‌ها در زندگی هستیم. پس در یک کلام می‌شود دوست داشتن را، تن به رضایت دادن الهی تعبیر کرد. خب پس اگر بدنبال کسب رضای خدا و اولیای او باشیم حد را نگه داشته‌ایم، اگر به غیر از این باشد ضرر کرده‌ایم. همه چیزهایی که دوست داشتنی‌ هستند مثل همسر ، فرزند، خانه، اسباب و ... اگر علاقه به این‌ها از حدش تجاوز کند ضدش پدید می‌آید و نتیجه عکس می‌دهد.
مثلاً باد در هر ثانیه چهارمتر می‌وزد قدمش روی چشم‌ ما. این باد، هوا را عوض می‌کند، لطافت به فضا می‌بخشد، عمل لقاح گیاهان را انجام می‌دهد. حالا اگر گفت من می‌خواهم شصت‌متر در ثانیه حرکت کنم آن موقع آیا این عمامه روی سر من بند می‌شود دیگر هیچ درختی می‌تواند مقاومت کند. این می‌شود طوفان یعنی خط قرمز، یعنی از حد گذشتن. باران در شهری پنج میلی‌متر می‌بارد خُب موجب سر سبزی و لطافت می‌شود. اما اگر یک مرتبه پانصد میلی‌متر ببارد آن‌وقت می‌شود سیل، سیل یعنی خط قرمز.
هواهای نفسانی هم همین‌طور است. کسی نگفته که زن را دوست نداشته باشید، بچه را دوست نداشته باشید، پول را دوست نداشته باشید، اما این‌ها حد دارد و حد این‌ها همان است که خدا و رسول و ائمه اطهار فرموده‌اند و آن اعتدال است. حد وسط همیشه خوب است نه افراط نه تفریط. مگر در دین ما نیامده: «خیرالامور اوسطها؛ اندازه نگه دار که اندازه نکوست.»
برای شما فرزندان خوبم، آرزوی توفیق در انجام وظایف را دارم.

دیدار آشنا>شماره 50

حاج آقا راشد یزدی

نقش دوست در سرنوشت انسان

 نقش دوست در سرنوشت انسان
در عصر نزول وحی در میان مشرکان دو نفر به نام‌های «عُقبه» و «اُبیّ بن خلف» باهم دوستانی صمیمی بودند. به گونه‌ای که هرگاه یکی از سفر می‌آید، با ترتیب دادن میهمانی از دوست خود پذیرایی می‌کرد. روزی عقبه از سفر آمد. میهمانی ترتیب داد و اشراف قوم خویش را به این میهمانی فراخواند. هرچند هنوز اسلام نیاورده بود، با این وجود پیامبر اسلام را هم به این میهمانی دعوت کرد. هنگامی که سفره را گستردند و غذاها حاضر شد، پیامبر اکرم(ص) فرمودند: ای عقبه من از غذای شما نمی‌خورم تا شهادت به وحدانیت خدا و رسالت من دهی! عقبه شهادتش بر زبان جاری کرد.
این خبر به گوش دوستش ابی رسید. گفت: ای عقبه از آیین‌ خود منحرف شدی. او گفت: نه به خدا سوگند من منحرف نشدم. اما مردی بر من و میهمانی وارد شد و حاضر نبود از غذایم تناول کند، جز اینکه من شهادتین را بر زبان جاری کنم. من شرم داشتم که کسی از سفرة من تناول نکند، لذا شهادتین را گفتم. ابی گفت: من تنها زمانی به دوستی با تو ادامه می‌دهم و از تو راضی می‌شوم که در برابر پیامبر بایستی و او را توهین کنی.
عقبه به خاطر دوستی، این‌کار را کرد و مرتد شد و سرانجام نیز او و رفیقش در جنگ بدر در صف کفار به هلاکت رسیدند. قرآن سرگذشت این دو دوست و سرانجام دوستی ناشایست و دوستی حسرت آفرین را چنین بیان می‌کند:
«به خاطر آور روزی را که ستمکار دست خود را ( از شدت حسرت) به دندان می‌گیرد و می‌گوید: ای کاش با رسول خدا راهی برگزیده بودم! ای وای بر من کاش فلان (دوست گمراه) را دوست خود انتخاب نکرده بودم! او مرا از یاد حق گمراه ساخت. بعد از آن که یاری حق به سراغ من آمده بود.» (فرقان 27 ـ 29)
در حدیثی از حضرت سلیمان نقل شده است، دربارة کسی قضاوت نکنید تا به دوستانش نظر کنید. چرا که انسان به وسیلة یاران و رفقایش شناخته می‌شود.

مولی علی(ع) نیز نقش دوست را در سرنوشت و شناخت افراد چنین زیبا بیان می‌فرمایند:
«هرگاه ارزیابی شخصیت و رفتار کسی برای شما مشکل شد و پایبندی او را به دین نمی‌دانستید، به دوستانش نظر کنید. اگر دوستان او متعهد به دین بودند، او نیز پیرو دین خداست واگر نسبت به دین بی‌توجه و بی‌قید بودند، او نیز بهره‌ای از آیین حق ندارد.

و چه زیبا مثنوی مولوی این مفهوم بلند قرآنی را بیان می‌کند:
چون بسی ابلیس آدم‌روی هست                   پس به هر دستی نشاید داد دست

پی‌نوشت‌ها:
1. سفینه‌النجار، ج 2، ص 27، مادة صدق
2. بحارالانوار، ج 74، ص 197
3. مثنوی معنوی، دفتر اول، بیت 316

دیدار آشنا - شماره 50

محمد فولادی

ویژگی های دوست خوب

ویژگی های دوست خوب
دوسـتـان خـوب یـک سری ویژگی دارند که آنها را از دیگران متمایز می کند و سبب میگردد دوستــان بیشتری در کنار خود داشته باشند بنابراین با تـغیـیـر رفـتـار خــود به جرگه اینگونه افراد بپیوندید:
۱) یـک دوسـت خـوب حرفهایی که بصورت محرمانه به وی زده شـده اسـت را نـزد خـود نـگـاه داشـتـه و رازدار شـمــا میباشد.
۲) وقت شناس بوده و در قرار ملاقاتها و یا میهمانیها قابل اطمینان بوده و سر موقع حضور می یابد.
۳) یک دوست خوب به موقعیت، موفقیت ها و یا دوستان دختـر و یـا پسـر جـدیـد شـــما حسادت نمی ورزد.
۴) یک دوست خوب هنگامی که دچار بیماری و کسالت میـگردید با شما تماس گرفته و حالتان را جویا می شود و به عیادت شما می آید.
۵) وی میداند که چه زمانی صحبت و چه زمانی سکوت نموده و تنها گوش دهد.
۶) هنگامی که حالتان مساعد نبوده و یا دل و دماغ کاری را ندارید و پکر میباشید وی از رفتار شما دلخور نمیشود.
۷) اگر شما به فضای بیشتری نیاز داشته باشید و یا می خـواهـید تنها باشید، آنها این رفتار شما را طردشدگی تلقی نکرده و از شما دلگیر نمیشوند.
۸) یـک دوست خــــوب حیوان خانگی شما، مادر زن بدخلق شما و کـودکـان پـر جـنـب و جوش شما را به خاطر شما تحمل خواهد کرد.
۹) وقتی نظر او را در مــورد مسئله ای جویا شوید با جان و دل و صادقانه نظرات و عقاید خودش را در اختیارتان قرار می دهـد و حتـی اگـر بـه نـصایـحش نـیز عـمل نکنید ناراحت نمیشود.
۱۰) وی با شما میخندد،گریه میکند و کارهای ماجراجویانه انجام میدهد اما به دیگران چیزی در مورد آنها نمیگوید.
۱۱) پیش از سر زدن به منزلتان، شما را مجبور نمیکند که خانه را تمیز و مرتب کنید.
۱۲) وی اجازه نمی دهـد کسـی پشت سر شما و در غیاب شما در مورد شما بدگویی کند و به دفاع از شما خواهد پرداخت.
۱۳) شما را به کارهای ماجراجویانه، رشد دهنده و پیشرفت در کار تشویق خواهد کرد.
۱۴) هنگامیکه خودروی شما دچار نقص فنی گردد شما را به مقصدتان خواهد رساند.
۱۵) روز تولدتان همیشه به یادش بـوده و اگر برنامـه خـاصـی بـرای آن روز تـــدارک ندیده باشید شما را به بیرون برده و یـا برایتان کیک سفارش میدهد.
۱۶) دوست خوب از شما انتظار ندارد که اتوماتیک وار با عقاید وی در خصوص مسایلی همچون سیاست،مسایل جنسی و مذهب موافق باشید و به عقاید شما حتی اگر برخلاف عقایدش باشد احترام میگزارد.
۱۷) هیچگاه شما را نزد دیگران خرد و تحقیر نـکرده بلکه همواره به شما احترام میگذارد و در حضور دیگران از شما تعریف می کند.
اگر دوستی را سراغ ندارید که با شما اینگونه رفتار کند شاید یک دلیـل آن ایـن باشد که شما نیز با آنان چنین رفتاری تا بحال نداشته اید.

منبع: http://www.aftab.ir

انواع دوستان

انواع دوستان
در بـیـان انـواع دوسـتـان و اقـسـام بـرادران روایـات چندى از اهل بیت (ع ) وارد شده که صفات وویژگیهاى هر دسته از آنها را روشن ساخته است تا آدمى در این راه با آگاهى گام بردارد.
چـه کـسـى اسـت کـه در روزگـار زنـدگـى خود اقسامى از دوستان را ندیده و انواعى از یاران رامشاهده نکرده باشد؟
در مـیان آنها کسانى وجود داشته اند که بر آنها اعتماد کرده و به آنها اطمینان یافته , و ازمصاحبت آنها شاد و از دیدار آنها چشمش روشن گردیده است .
نـیـز در جرگه آنها افرادى بوده اند که جز بر غم و اندوه همنشین خود نیفزوده اند, اینان درظاهر دوستان و در نهان دشمنانند, مکر و کید خود را براى دوست خود در دل پنهان مى دارند و حوادث نـاگوار را براى او انتظار دارند .
از این رو باید بسیار برحذر بود که مباداآدمى در دام این چاپلوسان گـرفـتار شود چه اینان براى انسان از دشمنانى که آشکارا اظهارخصومت مى کنند خطرناکترند.
اولئک شر مکانا واضل سبیلا.
اکـنـون بـراى آن کـه بـر اقـسـام دوسـتـان طـبق آنچه اهل بیت (ع ) روشن کرده اند آگاه شویم توجه خواننده را به احادیث زیر معطوف مى داریم : امیرمؤمنان (ع ) فرموده است : دوستان دو نوعند: دوستان مورد اعتماد و دوستان خنده رو.
اما دوستان مورد اعتماد مانند کف و بال و خانواده و مال اند, هرگاه بر دوستت اعتماددارى مال و تلاش خود را در راه او صرف کن , با دوستانش دوست و با دشمنانش دشمن باش , راز او را پوشیده بدار و یاور او باش و محاسن او را ظاهر گردان , و اى پرستش کننده بدان وجود این گونه دوستان نایابتر از کبریت احمر است .
امـا دوسـتـان خنده رو از آنها به تو لذت و خوشى مى رسد, این را از آنها قطع مکن و بیش از این از وجـدان آنـها انتظار نداشته باش و به اندازه اى که با تو گشاده رویى و شیرین زبانى مى کنند با آنها رفتار کن .
سرور شهیدان حسین بن على (ع ) فرموده است : برادران چهار گونه اند: برادرى که براى توست و تو براى اویى برادرى که براى توست , برادرى که ضد توست و برادرى که نه براى اویى و نه او براى تـوسـت .
از آن حـضـرت دربـاره معناى این سخن پرسش شدفرمود: برادرى که براى تو و براى خـودش اسـت بـرادرى اسـت کـه بـا دوستى خود بقاى برادرى را خواهان است و با دوستى خود خـواهـان مـرگ برادرى نیست .
و این براى توست و به سود خودش است چه هرگاه برادرى کامل شـود زنـدگـانـى هر دو خوش وگوارا خواهد شد, و هرگاه برادرى یک طرفه و در تناقض باشد برادرى هر دو طرف نادرست خواهد بود.
بـرادرى کـه او بـراى تـوسـت کـسى است که نفس خویش را از طمع رهایى داده و به حال رغبت درآورده است از این رو هرگاه رغبت به برادرى داشته باشد در امور دنیا طمع ندارد, و این به طور کامل و با تمام وجود براى توست .
برادرى که بر ضد توست برادرى است که پیشامدهاى ناگوار را برایت انتظار مى کشد واسرارت را فـاش مـى کـنـد و در میان خانواده ها بر تو دروغ مى بندد, و به تو با نظر حسادت مى نگرد, و لعنت خداوند یگانه بر او باد.
برادرى که نه براى توست و نه تو براى اویى , کسى است که خداوند او را پر از حماقت کرده و او را از رحمت خود دور ساخته است او را مى بینى که خودش را بر تو ترجیح مى دهد و به سبب حرصى که دارد آنچه را در اختیار توست مى طلبد. امـام جعفربن محمد صادق (ع ) فرموده است : دوستان سه گونه اند: یکى مانند غذاست که در هر زمـان بدان نیاز دارى و آن دوست خردمند است .
دوم به منزله درد است و آن دوست احمق است .
سوم در حکم داروست و آن دوست هشیار و زیرک است .
نیز فرموده است : دوستان سه گونه اند: دوستى که با جان خویش با تو مواسات و همیارى مى کند, دیگر دوستى است که با مال خویش با تو مواسات و همیارى دارد, سومى کسى است که کفاف خود را از تـو مى گیرد و تو را براى برخى لذتها مى خواهد بنابراین نباید اورا از دوستان مورد اعتماد به شمار آورى.

www.al-shia.com

دنیای جوان هیجان انگیز است و خطرآفرین

دنیای جوان هیجان انگیز است و خطرآفرین
غمگین بودن، احساس بیماری یا فقدان اعتماد به نفس باعث می شود جوانان احساس آسیب پذیری داشته باشند اما به جای اینکه تشویش خود را ظاهر کنند رفتار عبوسانه ای از خود بروز می دهند.
۲ والدین اغلب فکر می کنند هر گونه کنترل یا تاثیری را بر فرزند خود از دست داده اند. جوانان می خواهند پدر و مادرشان مقررات و محدودیت های یکسان و یکنواختی داشته باشند اما در عین حال به شدت از محدود شدن آزادی و تصمیم گیری برای خودشان می رنجند.
 
دوره جوانی ممکن است دوره هجمه های عاطفی از هر نظر باشد. ممکن است شکاف عمیقی بین جوانان و والدین شان در این دوران شکل بگیرد. چرا جوانی این همه سختی دارد چون این سن زمان رشد سریع جسمی و تغییرات عاطفی عمیق است. این تحولات هیجان بر انگیز هستند اما از طرف دیگر هم برای جوان و هم برای والدینش گمراه کننده و دردسرساز است. این مقاله بیشتر برای والدینی که فرزند جوان دارند نوشته شده اما شاید برای پدربزرگ ها و مادربزرگ ها هم کارساز باشد. شاید خود جوانان هم از آن چیزهایی یاد بگیرند. این مقاله اطلاعاتی راجع به فرآیند جوانی، آشوبی که ممکن است به پا کند، بعضی مشکلاتی که به وجود می آید و راه هایی برای مدیریت آنها به دست می دهد.

تغییرات جسمی
فرآیند تغییرات سریع جسمی در جوانان بلوغ نامیده می شوند. این تغییرات برای دختران از حدود ۱۱سالگی و برای پسران حدود ۱۳ سالگی به تدریج آغاز می شود. سن شروع بلوغ به علت تغذیه بهتر در بسیاری کشورها کاهش یافته است. بنابراین ممکن است بلوغ فرزندان این دوره از پدر و مادرشان زودتر اتفاق بیفتد. تغییرات هورمونی که باعث بلوغ می شوند در واقع از چند سال پیشتر آغاز می شوند و ممکن است دوره های دمدمی مزاجی و بی حوصلگی ایجاد کنند. این تغییرات در دختران زودتر شروع می شود و در سه چهار سال اول سریع تر است. بعد از آن پسرها این عقب افتادن را جبران می کنند. این تغییرات برای دخترها شامل قاعدگی و رشد موهای بدن و برای پسرها کلفت شدن صدا، رشد موی بدن و درآوردن ریش و سبیل برای هر دو رشد سریع جسمی است. آنها در سن ۱۷سالگی زنان و مردان جوانی هستند که هیکل شان از پدر و مادرشان بزرگ تر است و خودشان می توانند بچه دار شوند. اما با این حال هنوز به مراقبت والدین نیاز دارند. تعجبی نیست که با رشدی چنین سریع بعضی جوانان به ظاهرشان بیش از حد توجه نشان می دهند. ممکن است به تایید بسیار نیاز داشته باشند به خصوص اگر رشد و بلوغ آنها به سرعت دوستانشان اتفاق نیفتد. ممکن است اگر جوان و والدینش به یاد داشته باشند این تغییرات در سنین مختلفی روی می دهد کمتر نگران بشوند. به هر حال رشد، انرژی زیادی می برد و شاید به همین دلیل باشد که به نظر می رسد جوانان زیاد می خوابند. دیر از خواب بیدار شدن ممکن است آزاردهنده باشد اما برای او خوب است. آن را به حساب تنبلی نگذارید.

تغییرات روانی
جوانان در این سن، همین طور که قد می کشند و تغییرات جسمی دارند، جور دیگری هم فکر و احساس می کنند. روابط صمیمانه ای خارج از خانواده با دوستان هم سن و سال خود ایجاد می کنند. روابط شان داخل خانه هم تغییر می کند. والدین در این دوران نسبت به زندگی و روابط خارج از خانه از چشم جوانان می افتند. در این هنگام همین طور که جوانان اظهار نظر خاص خودشان را پیدا می کنند که غالبا با والدین هماهنگ نیست برای نخستین بار اختلاف نظرها هم بالا می گیرد. همان طور که همه می دانند جوانان مدت فراوانی را با هم یا پای تلفن می گذرانند. ممکن است این رفتارها برای والدین خوشایند نباشد اما این شیوه در روند استقلال آنها بسیار موثر است. این دوستی ها بخشی از یادگیری چگونگی ارتباط برقرار کردن با سایرین و دستیابی به حس هویتی متمایز از خانواده است. نوع لباس پوشیدن و ظاهر آنها روشی برای بیان همبستگی با دوستان است اگرچه جوانان هنوز هم ارزش هایشان را از خانواده می گیرند. والدینی که فرزندشان به سن جوانی می رسد احساس کنار گذاشته شدن می کنند و به جهاتی هم همین طور اما معمولا برای جوانان لازم است که هویت خودشان را رشد بدهند. حتی اگر مدام بگو مگو و مشاجره داشته باشید بدانید فرزند جوانتان بسیار به شما فکر می کند. این کشمکش ها و برخوردها معمولا به خاطر شخصیت شما نیست بلکه فقط به این علت است که شما پدر یا مادر او هستید و اگر او می خواهد به زندگی خودش بپردازد باید از شما مستقل شود. جوانان هر چه مستقل تر می شوند بیشتر چیزهای جدید را امتحان می کنند اما معمولا تشخیص می دهند که تجربه شان کم است و وقتی کاری سخت باشد پا پس می کشند. این موضوع تغییرات سریعی در اعتماد به نفس و رفتار آنها به وجود می آورد چون یک لحظه احساس می کنند آدم بزرگ هستند و یک لحظه بعد احساس کوچکی و بی تجربگی می کنند. غمگین بودن، احساس بیماری یا فقدان اعتماد به نفس باعث می شود جوانان احساس آسیب پذیری داشته باشند اما به جای اینکه تشویش خود را ظاهر کنند رفتار عبوسانه ای از خود بروز می دهند. والدین باید کاملا خود را با همه این رفتارها هماهنگ کنند که البته تحت چنین فشاری ممکن است خودشان هم احساس فرسودگی بکنند. جوانی هنگامی است که آدم برای نخستین بار با سخت کوشی به دنبال شناخت دنیا و یافتن جایگاه خود در آن می رود. این کار با تجربه های جدید ممکن می شود که بعضی از آنها ممکن است خطرآفرین یا خطرناک باشد. جوانان به دنبال هیجاناتی هستند که درک آنها برای آدم بزرگ ها سخت است. ممکن است این فعالیت های هیجان انگیز خطرناک هم باشند. خوشبختانه بیشتر جوان ها هیجان را در ورزش و موسیقی و سایر فعالیت های پرانرژی اما کم خطر پیدا می کنند. سیگار، موادمخدر یا الکل را معمولا جوانان با گروه دوستان تجربه می کنند. اگر جوانی چنین کارهایی را به تنهایی انجام بدهد خطر بیشتری او را تهدید می کند. هشدار از طرف بزرگ ترهای جوان معمولا موثرتر از پدر و مادر است.

مشکلات عاطفی
پرخوری، خواب بیش از حد و رسیدگی بیش از حد به وضع ظاهر ممکن است نشانه های درگیری های عاطفی باشند. اضطراب هم ممکن است فوبیا و حمله های ترس ایجاد کند. تحقیقات اخیر نشان می دهد درگیری های عاطفی را معمولا حتی خانواده و دوستان هم تشخیص نمی دهند.
تقریبا از هر ۱۰ جوان، چهار نفر آن چنان دچار افسردگی می شوند که می خواهد از همه چیز و همه کس کناره گیری کنند. تقریبا از هر پنج جوان یکی فکر می کند زندگی ارزش زندگی کردن ندارد. به رغم چنین احساس قدرتمندی، ممکن است افسردگی او را دیگران احساس نکنند.

مشکلات رفتاری
جوانان و والدین شان مدام از رفتار همدیگر ایراد می گیرند. والدین اغلب فکر می کنند هر گونه کنترل یا تاثیری را بر فرزند خود از دست داده اند. جوانان می خواهند پدر و مادرشان مقررات و محدودیت های یکسان و یکنواختی داشته باشند اما در عین حال به شدت از محدود شدن آزادی و تصمیم گیری برای خودشان می رنجند. اما آیا اگر اختلاف نظرها معمولی باشد باز هم جای نگرانی هست تجربه نشان داده اگر پدر و مادرها ندانند فرزندشان کجاها می رود خطر بیشتری آنها را تهدید می کند. پس والدین هوشیار باید بدانند فرزند جوانشان کجا می رود و می خواهد چه کار بکند.

مشکلات تحصیلی
ترک تحصیل در جوانان ممکن است به علت مشکل جدایی از والدین، زندگی خانوادگی آشفته جدایی یا مرگ زودهنگام یکی از والدین یا الگوی جاافتاده در خانواده اتفاق بیفتد. بعضی ها هم آنقدر کمال طلب هستند که از اینکه عملکرد شایسته ای ندارند سرخورده می شوند. بعضی ها هم مدرسه گریز هستند. اینها معمولا در خانه غمگین و در مدرسه ناموفق هستند و ترجیح می دهند روزهایشان را با کسانی بگذرانند که احساسی شبیه به آنها دارند.
مشکلات عاطفی معمولا روی عملکرد درسی تاثیر می گذارد. نگرانی برای کسی یا اینکه در خانه چه می گذرد تمرکز روی درس ها را مشکل می کند. معمولا والدین و آموزگاران به جوانان فشار می آورند که درس هایشان را خوب بخوانند و امتحانات را با موفقیت بگذرانند اما جوانان معمولا خودشان به این فکرها هستند و خودشان تلاش می کنند. غرزدن های بیش از حد ممکن است نتیجه معکوس داشته باشد. امتحان مهم است اما نباید اجازه داد زندگی را تحت کنترل بگیرد یا باعث ناراحتی شود. زورگویی به جوان ها هم همین نتیجه را دارد. از هر ۱۰ دبیرستانی، یکی مورد زورگویی قرار می گیرد و از هر ۲۰ نفر یکی در هفته مورد زورگویی قرار می گیرد. جوانان کوتاه قد بیشتر در معرض زورگویی هستند. اگر نگران این موضوع هستید با مسئولان دبیرستان صحبت کنید.

مشکلات با قانون
معمولا جوانان قانون شکنی نمی کنند و اگر هم بکنند پسرها این کار را می کنند آن هم فقط یک بار. اما اگر والدین مشکل قانون شکنی را موردی مهم و خاص تلقی نکنند تعداد تخلف های جوان بیشتر و بیشتر می شود. نارضایتی یا اضطراب هم به رفتارهایی منجر می شود که سروکار جوان را به پلیس می اندازد. اگر جوانی مدام دچار چنین مشکلاتی می شود باید درباره احساساتش هنگام قانون شکنی از او سئوال کنید.

مشکل تغذیه
وزن برای جوانان موضوع مهمی است. اگر جوانی چاق باشد و برای همین او را مسخره کنند یا مدام سرزنش بشود بیشتر از خودش بدش می آید و افسرده می شود که خود منجر به کم تحرکی و بیشتر غذا خوردن می شود که بدتر از مشکل چاقی است. رژیم گرفتن هم معمولا اوضاع را خراب تر می کند. مهم ترین مسئله این است که جوان تایید بگیرد تا از خودش راضی باشد حالا چه چاق باشد چه لاغر. خیلی از جوانان رژیم می گیرند و خوشبختانه تعداد کمی از آنها دچار اختلال تغذیه جدی می شوند تنها یکی از هر یکصد جوان، بی اشتهایی مرضی می گیرد و یکی از هر ۵۰ جوان، پرخوری مرضی. به هر حال این بیماری ها در جوانانی که رژیم های سخت می گیرند، خیلی کم به خودشان فکر می کنند، تحت فشار روانی هستند یا از بچگی چاق بوده اند، شایع تر است.

مواد مخدر، روان گردان ها و الکل
بعضی جوانان به سراغ تجربه مواد مخدر یا الکل می روند اما استفاده منظم از اینها در این سنین کمتر اتفاق می افتد. مصرف حشیش برای جوانان، مشکلات ذهنی به وجود می آورد و خطر ابتلا به شیزوفرنی را دوبرابر می کند. الکل مهم ترین ماده ای است که برای جوانان مشکل ساز می شود. اگر والدین متوجه تغییر ناگهانی یا شدید در رفتار فرزند جوانشان بشوند حتما باید احتمال مصرف مواد مخدر یا الکل را در نظر بگیرند. پس پدر و مادرها باید در این زمینه ها اطلاعات کافی داشته باشند. اما اگر پدر یا مادری زمانی این مواد را مصرف می کرده باید چه جوابی به فرزند جوانش بدهد صادق باشید و خطرات این مواد را شرح بدهید و نیز تاکید کنید مواد شیمیایی که این روزها تولید می شوند اثری به مراتب مخرب تر بر جسم و ذهن مصرف کنندگان می گذارند.

سوءرفتار
بدرفتاری جسمی، عاطفی یا جنسی ممکن است برای نوجوانان و جوانان رخ بدهد که خود ممکن است منجر به یکی از مشکلات پیش گفته بشود. اگر چنین مشکلی در خانواده ای وجود داشته باشد حتما نیاز به مشاوره تخصصی است.

بیماری های ذهنی
کمتر اتفاق می افتد که تغییرات رفتاری یا حالات روحی سرآغاز اختلالات جدی روانپزشکی باشد. با اینکه رایج نیست اما جنون و شیزوفرنی ممکن است نخستین بار در سال های اولیه جوانی خود را نشان بدهد. انزوای بیش از حد ممکن است نشانه شیزوفرنی باشد البته معمولا برای چنین رفتاری در این سنین توضیحات دیگری هم هست. والدینی که نگران چنین احتمالاتی هستند باید با پزشک مشورت کنند.

شوک والدین
وقتی والدین تازه با رفتار های خاص دوران جوانی برخورد می کنند، وقتی بگو مگوها آغاز می شود و جوان بیشتر زمان خود را بیرون از خانه و با دوستان و هم سن و سال هایش می گذراند، پدر و مادرها برای نخستین بار احساس می کنند مهم ترین فرد زندگی فرزندشان نیستند. این حس ناخوشایند گذرا است ولی مدتی می گذرد تا والدین به شرایط جدید خو بگیرند. اما خبر خوب اینکه تحقیقات جدید نشان داده اغلب جوانان، به رغم رفتار هایشان، والدین خود را دوست دارند و فکر می کنند روابطشان با آنها به مرور بهتر خواهد شد.

توصیه های مهم
حسود نباشید
ممکن است اوقات خوش و فرصت هایی که جوانان دارند باعث شود پدر و مادرها احساس پیری بکنند. قدرت جسمی آنها درست وقتی زیاد شده که قدرت شما در حال کاهش است. ممکن است سوخت پنهان تمامی مشاجره ها و مشکلات شما حسادت باشد.

خانه را امن کنید
جوانان به دنبال کشف زندگی هستند اما نیاز به پایگاهی دارند که برگردند. خانه باید جای امنی باشد که جوان دوست داشته باشد به آنجا برگردد، جایی که از او حمایت می شود، از او مراقبت می شود و او را مهم می شمارند.

حمایت دوجانبه
پدر و مادر باید پیش از هر چیز بین خودشان درباره ارزش ها و مقررات اولیه به تفاهم برسند و بعد در اجرای آنها یکدیگر را پشتیبانی کنند. جوان معمولا از پدر و مادری که مدام با هم درگیر می شوند و همدیگر را تخریب می کنند حساب نمی برد. دام متداولی که پدر و مادرها گرفتار آن می شوند همدست شدن با فرزندشان علیه دیگری است. این کار معمولا منجر به مشکلات دائم می شود.

مهارت گوش دادن
بزرگسالان باید چشمه پند و اندرز، همدلی و امنیت باشند. جوان باید مطمئن بشود پدر یا مادرش یک دفعه برای قضاوت، انتقاد یا یک نصیحت ساده از کوره در نمی رود. گوش دادن نخستین مهارت لازم است.

مقررات
جوان هر قدر هم که رشد سریعی داشته باشد پدر و مادر باید حامی او باشند و به همین علت باید تصمیم بگیرند که قوانین اولیه چه باشند. درست است که ممکن است جوان با وضع این قوانین مخالفت کند اما اینها برای امنیت او لازم هستند. قوانین باید واضح باشند و به همه افراد خانواده تفهیم شوند البته جایی که امکانش هست باید با خود جوان هم توافق کرد. قوانین باید منطقی و محکم باشند اما آن قدر سختگیرانه نباشند که جوان از آن زده بشود. نباید برای همه چیز قانون وضع کنید. بعضی موارد قابل مذاکره هستند و بعضی دیگر را باید به خود جوان واگذار کرد. تحریم هایی مثل منع خروج از خانه فقط وقتی کارساز است که از قبل به آن فکر شده باشد. اگر نمی خواهید چنین کاری بکنید حرفی از آن به میان نیاورید. برعکس پاداش برای رفتارهای خوب در این بین هم اهمیت دارد.

مدیریت اختلاف نظرها
جوانان خانواده باید در وضع قوانین خانه مشارکت کنند. آنها هم مثل هرکس دیگر اگر دلیل منطقی ببینند و کارساز بودن آن را لمس کنند، بیشتر به قانون پناه می برند. اگر جوانی نسبت به قوانینی که در خانه برای او اعمال می شود اعتراض داشته باشد حتما بعضی قوانینی که برای خواهر و برادر کوچکش وضع شده، به نظرش مفید می آید. اگر جوان در قوانین خانه مشارکت نمی کند حتما با وضع آن از طرف شما مشکل دارد و بهتر است او را هم در این کار شریک کنید. والدین باید موضع گیری خود را انتخاب کنند. خیلی کارهایی که جوانان انجام می دهند ناراحت کننده است همان طور که احتمالا کارهای والدین آنها را ناراحت می کند اما همه این کارها ارزش جار و جنجال ندارند. معمولا صرف وقت برای تحسین تصمیم گیری ها یا رفتارهای شایسته و بجا بهتر است. بدترین عادت ها هم وقتی والدین به آنها عکس العمل نشان ندهند خود به خود از بین می روند.

تنبیه بدنی را فراموش کنید
با اینکه ثابت شده تنبیه بدنی کمکی نمی کند هنوز بسیاری از مردم گاه گاهی بچه ها را کتک می زنند. اگر چنین کاری را با جوانان هم انجام بدهید به او یاد می دهید خشونت روش پذیرفته شده ای برای حل مشکلات است و او حتما وقتی بزرگتر هم شد این روش را به کار می برد. از طرفی جوان قدرت بدنی بالایی دارد و تنبیه بدنی در این سن به چرخه دعوا و مرافعه تبدیل می شود، شما او را می زنید، او شما را می زند و همچنان ادامه می یابد.

الگو باشید
درست است که جوان در این سن مستقل تر شده است اما هنوز خیلی چیزها را درباره رفتارهایش از پدر و مادر یاد می گیرد. اگر می خواهید دروغ نگوید خودتان دروغ نگویید، اگر می خواهید سیگار نکشد خودتان سیگار نکشید. اگر می خواهید مهربان و بخشنده باشد خودتان این طور باشید. «آن کاری را که می گویم بکن نه آن کاری را که می کنم.» هیچ اثری ندارد.

سپاسگزاری
اگر فرزند جوان شما آن قدر که انتظار دارید سپاسگزار نیست نگران نباشید. خیلی خوب بود اگر این طور بود اما احتمالا تا وقتی که خودش بچه دار نشود نمی فهمد کار شما چقدر سخت و دشوار بوده است.

کمک بگیرید
گاهی اوقات تمام این توصیه ها هم کاری از پیش نمی برند و شما و فرزند جوانتان با هم نمی سازید. گاهی نگرانی ها درباره تغییرات جسمی دوره جوانی، اینکه زود اتفاق افتاده اند یا دیر شده اند، یا روابط او با دوستانش تمامی ندارند. در این جور موارد با پزشک مشورت کنید. اگر در خانواده ای جو خشونت حاکم است، والدین همدیگر را کتک می زنند، بچه ها همدیگر را کتک می زنند، بچه ها والدین را می زنند یا والدین بچه ها را می زنند حتما از مشاور خبره کمک بخواهید. هنگامی که در تحصیل مشکلی رخ می دهد مسلما معلم ها منبع اطلاعاتی خوبی هستند. معلم شاید مشاوره تحصیلی را پیشنهاد کند. روانشناس تشخیص می دهد آیا مشکل خاصی در یادگیری وجود دارد یا نه. در موارد درگیری های ذهنی هم مشاور کمک خوبی است.
جوانانی که بیش از چند ماه در معرض آشفتگی و اضطراب قرار می گیرند یا افسردگی، اختلال تغذیه یا مشکلات رفتاری دارند نیز معمولا به کمک حرفه ای نیاز دارند.

rc psych.ac.u:kمنبع

شرایط انتخاب دوستان

شرایط انتخاب دوستان
سؤال اساسی در ارتباط با انتخاب دوست،چگونگی (دوست یابی) است. قطعاً شما نیز علاقه مندید بدانید که یک دوست شایسته چه ویژگیهایی باید داشته باشد تا با آگاهی کامل از آنها دوستانی را در زندگی برگزینید.
در این مقاله به بیان شرایط و صفات دوستان پسندیده خواهیم پرداخت. امید است با مطالعه ی صفحات آینده با اطمینان خاطر بتوانید دوستانی لایق برای خود انتخاب کنید.
1- ایمان و پارسایی
ایمان و پارسایی از ویژگیهای مهم یک دوست است زیرا یک انسان موحّد که دین را با جان و وجود پذیرفته و به وجود بهشت و جهنّم عمیقاً باور دارد و از زوال دنیا و بقایای جهان آخرت نیز آگاه است،به خوبی می داند تنها از راه عبودیت و بندگی است که می تواند سعادت دو جهان را کسب نماید. حال چگونه ممکن است چنین کسی،دوستانی داشته باشد که اعتقادی به دین- در فکر- و نشانی از بندگان خدا- در عمل- نداشته باشند؟
آیا در فراز و نشیب زندگی این جهان که حاصل اندیشه و کردار ما در آن،سرنوشت ابدی ما را در آن جهان رقم می زند،می توان کسی را به رفاقت برگزید که غیر از دنیا زدگی و هواپرستی چیز دیگری در شخصیت او نقش نداشته است؟
روشن است که انسان خردمند بویژه یک فرد مسلمان به حکم قرآن و عترت و عقل هرگز این گونه اشخاص را برای دوستی انتخاب نمی کند بلکه برای رشد و ترقی نفس خود دوستانی را انتخاب می نماید که در حدّ امکان از ایمان و پارسایی بالایی برخوردار باشند. زیرا او به یقین می داند که نتیجه ی دنیاپرستی و بی دینی و بی اعتقادی به ماورای طبیعت آن است که نهال لرزانی به نام دوستی بر اساس منافع دنیوی شکل گیرد در حالی که این نوع از دوستی نه تنها پایدار نخواهد ماند بلکه ثمره و بهره ی مناسبی نیز برای شخص به همراه نخواهد داشت و چه بسا میوه های تلخ و شومی نیز برای صاحب آن به بار آورد.
قرآن شریف در این رابطه آیات گوناگونی دارد که در ضمن آنها،مردم و مؤمنان را از برقرار کردن پیوند دوستی و مودت با کافران و مشرکان و منافقان بر حذر می دارد.
(لا یَتَّخِذِ المُؤمِنُونَ الْکافِرینَ أوْلیاءَ مِنْ دُونِ المُؤمِنینَ وَ مَنْ یَفْعَلْ ذالِکَ فَلَیْسَ مِنَ اللهِ فِی شَی ءٍ إلا أنْ تَتَّقُوا مِنْهُمْ تُقیهً وَ یُحَذِّرُکُمُ اللهُ نَفْسَهُ وَ إلَی اللهِ الْمَصِیر). (1)
افراد با ایمان نباید به جای مؤمنان،کافران را دوست و سرپرست خود انتخاب کنند و هر کس چنین کند هیچ رابطه ای با خدا ندارد.
در این آیه خداوند تبارک و تعالی مؤمنان را از دوستی با کافران به شدّت نهی می کند. زیرا این دوستی ها عمدتاً جز به خاطر کسب قدرت و ثروت صورت نمی گیرد. واضح است که همه ی اینها در دست خداست؛پس چه سود از دوستی با کسانی که خود نیز در کسب آن امور محتاج دیگران هستند. در واقع قرآن در اینجا یک درس مهم سیاسی اجتماعی به مسلمانان می دهد و آن این است که هرگز بیگانگان را به عنوان دوست و حامی خود نپذیرید. تاریخچه ی استعمار گویای آن است که ظالمان استعمارگر همیشه در لباس دوستی و دل سوزی و اظهار محبت ظاهر شده و در نهایت بر آن جامعه تاخته و هر چه بود به یغما برده اند.
در بسیاری از روایات هم به خاطر این دوستی ها اشاره شده است. امام صادق (علیه السلام) می فرماید: هر کس را دیدید که دوستی و دشمنی اش به خاطر دین نبود،بدانید که او دین ندارد. (2)
آن حضرت در جای دیگر فرموده است: از مستحکم ترین دستاویزهای ایمان آن است که به خاطر خدا و در راه دوستی او دوست بداری و به خاطر خدا دشمن بداری.
در مقابل این نوع رفاقتها که به شدت نهی شده است،رفاقت و دوستی با اهل ایمان و تقوی است. اینجاست که صحنه ی بالاترین موفقیت های صاحبان خرد و اندیشه است؛آنان که دانسته و توانسته اند از عالم گسترده ی دنیا نخبگانی را گلچین کنند.
روایات زیادی در تشویق و توصیه به این گونه از دوستی و دوست گزینی آمده که علاوه بر بیان اهمیت آن،مردم را ترغیب می کند تا پیوسته با اهل ایمان طرح دوستی و رفاقت بریزند.
قال رسول الله (صلّی الله علیه وآله وسلم):
اَلْمُؤمِنُ لِلْمُؤمِنِ کَالْبُنیَانِ یَشُدُّ‌ بَعْضُهُ بَعْضاً. (3)
افراد با ایمان نسبت به یکدیگر همانند اجزای یک ساختمان هستند که جزیی از آن جزی دیگر را محکم نگاه می دارد.
همچنین آن حضرت ضمن این که مؤمنان را هم چون یک روح می داند، (4) در وصف دوستان مؤمن می فرماید:
مَثَلُ الْمُؤمِنِ فِی تَوادِّهِمْ وَ تَراحُمِهِمْ کَمَثَلِ الْجَسَدِ إذَا اشْتَکی بَعْضُهُ تَداعی سائِرَهُ بِالسِّهَرِ وَ الحِمی. (5)
مَثَل افراد با ایمان در دوستی و نیکی با یکدیگر هم چون اعضای یک پیکر است که چون بعضی از آن رنجور شود و به درد آید،اعضای دیگر را قرار و آرامش نخواهد بود.

2- عقل
عقل نیرویی است که انسان به وسیله ی آن،حقایق عالم را درک می کند. امام صادق (علیه السلام) در تعریف عقل می فرماید:
ألْعَقْلُ ما عُبِدَ بِهِ الرَّحمنُ وَ اکْتُسِبَ بِهِ الْجِنان. (6)
عقل چیزی است که به وسیله ی آن خدا پرستش می کند و بهشت به دست می آید.
مرحوم علامه طباطبایی هم در تفسیرالمیزان در تبیین معنای عقل چنین می گوید: عقل نیرویی است که به وسیله ی آن انسان به حق و حقیقت شناخت پیدا می کند. (7) عقل چراغ هدایت و سرمایه ی بی نظیر درونی است که اختصاص به انسان دارد و خداوند تبارک و تعالی آن را به درستی درک کند و آن گونه تدبیر و اندیشه نماید که او را به سر منزل سعادت برساند.
شخصیت و ارزش هر فرد به میزانی است که از عقل بهره مند است. در قرآن و روایات،عقل بسیار ستوده شده است تا آنجا که به فرموده ی اولین امام معصوم (علیه السلام):
لا غِنیً کَالْعَقْلِ وَ لا فَقْرَ کَالْجَهْل. (8)
هیچ ثروتی چون خرد و هیچ فقری چون نادانی نیست.
عقل معیار سنجش خوب و بد است. اصولاً ثواب و عقاب الهی که در آخرت به انسان تعلق می گیرد بر پایه ی معیار عقل و در ارتباطِ موجود میان دین و عقل قرار دارد. مثلاً قرآن از زبان اهل جهنم می گوید: (اهل آتش به نگهبانان جهنم گویند اگر ما گوش شنوا داشتیم و از عقل خویش استفاده می کردیم از اهل آتش نبودیم). (9)
بداند شناسنده ی نیک و بد
که چیزی نباشد ورای خرد
خرد جانفروز و خرد دلگشای
خرد دستگیر و خرد رهنمای
خرد دور دارد ز کبر و منی
خرد ره نماید سوی روشنی
خرد باز دارد ز ناخوب کار
خرد راه جوید سوی کردگار
اگر پیر باشد کسی ور جوان
خرد دارد آموزگار روان
خرد بر تو آسان کند کارِ سخت
خرد داردت شاد و پیروزبخت (10)

3- حریص نبودن به دنیا
برخی به اشتباه چنین پنداشته اند که دنیا به کلّی ناپسند و مذموم است. اما نخست باید دید منظور از دنیا چیست و چه بخشی از آن پسندیده نیست و کدام قسمت آن مذموم است؟ و چرا؟
حقیقت امر این است که منظور از دنیا،این جهان مادّی و به اصطلاح همین سرای طبیعت است؛و به تأکید باید گفت دنیا به خودی خود نه تنها بد نیست بلکه به فرموده ی پیامبر گرامی اسلام (صلّی الله علیه وآله وسلم) دنیا مزرعه ی آخرت است. (11)
دنیا بستر خوبی برای تحصیل کمال و رسیدن انسان به مقامات بلند انسانیت است. یعنی آدمی با استفاده از نیروی (اختیار) با اتّکا به نیروی ایمان،مسیر تکامل را طی می کند و می تواند دنیا و آخرتی آباد برای خود برگزیند.
بنابراین اگر مواهب و نعمت های دنیا وسیله ای برای رسیدن به ارزشهای والای انسانی و سعادت جاودان باشد،چنین دنیایی هرگز بد نیست بلکه پلی است برای رسیدن به اهداف بزرگ و والا.
اما آنچه در مذمت دنیا آمده در واقع درباره ی دنیایی است بی هدف و بی نتیجه،و یا دنیایی که خودش هدف آدمی قرار گیرد و به عبارت دیگر این که هدف غایی و نهایی او دنیا باشد و بس. این دنیا و چنین نگاهی به دنیا مردود است.
لا خَیْرَ فی دُنْیا لا تَدَبُّرَ فیها. (12)
دنیایی که در آن فکر و اندیشه نباشد و هدف والایی از آن تعقیب نشود،خیری در آن نیست.
قرآن کریم می فرماید:
وَ مَا الْحَیوهُ الدُّنیَا إلا مَتاعُ الْغُرُور. (13)
مفهوم این سخن قرآنی که (زندگی دنیا متاع غرور است) آن است که دنیا وسیله و ابزاری برای فریب کاری خود و دیگران می باشد. بدیهی است این حالت در مورد کسانی صادق است که دنیا را هدف نهایی خود قرار دهند و به آن دل ببندند و آخرین درجه ی آرزوی شان وصول به آن باشد و از همین رو حرص به دنیا داشته باشند. این دنیا مذموم است زیرا طالبان آن بدون توجه به فنای این جهان تمام همّ و غمّ خود را در رسیدن به آن قرار می دهند.
از طرفی از آنجا که دوستی های شایسته به دنیا محدود نمی شود و ارزش ونتیجه ی نهایی دوستی برای مؤمنان در آخرت گرفته می شود لذا برادران مؤمن باید دوستانی را برای خود انتخاب کنند که حریص به دنیا نباشند.
روشن است کسانی که حریص به دنیا باشند و بالاترین آرزوی شان رسیدن به مطامع دنیوی باشد بالأخره در جایی که ادامه ی دوستی با منافع دنیوی آنها منافات داشته باشد از دوستی دست برداشته و ما را رها می کنند. اینان در طلب دنیا حد و مرزی نمی شناسند؛همان گونه که در حدیث شریف آمده است:
مَنْهُومانِ لا یَشْبَعَانِ طالِبُ عِلْمٍ وَ طالِبُ دُنْیَا. (14)
دو کس سیری ندارند: طالب علم،و طالب دنیا.

4- اعتدال و میانه روی
آیا به راستی هرگز به این نکته فکر کرده اید که چرا میانه روی در زندگی ما کمتر به چشم می خورد؟ متأسفانه باید گفت که در قشر وسیعی از جامعه،خصوصاً در میان جوانان معمولاً احساسات و عواطف تعیین کننده ترین عامل در شکل گیری نحوه ی رفتار فرد هستند. بر همین اساس آنان در بسیاری از مسایل اجتماعی و از جمله در دوست یابی دست خوش احساسات شده و عواطف حاکم بر عقل آنان می گردد؛در نتیجه از مرز اعتدال و میانه روی خارج شده و در دوستی دچار تفریط و افراط می شوند. البته طبیعی است که احیاناً در ابتدای دوستی یک نوع محبت و انس وافر احساس می شود که به غلط این تصور را ایجاد می کند که گویا به مرتبه ی والایی از همدلی و هم فکری رسیده است امّا در ادامه ی کار مشاهده می شود که نه تنها چنین تصوری حقیقت نداشته است بلکه مشکلات تازه ای نیز فرا روی او قرار گرفته است. اما اسلام که دین اعتدال ومیانه روی است اکیداً دستور می دهد که از مرز اعتدال خارج نشوید.
(وَ کَذَلِکَ جَعَلْناکُمْ اُمَّهً وَسَطاً لِتَکُونُوا شُهَداءَ عَلَی النّاسِ وَ یَکُونَ الرَّسُولُ عَلَیْکُمْ شَهیداً). (15)
این گونه شما را مردمی میانه رو قرار دادیم تا الگویی پسندیده برای ملتهای دیگر باشید همان گونه که پیامبر (صلّی الله علیه وآله وسلم) الگویی پسندیده برای شماست.
قرآن کریم مسلمانان را در تمامی مسایل اجتماعی و انفرادی به عقل و تدبر و میانه روی سفارش کرده است. در دوستی هم با آن همه تأکید و سفارش که بر آن دارد اما طرح دوستی را بر پایه ی اعتدال و میانه روی امضا می کند. اسلام توصیه می کند که در دوستی و رفاقت با دیگران نه آن چنان باشیم که هم چون بیگانگان با یکدیگر رفتار کنیم و خود را نسبت به آداب و حقوق دوستی بی اعتنا نشان دهیم و نه آن چنان که تمام اسرار زندگی خود و خانواده ی خود را برای آنان نمایان کنیم بلکه می باید در دوستی ها روش صحیح و پسندیده ی میانه روی را سرمشق خود قرار دهیم و از هر گونه افراط و تفریط بپرهیزیم؛چنان که پیامبر اکرم (صلّی الله علیه وآله وسلم) فرمود:
أحْبِبْ حَبیبَکَ هَوْناً ما عَسی أنْ یَکُونَ بَغیضُکَ یَوْماً ما وَ أبْغِضْ بَغیضَکَ هَوْناً ما عَسی أنْ یَکُونَ حَبیبَکَ یَوْماً ما. (16)
دوست خود را در حدّ اعتدال دوست بدار چرا که ممکن است روزی دشمنت شود و دشمنت را نیز در همین حد دشمن بدار زیرا ممکن است روزی دوستت شود.
و امیر مؤمنان علی (علیه السلام) هم چنین فرمود: اگر خواستی پیوند برادری و رفاقت را ببُری جای دوستی برایش باقی گذار که اگر روزی خواستی باز گردد و بار دیگر با تو دوست شود،بتواند چنین کند. (17)

5- آیینه بودن
یکی از ویژگیهای دوستان با وفا و صمیمی آن است که در سلوک و معاشرت با یکدیگر آن چنان از نظر روحی به یکدیگر نزدیک هستند که حتی کمترین و ظریف ترین نکات مثبت و منفی وجود هر یک از دید طرف مقابل پنهان نمی ماند. و در یک کلام هم چون آیینه ای برای دوست خود می باشد. چه زیبا فرمود پیامبر خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) که:
اَلْمُؤمِنُ مِرآهُ الْمُؤمِن. (18)
مؤمن آیینه ی برادر مؤمنش می باشد.
دوست واقعی،صفات پسندیده ی دوست خود را به دیده ی قبول می نگرد و او را نسبت به آنها کاملاً تشویق می کند و با تدبیر خود او را یار و مددکار است تا روز به روز در آن خصلت های نیکو بهتر و موفق تر باشد و در مقابل اگر کوچکترین لغزش و خطایی در وجود دوست خود ببیند مثل آن است که این نقطه را در آیینه ای شفّاف دیده باشد،بلافاصله آن را به وی تذکر می دهد و در صدد مخفی نمودن آن از دیگران و زدودن آن عیب بر می آید. در واقع او لغزش و عیب دوست خود را لغزش و عیب خود دانسته و تمام همت خود را صرف کمک به او در برطرف کردن آن می کند اما نه از سر عیب جویی و استهزا که صفت اشرار و منافقان است بلکه به نیّت اصلاح و خیرخواهی.
آری دوست واقعی آن است که اگر از برادر مؤمن خود خطا و اشتباهی ببیند،آن را به او یادآور شود نه این که از کنار آن بگذرد و یا آن طور که سیرت چاپلوسان و متملّقان است از آن تعریف کند. زیرا چه بسا با چنین رفتاری،آن صفت سالهای سال در او باقی بماند و از آن غافل باشد. حال اگر خطای فرد نه یک خطای معمولی بلکه خطایی باشد که به لحاظ شرعی مورد مذمّت و نهی قرار گرفته باشد،بر شخص (دوست) واجب است که از باب امر به معروف آن را به او گوشزد کند و از انجام آن بر حذر دارد و چنان که یک ضعف اخلاقی را در دوست خود ملاحظه می کند از آنجا که آیینه ی دوست خود است باید تذکر دهد تا آن عیب از او برطرف شود که این خود بهترین نوعِ دوستی است؛همچنان که امام صادق (علیه السلام) می فرماید:
أحَبَّ النّاسِ إلَیَّ مَنْ أهْدی إلَیَّ‌ عُیُوبی. (20)
بهترین دوستان من کسانی هستند که عیوب مرا به من تذکر دهند.
و نیز حسن بن علی (علیه السلام) می فرماید:
مَنْ أحَبَّکَ نَهاکَ وَ مَنْ أبْغَضَکَ أغْراکَ. (21)
دوست واقعی تو کسی است که تو را از بدیها باز دارد و دشمنت کسی است که تو را به بدیها و شرارت تحریک کند.
از صحبت دوستی برنجم
کاخلاق بدم حَسَن نماید
عیبم هنر و کمال بیند
خارم گل و یاسمن نماید
کو دشمن شوخ چشمِ ناپاک
تا عیب مرا به من نماید (22)

6- اخلاق نیکو
حسن خلق آن است که فرد به اخلاق و صفات پسندیده ی انسانی و اسلامی مزیّن شده باشد و با خوی خوش،اخلاق نیکو و اعمال و کردار خود را تطبیق دهد و نحوه ی برخورد و روابط خود را با دیگران تنظیم کند.
اهمیت این خصیصه به قدری است که خداوند تبارک و تعالی پیامبرش را چنین توصیف کرده:
(وَ إنَّکَ لَعَلی خُلُقٍ عَظیم). (23)
ای پیامبر در حقیقت تو به خُلقی نیکو و عظیم آراسته ای.
از سوی دیگر آن حضرت نیز هدف از بعثت خود را تمام مکارم اخلاقی معرفی فرموده است که:
بُعِثْتُ لاُتَمِّمَ مَکارِمَ الأخْلاق. (24)
و ارزش بشر را به پنج چیز دانسته است: دین ، عقل ، حیا ، حسن خلق و ادب.
این مطلب به روشنی در همه جا هویدا است که موفق ترین اعضای یک جامعه کسانی هستند که از اخلاق نیکو برخوردارند. اینان هستند که در قلوب جامعه جای دارند و می توانند مؤثرترین افراد در جامعه باشند. اخلاق نیکو در تسکین دردها- چه دردهای جسمی و چه دردهای روانی- تأثیرگذار است تا آن حد که می تواند معالجه ی بیماریها را تسریع کند. به همین لحاظ از شرایط لازم برای یک پرستار،داشتن خلق نیکوست. زیرا پرستار با خوش خلقی می تواند مؤثرتر از هر داروی ظاهری،آرامش را به روح بیمار تزریق کند.
یکی از ویژگیهای دوستان شایسته،داشتن اخلاق نیکو است. زیرا آنان که پیمان رفاقت و انس و محبت با دیگران بسته و به دست محنت یکدیگر را برای یک دوستی پایدار فشرده اند،تنها با اخلاق نیکو و خوشرفتاری است که می توانند دوستی هایشان را حفظ و تقویت کنند.
من ندیدم در جهانِ جست و جو
هیچ اهلیّت به از خُلق نکو

7- آزمایش
پس از بیان شرایط دوستی و این که چه کسانی را باید جهت معاشرت و دوستی بپذیریم،این سؤال مطرح می شود که: چگونه می توان از وجود صفات مورد بحث در شخص مورد نظر اطمینان حاصل کرد و دانست که آیا انتخاب انجام شده انتخاب صحیحی بوده است یا نه؟
در جواب باید گفت که اسلام برای این منظور،راه را روشن کرده و دستورالعمل لازم را ارایه فرموده است. اسلام یکی از شرایط انتخاب دوست را آزمایش شخص مورد نظر قرار داده و دوستی بدون آزمایش را صحیح ندانسته است.
قال علی (علیه السلام):
مَنْ إتَّخَذَ أخاً بَعْدَ حُسْنِ الإختِبَارِ دامَتْ صُحْبَتُهُ وَ تَأکَّدَتْ مَوَدَّتَهُ وَ مَنْ إتَّخَذَ مِنْ غَیْرِ اخْتِبارٍ ألْجَأهُ الإضْطِرارُ إلی مُرافَقَهِ الأشْرار. (25)
امام علی (علیه السلام) می فرماید:
کسی که پس از آزمایش دوستی برگزیند رفاقتش پایدار و مودّتش استوار خواهد ماند و کسی که ناسنجیده و بدون آزمایش با دیگران پیمان دوستی بندد ناچار به رفاقت اشرار و افراد فاسد تن در می دهد.
پروین نشان دوست درستی و راستی است
هرگز نیازموده کس مدار دوست
پس اگر بخواهیم در زندگی دوستانی داشته باشیم که در سعادت و تکامل مادی و معنوی ما مقید باشند باید ملاکها و شرایط گزینش را در نظر بگیریم که ایمان و پارسایی،عقل،اعتدال و میانه روی،آیینه ی یکدیگر بودن،اخلاق نیک و حرص به دنیا نبودن از لوازم حتمی آن می باشد.

پی نوشت ها:

1. سوره ی آل عمران،آیه ی 28.
2. بحارالانوار،ج61،ص 150 .
3. جامع الاخبار،ج1،ص 85.
4. اَلْمُؤمِنُونَ کَالنَّفسِ الْواحِدَه.
5. بحارالانوار،ج11،ص 150 .
6. اصول کافی،ج1،ص 11.
7. تفسیرالمیزان،ج17،ص266.
8. نهج البلاغه،حکمت 51.
9. سوره ی ملک،آیه ی 10 ؛ و قالوا لو کنّا نسمع أو نعقِل ما کنّا فی أصحاب السّعیر.
10. قانعی طوسی.
11. عوالی الآلی،ج1،ص 266.
12. بحارالانوار،ج1،ص 174.
13. سوره ی آل عمران،آیه ی 185.
14. بحارالانوار،ج2،ص34.
15. سوره ی بقره،آیه ی 143.
16. نهج الفصاحه،حرف الف،شماره ی 74.
17. نهج البلاغه،کلام 31.
18. گلستان سعدی،باب هشتم،در آداب صحبت.
19. بحارالانوار،ج77،ص 271.
20. بحارالانوار،ج78،ص 249.
21. بحارالانوار،ج78،ص 90 .
22. سعدی.
23. سوره ی قلم،آیه ی 4 .
24. بحارالانوار،ج70،ص 372 .
25. غررالحکم،ص 416.

نویسنده: غلامرضا بهرامی

معاشرت با دوستان

معاشرت با دوستان
مـعـاشـرت و هـمـنـشـیـنى با دوستان سالم و با ایمان , موجب رشد شخصیت اجتماعى و تقویت ارزشهاى اخلاقى و معنوى در جوان مى گردد.
انتخاب دوستانى که از لحاظ درسى و اخلاقى شایسته اند, خود مى تواند بهترین بازوى موفقیت در آینده جوان باشد.
بـا دوسـتـان خـوب و مورد اعتماد مى توان در زمینه هاى درسى و مسائل اجتماعى و فرهنگى به تبادل نظر و همکارى پرداخت .
الـبـتـه نشست دوستانه مى تواند در بالا بردن روحیه اجتماعى و اخلاقى و سطح بینش فکرى , به یـکدیگر کمک کند, به شرط آن که دوستان خوب به مصداق این حدیث شریف که مومن آینه برادر مـومـن اسـت بـاشـنـد و در اصـلاح و رفـع عـیوب همدیگر تلاش نمایند, زیرا کوشش صمیمانه براى اصلاح یکدیگر موجبات ارتقاى اخلاقى خود و دیگران را فراهم مى سازد.
از طـرفـى دوستى با افراد پست و فرومایه ـکه معمولا آلوده به انحرافهاى اخلاقى هستندـ یکى از زمینه هاى مضر و انحرافى جوان است .
دوستان منحرف و بى بند و بار و لاابالى , سعى دارند که احساسها و تجربه هاى راست یا دروغ خود یـا دیگران را درباره مسائل جنسى با حرص وولع خاصى براى جوانان پاک و معصوم تعریف کنند و آنان را بدین طریق از راه بدر کنندب .
یـک دوسـت ناباب , سرنوشت انسان را بطور کلى از مسیر اصلى خود خارج کرده و او را در ورطه هـولـنـاک فـسـاد و گمراهى و انحراف هاى اخلاقى مى اندازد و موجبات تیره روزى وى را فراهم مى سازد.
بـه هـمـیـن علت , قرآن کریم از عاقبت حسرت آور کسانى که در دنیا با دوستان منحرف معاشرت داشته و به واسطه آنان به گناه و آلودگى کشیده شده اند یاد مى کند و زبان حال چنین افرادى را ایـن گـونـه تـوصـیـف مـى نـمـایـد: واى بـر مـن ! اى کاش فلان شخص را دوست و رفیق خود نگرفته بودم.
بـنـابـرایـن به عنوان یک اصل کلى مى توان به این نکته اشاره کرد: یکى از مهمترین وحیاتى ترین مـسـائل جـوانان , مساله دوستیابى و انتخاب دوست خوب و مناسب است , بطورى که اگر در این زمینه دقت و احتیاط لازم به عمل نیاید, بقیه تلاشها نیز سودى نخواهد داشت .

http://www.al-shia.com/html/far

دوستان اینترنتى‏

دوستان اینترنتى‏

بخش اول
هر روز بر تعداد سایت‏ها افزوده مى‏شود و حجم عظیم اطلاعات با سرعتى باور نکردنى و به سهولت، مرز کشورها و قاره‏ها را در مى‏نوردد و اینترنت مى‏رود تا رؤیاى دهکده جهانى را تحقق بخشد. بر طبق آمار تکفا (توسعه کاربران فن آورى اطلاعات) تنها در آغاز سال 2003 میلادى تعداد 480میلیون نفر در دنیا از اینترنت استفاده نموده‏اند که این تعداد تا سال 2005 م. به 1.12 میلیارد نفر در جهان رسیده است.1
این در حالى است که اینترنت در ایران، بیش از آن که از جنبه‏هاى علمى - تحقیقاتى مورد بررسى قرار گیرد، با عناوینى چون وبلاگ، چت و ایمیل شناخته شده است. در چنین دنیایى، از پیام‏ها و تبلیغات سیاسى گرفته تا فیلم و موسیقى کرایه‏اى و از ردیابى یک بسته پستى تا شرکت دریک کنسرت با شکوه، همه وجود دارند. جالب است سرى هم به وبلاگ‏ها و چت روم‏هاى داخلى بزنیم تا معناى فناورى اطلاعات و کاربرد بهینه آن را بهتر درک کنیم.
حجم عظیمى از اطلاعات، در تبلیغات، حراج‏هاى اینترنتى، تشویق به خرید، شرط بندى‏ها، تصاویر نامناسب، دوست‏یابى و در همسریابى‏هاى اینترنتى خلاصه شده است. ایمیل‏هاى عاشقانه، طنزهاى اینترنتى غیر اخلاقى، حجم عظیمى از اشعار ناموزون و درد دل‏هاى کهنه، گفت‏وگو، چت‏هاى به ظاهر دوستانه و... همه سهم ما از این شبکه جهانى است.
سهولت در دسترسى به اطلاعات، موجب افزایش تغییرات اجتماعى و اقتصادى پیش بینى نشده‏اى گردیده است؛ اما پیشرفت‏هاى مذکور، حائز جنبه خطرناکى نیز مى‏باشد که پیدایش انواع جدید جرایم و نیز بهره بردارى از فن آورى جدید در ارتکاب جرایم سنتى، بخشى ازآن به شمار مى‏رود. علاوه بر این، عواقب و پیامدهاى رفتار مجرمانه، مى‏تواند خیلى بیشتر از قبل و دور از تصور باشد؛ از این جهت که محدودیت‏هاى جغرافیایى یا مرزهاى ملى آن را محدود نمى‏کند. فن آورى جدید، مفاهیم موجود را دچار چالش‏هایى ساخته است و جنایتکاران غالبا در مکان‏هایى به غیر از جاهایى که آثار و نتایج آنها ظاهر مى‏شود، قرار دارند.
فضاى سایبر، روان و قابل دسترس براى همگان، به خصوص براى کاربرانى است که على رغم تخصص و دانش خود، به اصول اخلاقى متعهد و پاى‏بند نبوده، اینترنت رااز اهداف متعالى و تعریف شده آن دور ساخته‏اند و «چو دزدى با چراغ آید، گزیده‏تر برد کالا».
این چنین است که هر روز بر تعداد جرایم اینترنتى افزوده مى‏شود. نفوذ به سایت‏هاى دولتى و خصوصى، رزرو کردن (Domain) بر اساس نام شرکت‏ها و افراد شناخته شده و باج خواهى از آنها، طراحى برنامه‏هاى مخرب، مانند سرقت و جنایت، نفوذ و هک کردن سایت‏ها، کلاهبردارى‏ها، نفوذ به کارهاى شخصى افراد، سرقت از کارت‏هاى اعتبارى و باقى جرایم که از طریق چت وایمیل صورت مى‏گیرد، نمونه‏اى از این جرایم است.
از سوى دیگر دست‏رسى آزادانه به سایت‏ها و ایمیل‏هاى غیراخلاقى (Spam)، درمعرض پیام‏هاى فورى بودن (Instant Messaging)و مسائل اتاق‏هاى گفت‏وگو (Chat Room) از جمله نگرانى‏هاى والدینى است که فرزندان آنها از اینترنت استفاده مى‏کنند.
بسیارى از سایت‏ها به صورت آزادانه از تصاویر غیراخلاقى به عنوان جاذبه در تبلیغات تجارى سود برده، در تبلیغات خود عنوان freesize و sex free را لحاظ مى‏نمایند و فیلم‏ها و عکس‏هاى مختلف را ارائه کرده، به صورت ناخود آگاه یا هدف‏مند، به تخریب پایه‏هاى اعتقادى و اخلاقى کاربران مى‏پردازند.
رواج قمار در اینترنت، معضل دیگرى است؛ به طورى که شماره آگهى‏هاى تبلیغاتى قمار خانه‏هاى اینترنتى از 911 هزار در سال 2003، به دو میلیون و پانصد هزار آگهى درسال 2004 افزایش یافته، از نظر حجم تبلیغات در اینترنت، در رده پنجم قرار گرفته است.2
علاوه بر همه موارد گفته شده، دوست یابى‏هاى اینترنتى ، فصل دیگرى را در ارتباطات جهانى رقم مى‏زنند.
فصلى پر از شعر و غزل و البته دوستى‏هاى کم خرج و نیز کم دردسرتر از دوستى‏هاى سنتى؛ فقط کلیک لازم است.
بسیارى از دوستى‏ها به مدد اتاق‏هاى گفت‏وگو و چت روم(Chat Room)هاى داخلى و خارجى، طعم دیگرى دارد؛ چون لازم نیست کسى را بشناسى و مجبور هم نیستى خودت را صادقانه معرفى کنى و به همین راحتى، یک سرگرمى به ظاهر شرافتمندانه پیدا مى‏کنى. اگر چه در بسیارى از کشورها افراد از چت، براى تبادل اطلاعات و دوست‏یابى‏هاى علمى - تحقیقاتى استفاده مى‏کنند ؛اما در ایران، جوانان ساعت‏ها به گفت‏وگوهاى تفریحى مى‏پردازند و متاسفانه این امر شامل دانشجویان نیز مى‏شود و اکثر آنان به دلیل آشنایى کمى که با زبان انگلیسى دارند، استفاده چندانى از سایت‏هاى خارجى و مطالب مفید آنها نداشته، بیشتر سرگرم گشت زنى دربین سایت‏ها و وبلاگ‏هاى تفریحى هستند و این البته شامل دانشجویانى نیز مى‏شود که به دلیل انجام پروژه پایانى، کارت رایگان استفاده از کارگاه کامپیوتر را دریافت مى‏کنند.
در گفت‏وگویى که با مسؤولین سایت دانشگاه داشتیم، آنها نیز این موارد را تایید کردند و در پاسخ به این مسأله که چرا در سایت دانشگاه، استفاده از chat و Yahoo Messenger ممنوع است، اذغان داشتند که علاوه بر یک سرى محدودیت‏هاى فنى سایت، مسأله عمده در ممنوعیت این موارد، استفاده نادرست دانشجویان مى‏باشد و در حالى که آنان متقاضى استفاده از سایر نرم افزارها هستند، اما به جز تعدادى از دانشجویان فنى - مهندسى، سایر دانشجویان بیشتر به مسائل تفریحى پرداخته، در اکثر اوقات، مشغول چک کردن ایمیل خود هستند و حتى بارها اتفاق افتاد که بین دو سایت واقع در دانشگاه، فقط ایمیل رد و بدل شده است.
با این تفاسیر، بسیارى از افراد همچنان مشغول استفاده از اتاق‏هاى گفت‏وگو مى‏باشند. درچنین محیط مجازى که تنها با یک آدرس ایمیل، یک ID و با یک سرى User Name روبه‏رو هستیم، فقط مى‏توان با افکار اشخاص آشنا شد(آن هم اگر که شخص مقابل صادق باشد که البته در صد این افراد بسیار کم است) و نکته مهم آن است که وقتى دوستى‏هاى قدیمى و ارتباطات صمیمى هر چند محکم، آسیب‏پذیر و شکننده‏اند چگونه مى‏توان به دوستى‏هاى اینترنتى خوش‏بین بود؛ حتى اگر آن شخص زیبا بنویسد و خوب صحبت کند، نمى‏توان با یک ID و صدا، کسى را شناخت و به او اطمینان کرد. دوستى‏هاى اینترنتى، پیش از آن که به دوستى‏هاى مفید و سازنده تبدیل شوند، به نوعى تفریح و عادت مبدل خواهد شد.
به مدد این شبکه جهانى، انواع کارت پستال، انیمیشن، پیغام‏هاى دوستانه و تبریک، به هر مناسبتى به راحتى و تنها با چند بار کلیک کردن به آدرس مورد نظر ارسال مى‏شود. با آن که در اکثر اوقات دیدارى در کار نیست، اما پیغام‏هاى الکترونیکى وظیفه خود را به نحو احسن انجام مى‏دهند؛ به خصوص اگر نویسنده پیغام‏ها، دستى در ادبیات ملل و اشعار دوستانه داشته باشند. از این رو کیوسک‏هاى مطبوعاتى، دکه‏هاى فروش سیگار، انتشاراتى‏ها، موبایل فروشى‏ها، سوپرمارکت‏ها و این اواخر ساندویچى‏ها هم، محل‏هاى عمده فروش کارت‏هاى روزانه و شبانه اینترنتى محسوب مى‏گردند. دوستى مى‏گفت: «ایران، بیشترین تعداد استفاده کنندگان از Chat Roomها را به خود اختصاص داده است»؛ اتاق‏هاى گفت‏وگویى که سود جویان، طعمه‏هاى خود را در آن جا مى‏یابند.
جایى که معلوم نیست با چه کسى روبه‏رو هستى و هر کس با شخصیتى متفاوت با آن چه که هست، خود را معرفى مى‏کند؛ «بانام مستعار، قیافه مستعار، شغل و تحصیلات و حتى عقاید مستعار که فرسنگ‏ها با خود واقعى آنها فاصله دارد» و در این میان، بسیارى از افراد، خوشبینانه به آنها اعتماد مى‏کنند و متأسفانه مورد سوءاستفاده قرار مى‏گیرند.

پى نوشت:

www.ItIran.com .1
in Iran weblog.galile .2

پرسمان شماره 18

دوستان اینترنتى، دشمنان خانگى‏

دوستان اینترنتى، دشمنان خانگى‏
در شماره پیش گفتیم که بسیارى از دوستى‏ها به مدد اتاقهاى گفت‏وگو و چت‏روم‏هاى داخلى و خارجى طعم دیگرى دارد. اگرچه در بسیارى از کشورها افراد از چت، براى تبادل اطلاعات و دوست‏یابى‏هاى علمى - تحقیقاتى استفاده مى‏کنند، اما در ایران جوانان ساعت‏ها به گفت‏وگوهاى تفریحى مى‏پردازند. و حالا ادامه مطالب...
به عقیده عده‏اى از طرفداران چت روم‏هاى داخلى،«حالا که مى‏توان با هر کسى دوست شد، چرا یکى دوتا(حالا که مالیات هم ندارد!)»؟ این امر، خود دلیلى است بر بى اعتمادى اکثر افراد به چت‏روم‏هاى داخلى؛ زیرا گاهى افرادى خود را داراى تحصیلات عالى، موقعیت‏هاى اجتماعى و از طبقات خاص فرهنگى معرفى مى‏کنند و در صدد ایجاد رابطه دوستى با دیگران بر مى‏آیند و با جلب اعتماد آنان و پى بردن به مسائل شخصى افراد، پس از مدتى به اخاذى و باج خواهى از آنان مى‏پردازند که این مسائل علاوه بر ضربه‏هاى روحى و عاطفى ناشى از وابستگى و اعتماد به شخص مقابل، موجب جرایم غیر قابل تصور و در مواردى منجر به قتل و جنایت مى‏گردد.
على اسلامى(علوم اجتماعى)، مخالفت خود را با چت ابراز داشته، معتقد است که افراد تحصیل کرده وقت خود را صرف چت نکرده، بلکه از کتابخانه‏هاى اینترنتى استفاده مى‏کنند.
محمد شش خان(نساجى)، دوست اینترنتى را به سبب خطرات احتمالى آن رد کرده، مى‏گوید: «لزومى ندارد که به دنبال چنین دوستانى بروم؛ چون خطاى زیادى دارد».
سحر(سال دوم زبان انگلیسى)، دوست اینترنتى را بسیار عالى دانسته، این چنین از آشنایى خود گفته است: «به طور اتفاقى با شخصى روبه‏رو شدم که بسیار فهمیده بود و در رفع مشکلات درسى ام بسیار کمکم مى‏کرد و بعدها این آشنایى تبدیل به دوستى خانوادگى شد و الان من در شرف ازدواج با ایشان هستم؛ اما نمى‏شود به همه اعتماد کرد؛ من شانسى با آدم خوبى روبه‏رو شدم».
سعید. ب(پژوهشگرى علوم اجتماعى):«در چت روم‏هاى داخلى و خارجى، دوستان بسیارى پیدا کرده‏ام که در مورد مسائل روز و مناسبت‏ها، مثل انتخابات ،چهارشنبه سورى، عید نوروز و... با هم صحبت مى‏کنیم؛ اما به هر حال معلوم نیست چه کسى راست مى‏گوید و چه کسى دروغ! بعضى‏ها پسرند و خود را دختر معرفى مى‏کنند و گاه برعکس. کافى است خود را دختر معرفى کنیم؛ آن وقت آن قدر پیغام دریافت مى‏کنى که کامپیوتر هنگ مى‏کند. به هر حال روى این روابط نمى‏شود حساب کرد و براى ازدواج هم همین طور».
محمود کاظمینى(نساجى)، عدم آشنایى افراد با زبان انگلیسى را دلیل عمده استفاده نکردن از چت روم‏هاى مفید خارجى مى‏داند و دوست اینترنتى را به دلیل عدم اطمینان به شخص مقابل توصیه نمى‏کند.
مریم سلیمى(نرم‏افزار):«اینترنت عالیه؛ خود من کلى مطلب مرجع مورد نیاز براى انجام پروژه پایانى را از طریق ایمیل از یکى از اساتید دانشگاه فردوسى مشهد به دست آورده‏ام که واقعاً جامع و کامل بود».
احسان میر محمدى(معمارى):«دوستى‏هاى اینترنتى تا زمانى خوب است که افراد حریم خود را رعایت کنند. همه چیز به خود آدم بستگى دارد؛ اما مشکل زمانى شروع مى‏شود که رابطه عاطفى و در حقیقت نوعى وابستگى و عادت بین آنها ایجاد مى‏گردد. به هر حال دوست اینترنتى پشت خیلى چیزها خود واقعى اش را پنهان مى‏کند».
بهاره.ج(علوم ارتباطات): «دوستى اینترنتى همه‏اش خالى بندیه! نباید به چیزى که دل ندارد، دل بست.»
على احمدى(کامپیوتر):«در چت روم‏هاى ایرانى، بیشتر، مسائل و حرف‏هاى غیر اخلاقى مطرح مى‏شود؛ به همین دلیل ترجیح مى‏دهم از آن استفاده نکنم. دوست عادى بهتر است؛ چون در این دنیاى غیر واقعى، خیلى تقلب مى‏شود».
آقاى سِمکو پناه(ترم آخر الکترونیک):«اینترنت فوق العاده است و من از این طریق توانسته‏ام با یکى از دانشگاه‏هاى اتاوا ارتباط برقرار کنم و با ارسال سوابق تحصیلى‏ام، بورس آن دانشگاه راکسب کنم. استفاده از اینترنت، به فرهنگ افراد بستگى دارد؛ به طورى که بزرگى مى‏گوید: وقتى ما براى استفاده از هواى تازه، پنجره‏اى را مى‏گشاییم، مسلماً به همراه آن گردوغبار و... نیز وارد خانه خواهد شد».
جمعى دیگر از دانشجویان اصلاً اطلاعاتى از دوستان اینترنتى و...نداشته‏اند و عده‏اى دیگر اینترنت را فقط مختص رشته کامپیوتر مى‏دانند؛ اما به گفته گروهى دیگر، دوست اینترنتى پیش کش! فکرى به حال کامپیوترهاى سایت دانشگاه بکنید که یا به اینترنت وصل نیستند یا فقل مى‏کنند یا فارسى ندارند و تازه اگر همه اینها درست باشد، آن قدر سرعت پایین است که از خیر هر چى درس و پروژه و...مى‏گذرى تا چه رسد به گشت زنى در سایتهاى تفریحى...».
در این میان، افرادى نیز مشغول همسر یابى اینترنتى هستند؛ پدیده‏اى که از لابه لاى سایت‏ها و چت‏روم‏هاى داخلى و خارجى سربرآورده، در کشور ما عمرى حدود پنج سال دارد و افراد از طریق فرم اطلاعات شخصى، خصوصیات ظاهرى، عقاید و سایر مسائل روحى و شخصیتى خود، فرد مورد نظر خود را انتخاب مى‏کنند. این مسئله هر چند با ارائه احکام شرعى و مسائل قانونى انجام مى‏گیرد و باعث گسترش اینترنت در حوزه‏هاى غیر تخصصى و خصوصاً اجتماعى مى‏شود، اما یک نکته هنوز باقى است و آن این که مشکل جوان امروز، یافتن همسر مناسب نیست؛ بلکه معضلات اقتصادى و فرهنگى است. اینترنت شاید بتواند افرادى را با هم آشنا سازد، اما آیا مسائل و مشکلات زندگى مشترک را نیز حل خواهد کرد؟ شگفت آور است اگر بدانیم کسب مقام جهانى طلاق به لطف ازدواج‏هاى اینترنتى، چند سالى است که از آن کشور ماست.1
لازم به ذکر است که چت‏روم‏ها و گردهمایى‏هاى اینترنتى و سایت‏هایى نیز وجود دارند که در ظاهر با عنوان بحث‏هاى علمى - دانشجویى، عضوگیرى کرده، به نقد و بررسى موضوعات مختلفى مى‏پردازند؛ موضوعاتى که بیشتر مغرضانه بوده، در جهت نیل به اهداف و مقاصد گروه‏ها و احزاب مختلف طراحى شده‏اند و بسیارى از آنها با برقرارى گفت‏وگوهاى اینترنتى و جلب اعتماد جوانان، آنها را به نقاط مشخص کشانده، بعد از اغفال، مورد سوء استفاده قرار مى‏دهند.
ترویج افکار انحرافى و بیان دلایل و توجیهات، ارائه نظریه‏ها و تئورى‏هاى ضد مذهب و طرح سؤالاتى مغرضانه، از جمله مطالبى است که در برخى از سایت‏هاى داخلى و خارجى به چشم مى‏خورد.
کاربرد زبان نفرت در اینترنت، به جهت دامن زدن به مسائل نژادى و بیگانه ستیزى، سوء استفاده از مسائل و مشکلات مطرح در جامعه، طرح موضوعاتى چون جنگ، آزادى، دموکراسى و... به گونه‏اى که اهداف آنان را تأمین نماید و نیز تحریک نسل جوان و ارائه برداشت‏هاى نادرست از حوادث و رویدادهاى جهانى و... همه و همه کافى است تا اینترنت را از یک ابزار کارآمد و سودمند، به اسلحه‏اى خطرناک در دستان سود جویان و مغرضان مبدل کند و بى شک قربانى این سلاح، همه آنانى هستند که ارزش‏هاى علمى و هزینه‏هاى اقتصادى و آرمان‏هاى انسانى این تکنولوژى را به خوبى درک نکرده، دشمنان پنهان را دوست مى‏پندارند.

پى نوشت:

Keyhan Web Page (1
با تشکر فراوان از دکتر یونس شکر خواه، روزنامه نگار. (DOT_weblong)
و با سپاس از مدیریت محترم سایت اینترنتى دانشگاه آزاد اسلامى واحد اراک.