برنامه مطالعه

برنامه مطالعه
از آنجا که به عنوان دانش آموز و یا دانشجو کارهای زیادی دارید و از نظر زمان در مضیقه هستید ، لازم است که برای فعالیت های خود یک برنامه کار داشته باشید . این نوع برنامه کمک می کند تا از پیش کارها را منظم کنید و به موقع هر کاری را انجام دهید و از نگرانی های بی موقع شما کاسته شود . بر اساس کارهای مربوط به هر موضوع درسی وقت کار و تفریح خود را مشخص کنید . برای هر موضوع بخصوص حداقل از یک هفته قبل به مطالعه بپردازید . در این مورد به پیشنهادهای زیر عمل نمایید :
1- برنامه مطالعه خود را با دیدی واقع بینانه طرح ریزی کنید . مقدار زیادی کار برای یک مدت محدود نگذارید . 2- کارهای فوق العاده را هم منظور کنید . گاهی کارهای غیر منتظره و عوامل دیگری پیش می آیند که ممکن است برنامه کار شما را به هم بزنند ؛ برای این کارها وقت لازم را پیش بینی کنید .
2- اوقات خود را تقسیم کنید . برای مطالبی که یادگیری آنها زیاد به حافظه متکی است وقت مطالعه را تقسیم کنید ( مثلا شبی یک ساعت در پنج شب بهتر از پنج ساعت در یک شب است ).
3- از بهترین ساعت های خود استفاده کنید . کارهای سنگین را برای ساعت هایی که بهتر می توانید کار کنید اختصاص ندهید و ساعت های غیر تولیدی خود را برای کارهای آسان بگذارید .
4- در صورت امکان مطالب مشابه را با هم نخوانید . خواندن مطالب مشابه با یکدیگر اشتباه می شوند و در کار شما مزاحمت ایجاد می کنند .

www.daneshnameh.roshd.ir

روشهای مطالعه

روشهای مطالعه
هدف از مطالعه، فراگیری و به خاطر سپاری است، نه صرفا گذراندن وقت و مشغول بودن.از این رو نحوه برخورد با کتابها هم به تناسب عمق و محتوا و موضوعش فرق می‌کند.
برخی از نوسندگان ، کتابها را به سه نوع تقسیم کرده اند.
1- چشیدنی
2-بلعیدنی
3-هضم کردنی
کتابهای چشیدنی را باید نگاهی اجمالی و گذرا کرد و در همین حد فهمید که چیست و درباره چیست. کتابهای بلعیدنی ، نکات مفید دارد و باید خوانده شود . ولی چندان نیازی به تعقل و تامل ندارد و به صرف خواندن سریع هم مقصود حاصل میشود.مانند کتابهای تاریخی ، رمان و نشریات و...
کتابهای هضم کردنی ، نیاز به دقت و تامل دارد تا مطالبش فهمیده و به خاطر سپرده شود مانند کتابهای علمی و آموزشی. "نیچه " گفته است:هرکس بخواهد کتابهای مرا بفهمد ، باید مانند "گاو" باشد ( یعنی حالت نشخوار و هضم مطالب ، یادآوری خوانده شده ها و فکر روی آنها ).
برنامه ریزی
تا مطالعه انسان از روی برنامه و هدف مشخص نباشد ، بازدهی لازم و مطلوب را نخواهد داشت . این برنامه ریزی عملی در مورد ( موضوع ، زمان و مکان ) باید انجام شود . وقتها براساس اهمیت موضوع و کتاب ، تنظیم شود، مطالعات اصلی و جنبی مشخص شود ، کتابها از قبل شناسایی شده باشد ، رعایت مکان مناسب برای مطالعه فراموش نشود و در هر مقطع زمانی ، به نتایج و بازدهی مطالعه های انجام شده دقت شود. "سیر مطالعاتی" نیز در همین راستا مورد توجه قرارگیرد. مطالعات پراکنده و بی نظم و بی برنامه ، فاقد بهره لازم است و مطالعه موضوعی مفیدتر از آن است.

چگونه یک کتاب مشکل را بخوانیم

چگونه یک کتاب مشکل را بخوانیم
هنگام سفر به نقاط مختلف کشور ، افراد بسیاری را دیدم که اشتیاق سرشاری برای درک موضوعات دشواری مانند علم ، فلسفه ، مذهب ، اقتصاد و نظریه های سیاسی داشتند . اما گاه شعله های این اشتیاق به خاموشی می گرایید . افراد در می یابند کتاب هایی که آن ها مشتاقانه و به امید فراگیری می گشایند، به چیزی فرای فهم آن ها مبدل می شود . به واقع ، هر کتابی قصد دارد مطلب را به خواننده عادی برساند، و این ممکن نیست؛ مگر آن که اگر شما به درستی به آن نزدیک شوید راه درست نزدیک شدن به آن چیست ؟ پاسخ در یکی از قواعد مهم خواندن نهفته است .
شما باید کتاب را قبل ازتسلط بر آن، سطحی بخوانید . ابتدا در پی چیزهایی باشید که می توانید آن ها را بفهمید و خودتان را در مطالب دشوار گرفتار نکنید . پاراگراف های پیشین، پانویس ها، مباحث و مراجعی را که از آن ها گریزانید درست بخوانید . کتاب حاوی مطالبی است که شما بی درنگ آن را درک می کنید . حتی اگر 50 درصد مطالب یا کمتر را درک کردید ، شما می توانید کتاب مورد مطالعه را تاحدودی بفهمید.
یکی ازروش های کتاب خوانی سطحی به خواندنی اجمالی موسوم است. شما هرگز از طریق سطحی خوانی نمی توانید به آن چیزی که با خواندن و مطالعه فراچنگتان می آید، دست یازید. در عین حال خواندن اجمالی روش کاربردی است در مواقعی که شما با انبوهی از کتاب سروکار دارید. با سطحی خوانی و اغلب با دقت شگفت آوری، می توانید درکی کلی از محتوای کتاب به دست آورید .
برای سطحی خوانی یا خواندن، گام های زیر روشی مناسب برای شروع و پرداختن به کتاب به صورت اجمالی است .
به عنوان صفحه و مقدمه نگاه کنید و به ویژه به عناوین فرعی یا دیگر نشانه هایی توجه کنید که به هدف و چشم انداز کتاب یا مقصود نویسنده اشاره دارند.
فهرست مطالب را برای کسب دریافتی کلی از ساختار کتاب، بخوانید. از فهرست همچون نقشه جاده قبل از شروع سفر بهره بگیرید.
فهرست اعلام یا موضوعی را بازبینی کنید تا با دامنه موضوعات تحت پوشش یا منابع مورد استفاده از مؤلفان آشنا شوید. هرگاه فهرست اصطلاحات در پایان هر فصل، مهم و حساس به نظر رسید، برای درک بهتر، آن ها را در متن جستجو کنید، بدین ترتیب شما کلید نزدیک شدن به مولف را پیدا می کنید.
حالا شما برای خواندن کتاب یا سطحی خوانی، هرکدام را که انتخاب کنید، ‌آماده هستید اگر به سطحی خوانی رای می دهید به فصلهایی نگاه کنید که حاوی بندهای اصلی یا عبارات خلاصه شده در شروع یا پایان صفحه یا فصل هستند، سپس صفحاتی را ورق بزنید، یک یا دو پاراگراف و گاهی هم چند صفحه متوالی را بخوانید بدین نحو کتاب را ورق زده؛ همواره در جستجوی ضربان اصلی باشید.

هشدار:
اگر شما از این روش برای شروع به سطحی خوانی کتاب استفاده کنید، چه بسا در پایان پی ببرید که به هیچ وجه در حال سطحی خواندن نیستید، بلکه آن را می خوانید، آن را می فهمید و از آن لذت می برید. وقتی کتاب را بر زمین می گذارید، در خواهید یافت که بعد از این هیچ موضوعی برایتان دشوار نخواهد بود.
آمین

مترجم : بهاره قیدر
کارشناس مرکز مشاوره دانشگاه تهران
وزارت علوم و تحقیقات و فن آوری

چگونه مطالعه می‌کنید

چگونه مطالعه می‌کنید
برای دوستان خوب دانش‌آموز و دانشجویی که به دنبال کامیابی‌اند و برای رسیدن به مقصودشان در پی راه درست هستند، سه راه‌حل اساسی وجود دارد؛ درس خواندن و درس خواندن؛ البته راه چهارمی هم هست که عبارت است از درس‌خواندن. خیلی‌ها از مسأله بالا آگاهند؛ اما نمی‌دانند چگونه باید درس بخوانند تا بهتر بفهمند و بهتر حفظ کنند.
با به‌کار بستن روشی که برای مطالعه کتاب‌های درسی به شما معرفی می‌کنیم، اگر مثل ما پروفسور نشدید، دست‌کم سر امتحان از سرک کشیدن به برگه دیگران بی‌نیاز می‌شوید.

1. پیش‌خوانی
نخست به مرورکلی فصل معینی از کتاب بپردازید تا با موضوع‌های‌کلی بحث آشنا شوید. برای این منظور، ابتدا فهرست مطالب فصل را بخوانید؛ سپس با مرور مطالب آن به عنوان‌ها و بخش‌های اصلی و فرعی فصل توجه کنید و تصویرها و نمودارها را از نظر بگذرانید. پس از مرور مطالب، مهم‌ترین نکته در مرحله پیش‌خوانی مطالعه چکیده پایانی فصل و تأمل بر هر یک از نکته‌هایی است که در آن آمده است. در این مرحله ممکن است پرسش‌هایی به ذهنتان خطور کند که پس از خواندن متن کامل فصل، می‌توانید به آن‌ها پاسخ دهید. این مرحله، تصویری کلی از مطالب فصل و سازمان‌بندی آن را به شما ارایه می‌دهد.

2. پرسیدن
پیش از مطالعه مطالب هر بخش، نخست، عنوان اصلی و عنوان‌های فرعی آن را بخوانید. سپس هنگام خواندن مطالب، موضوع‌های مهم آن را به صورت یک یا چند پرسش در نظر بگیرید که باید به آن‌ها پاسخ دهید. از خود بپرسید: نویسنده در این بخش، چه مفاهیم مهمی را در نظر داشته است؟ طرح سؤال، ذهن شما را مشتاق پی‌گیری مطالعه و درک عمیق‌تر متن می‌کند.

3.خواندن
در این مرحله، مطالب هر بخش را برای آگاهی از معنای آن، با دقت بخوانید و ضمن خواندن، تلاش کنید به پرسش‌هایی که در مرحله پرسیدن مطرح شده بود، پاسخ دهید. درباره مطالبی که می‌خوانید، تأمل کنید و بکوشید بین آن مطالب و داده‌های پیشین خود ارتباط برقرار کنید. می‌توانید زیر واژه‌ها یا غبارت‌های کلیدی، خط بکشید. مقصود از خط کشیدن زیر مطالب، مشخص کردن واژه‌ها یا عبارتهای کلیدی برای مرور بعدی است؛ پس خط کشیدن زیادی زیر مطالب، کار درستی نیست. تا وقتی تمام مطالب یک بخش معین را نخوانده‌اید یا با همه مفاهیم کلیدی آشنا نشده و اهمیت نسبی آنها را ارزیابی نکرده‌اید، یادداشت برندارید.

4. به خود پس دادن
پس از پایان هر بخش، تلاش کنید مفاهیم اصلی را به‌خاطر آورید و داده‌ها را از حفظ با خود بگویید. مفاهیم را به زبان خود بازگو کنید و اطلاعات را- ترجیحاً- با صدای بلند( واگر تنها نیستید، زیرلب) تکرار کنید. مطالبی را که به یاد می آورید، با متن کتاب تطبیق دهید تا مطمئن شویدکه آن‌ها را کامل و درست حفظ کرده‌اید. به خود پس دادن مطلب، کمک می‌کند به کمبودهای اطلاعاتی خود پی‌ببرید و آن‌را در ذهن خود سازماندهی کنید. پس از آن که بخشی از فصل را به این شیوه مطالعه کردید، به بخش بعدی بپردازید و دوباره مراحل پرسیدن، خواندن و به خود پس دادن را تکرار کنید.

5. آزمون
پس از خواندن مطالب فصل، باید به آزمون و مرور مطالب بپردازید. با مراجعه به یادداشت‌هایتان ببینید چه مقدار از مفاهیم اصلی را به یاد دارید. تلاش کنید بفهمید چه پیوندی بین مطالب گوناگون وجود دارد و این مطالب چگونه در فصل، سازمان‌بندی شده‌اند. در مرحله آزمون، ممکن است مجبور شوید فصل را ورق بزنید تا درستی مفاهیم و مطالب کلیدی حفظ شده را وارسی کنید. در این مرحله باید چکیده فصل را بخوانید و ضمن آن، جزییات مربوط به هر یک از نکته‌های چکیده را در نظر آورید. مرحله آزمون را هرگز به شب امتحان موکول نکنید؛ نخستین مرور مطالب فصل باید بی‌درنگ، پس از خواندن آن انجام شود.

6. توکل
نقش دعا و توکل را هم در کامیابی از یاد نبرید؛ «راهرو گرصد هنر دارد توکل بایدش» می‌توانید از دعای مطالعه که در مفاتیح‌الجنان آمده، بهره بگیرید.

منبع: ماهنامه ی دیدار آشنا- ش 80 – اردیبهشت 86 – صص 19 – 18.

تمرکز

تمرکز
برای یادگیری تمرکز در ابتدا باید مکان آرامی را بیابید که در آن کسی مزاحم شما نشود، سپس بر روی زمین و یا یک صندلی راحتی بنشینید. نفس عمیقی بکشید و بدن خود را به حالت آزاد و رها نگهدارید. سعی کنید تمام عضلات خود را آزاد و شل کنید. اکنون می‌‌توانید به انجام تمرین‌ها بپردازید. قبل از انجام تمرینات به نکات زیر توجه کنید:
• با اولین تمرین شروع کنید و هر روز آن را تکرار کنید تا اینکه به انجام آن مسلط شوید و قادر باشید برای مدت ۵ دقیقه به چیز دیگری غیر از آن فکر نکنید.
• با خودتان رو راست باشید و هنگامی که مطمئن شدید تمرین اول را با تمرکز کامل و به درستی انجام داده اید، به انجام تمرین بعدی بپردازید.
• زمانبندی خاصی برای انجام این تمرین‌ها پیشنهاد نمی‌شود، چون اگر به شما گفته شود که باید در مدت یک هفته تمرینی را تکمیل کنید و به آن مسلط شوید و شما از عهده این کار بر نیایید، ممکن است ناامید شوید و یا گاهی ممکن است برای به پایان رساندن تمرین در زمان تعیین شده، آن را بطور کامل و صحیح انجام ندهید. بخاطر بسپارید که گاه روزها، هفته‌ها و حتی ماهها تمرین مستمر لازم است تا به این مهارت‌ها مسلط شوید.
• هنگام انجام تمرین‌ها به چیز دیگری فکر نکنید. دقت کنید که به رویا فرو نروید و خواب آلوده نباشید و هنگامی‌که احساس می‌‌کنید فکرتان به مسائل دیگر مشغول شده، تمرین را متوقف کنید.
• وقتی که در انجام این تمرین‌ها مهارت پیدا کردید، می‌‌توانید مدت آن را بیشتر کنید و یا دو بار در روز به انجام آن بپردازید، اما در ابتدا سعی نکنید که بیش از اندازه تمرین کنید. ممکن است فکر کنید که تمرین‌ها بسیار ساده و آسان هستند و بخواهید تمام آنها را در یک زمان انجام دهید. اما توصیه ما به شما این است که به تدریج پیش بروید و ذهن خود را خسته نکنید تا به نتیجه بهتری دست یابید.
• به خاطر داشته باشید که افراد مختلف دارای قدرت تمرکز متفاوتی هستند. برخی افراد دارای قدرت تمرکز بالاتر و برخی ( دارای قدرت تمرکز ) پایین تری می‌‌باشند. مهم نیست که شما قدرت تمرکز کمی دارید، مهم این است که می‌‌توانید آن را تقویت کنید و برای این کار نیاز به استعداد خاصی ندارید. تقویت این مهارت تنها بستگی به میزان ممارست شما در انجام این تمرینات دارد. کافی است روزی ۱۰ دقیقه برای این کار وقت صرف کنید. در پایان، بعد از گذشت زمانی شما قادر خواهید بود که در زمان‌ها و مکان‌ها و شرایط گوناگون بر کارها و مطالعات خود تمرکز داشته باشید.

واقعیت‌ها در تمرکز حواس

واقعیت‌ها در تمرکز حواس
مهم‌ترین علت عدم دستیابی به یک تمرکز فکرعالی، تعاریف نادرستی است که در ذهن شما برای تمرکز حواس وجود دارد.
بیشتر شما تمرکز را فکرکردن به یک موضوع ویژه به صورت مطلق و کامل و صد درصد می‌دانید، درحالی که چنین چیزی نه تنها برای شما که برای هیچ انسانی درهیچ شرایطی به هیچ عنوان ممکن نیست.
شما ابدا قادر نیستید تمام ذهن خود را به طور کامل و مطلق در اختیار یک موضوع بگذارید و بقیه‌ی افکار را در آن زمان از ذهن خود کاملا حذف کنید. زمانی که یک انسان می‌تواند چنین تمرکزی داشته باشد، حداکثر سه الی چهارثانیه است. یعنی تاکنون کسی نبوده که پنج ثانیه متوالی به طورمطلق ، تنها و تنها به یک چیز بیاندیشد.
بنابراین، منطقی نیست که شما تعریف بالا را برای تمرکزحواس قبول کنید. چنین تعریفی، سطح توقع شما را بالا می‌برد. وقتی که فکر دیگری به جز موضوع اصلی به ذهنتان راه می‌یابد و یا کوچک‌ترین عامل حواس پرتی را از محیط اطراف خود دریافت می‌کنید. احساس سرخوردگی می‌کنید و گمان می‌کنید که قدرت تمرکز ندارید.حال آنکه این تصور فقط ناشی از برداشت اولیه‌ی نادرستی است که از تمرکز داشته‌اید و همین تصور ،عملا شما را در تلاش برای بهبود تمرکز ناکام می‌سازد.
پس، اولین و مهم‌ترین قدم را در راه افزایش تمرکز ذهنی خود بردارید: تعریف نادرستی را که از تمرکز حواس درذهن خود دارید دگرگون کنید.

اما تعریف درست تمرکز
تمرکزحواس همان قدر می‌تواند واقعی باشد که عوامل حواس پرتی واقعیت دارند.
یعنی: شما باید بپذیرید که به هرحال، همیشه عواملی حواس شما را پرت می‌کنند که بعضی از آن‌ها منشا ذهنی و درونی دارند و از اندیشه‌ی خود شما ناشی می‌شوند و بعضی دیگر منشا محیطی و بیرونی دارند و از محیط اطراف شما نشأت می‌گیرند. عواملی مثل یادآوری خاطرات و تخیلات گوناگون و تجزیه و تحلیل مسائلی خارج از چارچوب موضوع مطالعه، ازعوامل حواس پرتی درونی و عواملی مانند سروصدا ، حضور مزاحم دیگران و آشفتگی مکان مطالعه ازعوامل بیرونی به حساب می‌آیند.
ذهن انسان را می‌توان به یک سیستم ارتباطی بسیارپیچیده تشبیه کرد. در هرلحظه هزاران پیام ازمحیط داخلی بدن و از محیط اطراف به آن مخابره می‌شود و درعین حال هزاران پیام از این مرکز به محیط داخلی بدن و محیط اطراف ارسال می‌گردد. اگر چه بسیاری از این مبادله‌ها درحوزه‌ی ناخودآگاه ما صورت می‌گیرد، بعضی از این پیام‌ها وارد حوزه‌ی آگاهی ما می‌شوند و ذهن ما را از موضوع مطالعه منحرف می‌کنند.

غلبه بر موانع تمرکز حواس

غلبه بر موانع تمرکز حواس
دلزدگی ، عدم علاقه ، در خواب و خیال رفتن ، و حواسپرتی همگی سبب کاهش تمرکز حواس می شوند . تمرکز حواس کلید کارآمدی در مطالعه است . بدون تمرکز ، مطلب که درک و فهم آن فقط یک ساعت وقت لازم دارد ، ممکن است دو تا چند ساعت وقت بگیرد و هرگز به خوبی فهمیده نشود .
کلید اساسی ایجاد تمرکز حواس ، کاربرد فنونی است که خواننده را در عمل مطالعه فعال می سازد و سبب ایجاد واکنش در حین مطالعه می شود .

این فنون عبارتند از :
سوال کردن خواننده را به سمت نویسنده هدایت می کند . از این طریق خواننده به دنبال چیزی می گردد و به احتمال زیاد آن را به دست می آورد .
استنباط کردن نتیجه بررسی هایی است که خواننده از اندیشه های مورد مطالعه و نتیجه هایی که از آنها می گیرد ، انجام می دهد .
تجسم کردن مستلزم کاربرد حواس خواننده و در نتیجه جان دادن به کلمات نویسنده است .
علامت گذاری و حاشیه نویسی خواننده را وا می دارد تا درباره ساختمان مطالب مورد مطالعه اخذ تصمیم کند .
ربط دادن از خواننده می خواهد تا مطالب و اندیشه های نویسنده را با سایر اطلاعاتی که دارد ربط دهد .
عبارت خوانی به نوع دیگری کمک به تمرکز حواس می کند . از طریق عبارت خوانی خواننده باید با سرعتی که نزدیک به سرعت اندیشیدن اوست ، بخواند . اگر سرعت مطالعه آنقدر کم باشد که ذهن از حالت فعال بودن باز بماند ، احساس دلزدگی ایجاد می شود .

http://daneshnameh.roshd.ir

غلبه بر مشکلات به یاد آوردن

غلبه بر مشکلات به یاد آوردن
خیلی زیاد اتفاق می افتد که به هنگام مطالعه مطالب را یاد می گیریم ولی به سرعت مطالب یاد گرفته شده را فراموش می کنیم . این مشکل می تواند از موانع مربوط به حواسپرتی و درک و نگهداری در حافظه ناشی شود . برای رفع این مشکل باید پیشنهادهای ارائه شده در مباحث مربوط به غلبه بر موانع درک و نگهداری در حافظه و غلبه بر موانع حواسپرتی را بعد از هر مطالعه با صرف یکی دو دقیقه ، تز اصلی و نکات اصلی مطلب را به طور ذهنی مرورکنید . بعد یک خلاصه از آنچه را که خوانده اید تهیه کنید . بعد از نوشتن این خلاصه ، به مطلب برگردید و ببینید که چیز مهمی را از قلم نینداخته باشید . همچنین ساختمان خلاصه ای را که تهیه کرده اید مورد بررسی قرار دهید . این خلاصه تهیه شده باید واضح ، کامل و دقیق باشد .

http://daneshnameh.roshd.ir

تمرکز فکر در حین مطالعه

تمرکز فکر در حین مطالعه
ازعوامل مهم مفیدتر ساختن مطالعه ،" تمرکز فکر " در هنگام خواندن کتاب یا حضور در جلسه درس است . برای ایجاد این عنصر مهم ، باید عواملی را که باعث عدم تمرکز فکر و حواس پرتی می‌شود شناسایی کرد و به رفع آنها پرداخت.

در یک نگاه کلی می‌توان گفت:عوامل عدم تمرکز ، بر دو قسم است:
1-دورنی
2-بیرونی
-عوامل درونی آنهایی هستند که در داخل فکر و دل و حالات خود مطالعه کننده است.مانند غم ، غصه ، فکر ، تشویش و اضطراب و نگرانی ، بی‌خبری از بستگان ،کثرت مشاغل و کارهای به هم ریخته‌ای که باید انجام دهد، عشق‌ها و محبت‌هایی که دل را بی‌قرار می‌کند، بخصوص در سنین جوانی و...
برای برطرف کردن هر یک از آنها می‌توان کار خاصی انجام داد تا فکر آزاد شده و مطالعه مثمرثمر گردد. و چنانچه به هیچ عنوان نتوان بر آن عوامل غلبه کرد ، باید مطالعه را قطع کرد تا آمادگی فکری لازم پیدا شود.
عوامل بیرونی آنهایی هستند به محیط پیرامون و بیرون از خود انسان مربوط میشود.مانند رفت و آمد ، روشن بودن رادیو یا تلویزیون ،وجود هرنوع صدای مزاحم و حتی گرسنگی و تشنگی و ...

برای غلبه بر این عوامل می‌توان نکات زیر را رعایت کرد:
- مطالعه در محیط آرام و بی‌مزاحمت
-خاموش ساختن صداهای اطراف در صورت امکان
-خواندن کتاب با صدای بلند ، که انسان خودش بشنود.
-یادداشت برداری از مطالب
-خلاصه نویسی
-برخورد سوالی با کتاب و مباحث آن
-زنده نگهداشتن انگیزه و هدف مطالعه در طول کار
-جدی گرفتن مطالعه و بها دادن به آن
- علامت گذاری در حاشیه صفحه یا زیر قسمتهای مهمتر و ...
البته روشها و راهکارها برای ایجاد تمرکز ، مقابله با عوامل عدم تمرکز و داشتن مطالعه مفید برای افراد مختلف متفاوت است. و هرکسی باید از بین روشهای موجود ، بهترین و کارآمدترین روش را برای خود برگزیند

بازگو کردن مطالب
از شاه کلیدهای دیگر مفیدتر ساختن مطالعه، بازگو کردن مطالب مطالعه شده است.
بازگو کردن مطالب ، چه برای دیگران ، چه برای مخاطب های فرضی ، و چه برای خود ، نقش مهمی در یادگیری مطالب و تثبیت آنها در ذهن ( برای مدت طولانی‌تر ) دارد.