9 نکته در مکان مطالعه

9 نکته در مکان مطالعه
دکتر فیل ریس در کتاب «500 نکته درباره مطالعه‏» و دکتر عین الله خادمی در کتاب «مطالعه روشمند» آورده‏اند:
1 . برخی افراد ترجیح می‏دهند در سکوت مطالعه کنند و برخی در سروصدا . بعضی صندلی راحتی را می‏پسندند و بعضی دراز کشیدن یا نشستن رسمی را . اصلا وسواس به خرج ندهید و در هر حالتی که راحت‏تر هستید مطالعه خود را آغاز کنید .
2 . اگر مکان مطالعه شما کمی آشفته و به هم ریخته است مرتب کردن آن را به نیم ساعت پس از مطالعه موکول کنید; چرا که در این صورت در حین مرتب کردن اتاق به مطالبی که مطالعه کرده‏اید فکر خواهید کرد و زمان مفیدی را از دست نخواهید داد .
3 . گاهی اوقات از مکان‏های استثنایی و هیجان‏انگیز استفاده کنید تا مطلبی که مطالعه می‏کنید همراه آن خاطره در ذهن شما ماندگار شود; مثلا در یک شب بارانی با یک چتر و یک چراغ قوه زیر باران روید و مطلب را مطالعه کنید و یا در یک مکان تاریخی و قدیمی به تفکر و مطالعه در مورد مطلب مورد علاقه خود بپردازید .
4 . اگر امکان داشته باشد موضوع مورد مطالعه شما با مکانی که انتخاب می‏کنید هماهنگی و سنخیت داشته باشد، به افزایش بهره‏وری شما کمک بسیار می‏کند . این هماهنگی همچنین شامل وجود ابزار و لوازم مورد نیاز نیز می‏شود .
5 . قبل از انتخاب محل مطالعه خود، چند خصوصیت عمده و ایده‏آل برای مکان مطالعه در ذهن خود لیست کنید تا راحت‏تر بتوانید آن را بیابید .
6 . در مکان مطالعه شما راهی برای خیره شدن به دور دست وجود داشته باشد; چرا که توقف در مطالعه و چشم دوختن به بی‏نهایت در افزایش کارآیی مطالعه بسیار سودمند است . حداقل گاه گاهی به سقف اتاق خیره شوید!
7 . هیچ‏گاه مطالعه خود را به حضور در مکان خاصی مشروط نکنید; زیرا در این صورت بهانه‏ای می‏یابید که در سایر مکان‏ها از مطالعه بگریزید . به یاد داشته باشید که در حقیقت «مکان مطالعه جایی است که شما هستید» .
8 . دقت کنید میزان نور، دمای محیط، فرم صندلی و سایر شرایط در مکان مطالعه شما به گونه‏ای نباشد که شما را خواب آلوده کند .
9 . تهویه خوب و هوای پراکسیژن در مکان مطالعه شرطی حیاتی است .

9 نکته در مکان مطالعه

9 نکته در مکان مطالعه
دکتر فیل ریس در کتاب «500 نکته درباره مطالعه‏» و دکتر عین الله خادمی در کتاب «مطالعه روشمند» آورده‏اند:
1 . برخی افراد ترجیح می‏دهند در سکوت مطالعه کنند و برخی در سروصدا . بعضی صندلی راحتی را می‏پسندند و بعضی دراز کشیدن یا نشستن رسمی را . اصلا وسواس به خرج ندهید و در هر حالتی که راحت‏تر هستید مطالعه خود را آغاز کنید .
2 . اگر مکان مطالعه شما کمی آشفته و به هم ریخته است مرتب کردن آن را به نیم ساعت پس از مطالعه موکول کنید; چرا که در این صورت در حین مرتب کردن اتاق به مطالبی که مطالعه کرده‏اید فکر خواهید کرد و زمان مفیدی را از دست نخواهید داد .
3 . گاهی اوقات از مکان‏های استثنایی و هیجان‏انگیز استفاده کنید تا مطلبی که مطالعه می‏کنید همراه آن خاطره در ذهن شما ماندگار شود; مثلا در یک شب بارانی با یک چتر و یک چراغ قوه زیر باران روید و مطلب را مطالعه کنید و یا در یک مکان تاریخی و قدیمی به تفکر و مطالعه در مورد مطلب مورد علاقه خود بپردازید .
4 . اگر امکان داشته باشد موضوع مورد مطالعه شما با مکانی که انتخاب می‏کنید هماهنگی و سنخیت داشته باشد، به افزایش بهره‏وری شما کمک بسیار می‏کند . این هماهنگی همچنین شامل وجود ابزار و لوازم مورد نیاز نیز می‏شود .
5 . قبل از انتخاب محل مطالعه خود، چند خصوصیت عمده و ایده‏آل برای مکان مطالعه در ذهن خود لیست کنید تا راحت‏تر بتوانید آن را بیابید .
6 . در مکان مطالعه شما راهی برای خیره شدن به دور دست وجود داشته باشد; چرا که توقف در مطالعه و چشم دوختن به بی‏نهایت در افزایش کارآیی مطالعه بسیار سودمند است . حداقل گاه گاهی به سقف اتاق خیره شوید!
7 . هیچ‏گاه مطالعه خود را به حضور در مکان خاصی مشروط نکنید; زیرا در این صورت بهانه‏ای می‏یابید که در سایر مکان‏ها از مطالعه بگریزید . به یاد داشته باشید که در حقیقت «مکان مطالعه جایی است که شما هستید» .
8 . دقت کنید میزان نور، دمای محیط، فرم صندلی و سایر شرایط در مکان مطالعه شما به گونه‏ای نباشد که شما را خواب آلوده کند .
9 . تهویه خوب و هوای پراکسیژن در مکان مطالعه شرطی حیاتی است .

9 نکته در سرعت مطالعه

9 نکته در سرعت مطالعه
1 . دکتر فیل ریس پیشنهاد می‏کند، اگر قصد دارید سرعت مطالعه را افزایش دهید، حتما ابتدا به فهرست مندرجات کتاب نظری دقیق بیندازید تا کلیت کتاب را به دست آورید .
2 . تند خوانی همیشه مناسب نیست . در مطالبی که به تعمق و تامل نیاز دارد اصلا نباید به کار گرفته شود .
3 . مغز ما همیشه تندتر از بیان ما کلمات را دریافت می‏کند . برای افزایش سرعت‏سعی کنید عادت بلند خوانی کتاب راترک کنید .
4 . تمرین کنید، به جای درک لغت‏به لغت‏یک جمله، به درک گروهی لغات عادت کنید .
5 . به نظر نویسنده کتاب «تسریع در خواندن و درک‏» یکی از عوامل کندخوانی برگشت است; یعنی آن که فرد مرتب نگاه خود را به خطوط پیشین بر گرداند . این کار تمرکز فرد را از میان می‏برد و وقت زیادی را تلف می‏کند . هنگام مطالعه چشم باید به طور مستقیم و به موازات صفحه حرکت کند و از پریدن به سطور بالا و پایین دوری جوید .
6 . کسانی که با انگشت‏خط مورد مطالعه را دنبال می‏کنند، باید این عادت را ترک گویند; زیرا در تند خوانی فقط چشم کار می‏کند نه دست و نه زبان .
7 . نویسنده کتاب «مطالعه روشمند» بر این باور است که حتی تکان دادن سر هنگام مطالعه از سرعت مطالعه می‏کاهد . پس بهتر است این گونه بگوییم: در تند خوانی فقط چشم کار می‏کند نه دست، نه زبان و نه سر . برای دیدن همه صفحه کتاب اصلا به رکت‏سر نیازی نیست . صفحه، خود در دامنه بینایی قرار دارد .
8 . ایشان از مشکل دیگری به نام «خالی خوانی‏» نام می‏برد که عبارتست از سرگردانی چشم در حاشیه سفید کتاب یا لابه‏لای خطوط و یا هر قسمت غیر مفید صفحه . این حالت را دیدن غیر مفید نیز می‏گویند و موجب کاهش سرعت مطالعه می‏شود .
9 . حتی نوع ورق زدن نیز به صرفه‏جویی در وقت کمک می‏کند . ورق زدن درست آن است که با دست چپ واز گوشه بالایی صفحه صورت گیرد و چند لحظه قبل از پایان صفحه برای تورق آماده باشد . کسانی که با دست راست و از گوشه پایینی صفحه ورق می‏زنند، از سرعت و تمرکز خود می‏کاهند .

کوچولو های کتابخوان

کوچولو های کتابخوان
کتاب های پلاستیکی که می شود آنها را به حمام برد. کتابهایی که تصاویر برجسته دارند. کتابهایی با عکس های رنگی و کتابهای موزیکال . برای همه جور بچه ای کتاب هست.برای دخترها و پسرها برای آنها که تازه حرف زدن را یاد گرفته اند و برای آنها که تازه به مدرسه رفته اند.حتی برای نوزادها هم کتاب وجود دارد.
بچه ها ، عاشق کتاب خواندن می شوند ، اگر روزی چند دقیقه برای آنها کتاب بخوانید.آن هم بلند بلند! ، تابستان امسال فرصت خوبی است تا به بچه هایمان کمک کنیم به کتاب خواندن عادت کنند.
این کودکان و حتی آدم بزرگ های کشور ما به کتاب خواندن عادت ندارند، یک مشکل فراگیر است .یک نگاه کوتاه به دور و برمان و توجه به تیراژ پایین کتابها و گله کتاب فروش ها و ناشران ، می تواند نشان دهد که کتابخوانی چقدر در کشور ما مهجور و عقب مانده است . این در حالی است که در فرهنگ کشورهای دیگر جهان ، از کشورهای خاور دور گرفته تا سرزمین ها ی اروپایی ، عادت به مطالعه ، عادتی فراگیر است . آدمها ، در فرصتهای مختلف روز و حتی با وجود مشغله کاری ، در خانه و اتوبوس و مترو ، کتاب می خوانند و به این ترتیب ، ارتباط آنها با مطالعه و لذت ناشی از آن ، حفظ می شود . در مقابل ،مشهور است که ایرانی ها کمتر از دو دقیقه در روز مطالعه می کنند و نه تنها خودشان عادت به مطالعه ندارند ، تلاش چندانی برای ایجاد علاقه به خواندن در کودکانشان نمی کنند. نتیجه این امر ، تبدیل شدن کتاب ، به یک عنصر غریب و دور از دست است و مردم ، حتی اگر تحصیلکرده باشند نیز ، سطح دانش عمومی و تخصصی شان ،رشد چندانی نمی کند.
مساله آنجا تاسف بار می شود که می بینیم نه تنها تشویق و ترغیبی به سوی مطالعه از سوی خانواده ها صورت نمی گیرد بلکه خانواده ها ،گاه موانع بزرگ فرزندان در راه مطالعه هستند.یک دبیر ادبیات ، که مهمترین برنامه خود را ایجاد علاقه به مطالعه در دانش آموزان اعلام می کند،در این باره می گوید :" مشکل اصلی ما در این زمینه بچه ها نیستند. درست است که بچه ها از کودکی به کتاب خواندن عادت نکرده اند، اما حتی زمانی که ما در مدرسه آنها را به کتاب خواندن تشویق می کنیم ، تازه به سد خانواده ها برخورد می کنند.آنها به ما مراجعه می کنند و گله دارند که چرا بچه ها را تشویق می کنیم کتاب بخوانند.به نظر آنها بچه ها فقط باید کتاب درسی شان را بخوانند و با این تلقی ، کتاب ، چیزی زاید و اضافی است."
نباید از یاد برد که نتیجه این فرهنگ ، جامعه ای کم عمق و بی بهره از دانش عمومی و فرهنگ جهانی است و تاثیر مستقیم آن را می توان در ضعف یادگیری دانش آموزان نیز مشاهده کرد. این در حالی است که در سراسر جهان ، پژوهشگران و محققان نشان داده اند که کودکان کتابخوان ، در یادگیری دروس و محتوای کتابهای درسی شان نیز موفق ترند و کتاب خواندن ، می تواند کودکان باهوش تری را ایجاد کند.
تابستان ، فرصت خوبی است که بدون دغدغه امتحان و درس و مدرسه ، بچه ها را تشویق کنیم با خیال راحت کتاب بخوانند. برای اینکه بچه ها کتابخوان های خوبی بشوند، می توانیم از همین تابستان شروع کنیم.

کتاب خواندن ، از روز اول
ایجاد علاقه به خواندن و مهارت هایی که کودکان را تبدیل به کتابخوان هایی موفق می کند، می تواند از سنین بسیار پایین آغاز شود .در واقع هیچ محدودیتی در این زمینه وجود ندارد.حتی نوزادان نیز می توانند از یک کتاب خوب ، لذت ببرند.استادان تعلیم و تربیت و معلمان می گویند: " اگر برای نوزادان و کودکان ، بلند بلند کتاب بخوانیم ، می توانیم اطمینان داشته باشیم که آنها در بزرگسالی ، از کتاب خواندن ، لذت خواهند برد.
این که یادگیری از چه زمانی آغاز می شود ، مساله قابل بحثی است .بسیاری از دانشمندان آغاز یادگیری را ، دوران جنینی می دانند و حتی تعالیم مذهبی و اعتقادی ما نیز اذعان می کند که جنین انسان ، از محیط بیرون تاثیر می پذیرد.بر این اساس ،آغاز ایجاد هر عادت و علاقه ای ، می تواند از همین زمان آغاز شود. زمانی که کودک به دنیا می آید ، این زمینه به شکل ملموس تری فراهم است . اگرچه کودکان نمی توانند صحبت کنند ،الفباء را بنویسند و یا صفحات کتاب را ورق بزنند، اما همه آنها ، آماده یادگیری زبان ،خواندن و ارتباط برقرار کردن ، به دنیا آمده اند. برای این که از این آمادگی ، به بهترین شکل استفاده شود، می توان از روشهایی بسیار ساده استفاده کرد. یک گروه غیرانتفاعی با نام خواندن ، پایه همه چیز است که در ایالات متحده فعالیت می کند ، پطشنهاد می کند که پدران و مادران ، تنها با چند دقیقه کتاب خواندن در روز ، می توانند مطالعه را تبدطل به برنامه روزمره کودکانشان کنند. این چند دقیقه را می توان به شیوه های گوناگون ، به بهترین شکل بریا کودکان جذاب کرد ، به گونه ای که بر اثر ان ، کل روند مطالعه ، در ذهن کودک به عنوان تجربه ای شیرین و به یاد ماندنی ثبت شود.

کتاب ، برای همه
این روزها برای تمام گروههای سنی ، کتاب وجود دارد. کتابهایی از جنس پلاستیک و کاغذ، که مطابق نیازهای کودکان طراحی شده اند.اگر پدرو مادرها ، چند دقطقه در روز برای کودکانشان کتاب بخوانند.کودک وجود کتاب را به عنوان بخشی مهم از زندگی اش خواهد پذیرفت.در حین کتاب خواندن ، استفاده از شعرهای کودکانه ای که تکرار می شوند و آهنگهای کودکانه ، به کودکان کمک می کند که در تشخیص ریتم قدرت پیدا کنند و گوش زبانی شان تقویت شود.
کودکان نوپا نیز ، می توانند کتابهای متعلق به خود داشته باشند .در این سن، کودکان به کتابهایی که درباره اتفاقات روزمره اند، علاقه زیادی دارند.
با وجود این که کودکان در این سن هنوز با الفباء و کلمات آشنایی پطدا نکرده اند ،اما متخصصان آموزش و پرورش به پدر و مادرها توصیه می کنند از فرصت روزانه مطالعه ، برای آموزش زبان و آشنایی با کلمات نیز استفاد کنند. دنبال کردن کلمات با انگشت ، روشی است که احساس واقعی خواندن را به کودکان منتقل می کند و به آنها نشان می دهد که مثلا کلمات از کدام طرف به کدام طرف نوشته می شوند و این که کلمات چگونه درباره تصاویر توضیح می دهند . این مهارتهای اولیه ، مرحله اول یادگیری زبان و مطالعه اند.
معلم یک مدرسه ابتدایی می گوید :" وقتی پدر و مادرها، برای نوزادان و کودکان نوپای خود کتاب می خوانند ، در واقع مهارت هایی را که آنها برای ورود به مدرسه به آن نیاز دارند ،به آنها می آموزند.کودکان درباره کلمات و صداهایی که ایجاد می کنند ، چیزهایی یاد می گیرند و این آغاز یادگیری ارتباط مطان کلمات و تصائیر است ."
همین معلم تاکید می کند که خواندن ،باید یک عادت خانوادگی باشد:" کتاب خواندن به همراه کودکان ، عادت به کتاب خواندن را در آنها ایجاد می کند و این یکی از کمک هایی است که اعضای خانواده می توانند به فرزندشان بکنند."

چطور کتاب بخوانیم
برای این که کتاب خواندن به شکل سرگرمی باقی بماند ،مراقبان کودک باید به گونه ای برای او کتاب بخوانند که زمینه مشارکت او نیز در این جریان ،فراهم شود.برای این کار نیز می توان از روش هایی بسیار ساده استفاده کرد. هنگامی که برای کودک کتاب می خوانید ، از او سوالاتی درباره داستان بپرسید ، نقاشی ها را به او نشان دهید و از او سوال کنید که در ادامه داستان چه اتفاقی خواهد افتاد.شما می توانید بعضی صحنه های داستان را به شکل نمایش برای کودکتان اجرا کنید.
در چهار یا پنج سالگی ، کودکان یادگیری الفباء را شروع می کنند.در همین سن است که آنها می توانند بفهمند که حروف الفبا، صدای خاصی دارند و این حروف ، با همدیگر کلمات را می سازند.بعضی از کودکان پیش دبستانی ، می توانند خواندن و نوشتن کلمات ساده و نام خودشان را یاد بگیرند.پس از این دوره ، در کلاس اول دبستان ، بیشتر بچه ها برای خواندن آمادگی دارند. در این مرحله نیز پدر و مادر ها باید در کتاب خواندن ، با فرزندانشان همراهی کنند. یکی از متخصصان می گوید: " بچه ها ، مهارت خواندن را در مدرسه می آموزند ، اما اغلب به عنوان یک وظیفه به آن نگاه می کنند ، نه یک فعالیت لذت بخش . همراهی پدر و مادر می تواند به کودکان بیاموزد که مطالعه ، یک فعالیت لذت بخش است و اختصاص به آنها ندارد و یک تکلیف شاق و دشوار نیست ."

خانه های بدون کتاب
در بعضی از خانه ها ، نمی توان حتی یک جلد کتاب پیدا کرد.کودکانی که در چنین خانه هایی زندگی می کنند، با کتاب غریبه اند. کتاب برای آنها موجود ناآشنایی است که به سادگی نمی توان با آن ارتباط برقرار کرد.
برای اینکه کتاب تبدیل به یک عنصر آشنا و پذیرفتنی در زندگی کودکان شود. پدرو مادرها ، نخستین الگو هستند. اگر پدرو مادرها ،کتاب خواندن را تبدیل به بخشی از فعالیت های روزمره اشان کنند، کودکان می پذیرند که کتاب خواندن ، جزیی از زندگی است .ایجاد یک کتابخانه خانگی ،کار جالب و مفیدی است که دسترسی بچه ها را به کتاب ،مجله و روزنامه آسان می کند و این دسترسی آسان ، باعث می شود که کودکان آنها را به عنوان بخشی از زندگی اشان ، احساس کنند.
کتاب ، باید یک عنصر در دسترس باشد. کودکان باطد آزادی داشته باشند که خودشان کتاب را ورق بزنند و حتی با آن بازی کنند. کودکی که این فرصت را دارد تا با کتاب از نزدیک و به شکل ملموس ارتباط برقرار کند، بتدریج بر اثر تکرار و مجاورت ، آن را خواهد پذیرفت.برای این که دسترسی کودکان به کتاب آسان شود. باید به نیاز او بریا داشتن کتاب آسان شود ، باید به نیاز او برای داشتن کتاب پاسخ داد .پس اگر کودکتان از شما خواست برای او کتاب بخرید ، امتناع نکنید!

چه کتابی بخریم ؟
بعضی از خانواده ها عنوان می کنند که انتخاب و خرید کتاب برای کودکان ، دشوار است . آنها نمی دانند چه کتابی برای کودکشان مناسب است .زمانی که می خواهید برای کودکتان کتابی انتخاب کنید،ابتدا به سراغ ناشران برجسته کتابهای کودک بروید و از فروشنده درباره درباره کتابهایی که جایزه های ادبی کتاب کودک را دریافت کرده اند ، سوال کنید.بسیاری از متخصصان ، توصیه می کنند علاوه بر کتابهای داستانی ، مجلات مخصوص کودکان ، کتابهای غیرداستانی و کتابهای کمیک نیز برای بچه ها تهیه شود.
اگر ذائقه کودکانتان را به خواندن کتابهای خوب عادت دهید ، در نوجوانی و جوانی ، آنها قادر خواهند بود که خودشان ، کتابهای مناسب را انتخاب و تهیه کنند.از یاد نبرید بچه هایی که خوب کتاب می خوانند ، خوب فکر می کنند ، خوب حرف می زنند و خوب زندگی می کنند.

روزنامه جام جم

چطوری باید مشق نوشت، چه‌جوری باید درس خواند؟

چطوری باید مشق نوشت، چه‌جوری باید درس خواند؟
درس خواندن، آداب و رسومی دارد که بیشترمان بیشترش را می‌شناسیم اما پای پزشکان که وسط می آید، این آداب و رسوم رنگ و بوی دیگری به خودش می گیرد و دامنه اش هم تا دلتان بخواهد وسیع تر می شود، آنقدر وسیع که از فرق سر تا نوک پا را در برمی گیرد، از این که فاصله چشممان تا کتاب یا دفتری که جلوی چشممان است و داریم مطالعه اش می کنیم چقدر باشد تا آنجا که قوس طبیعی کمرمان را موقع درس خواندن و مشق نوشتن چگونه حفظ کنیم و حتی تا آنجا که دمای اتاق چقدر باشد و سر و صدا چقدر و . . . برخی از مهم ترین آداب و رسوم پزشکی مطالعه را می توانید در نما و نوشته های زیر ببیینید.
دماسنج
دمای 20 درجه را بیشتر کارشناسان، مناسب‌ترین دما برای مطالعه می‌دانند.
ساعت
پس از آن‌که در مکان مطالعه قرار گرفتید فوراً مطالعه را شروع کنید و به هیچ عنوان وقت را به بهانه انجام کارهای دیگر تلف نکنید.
لباس
هنگام مطالعه لباس راحت بپوشید. لباسی که نه زیادی زبر باشد و نه زیادی نرم، نه بسیار گشاد و نه بسیار تنگ.
وضعیت بدن
بهترین حالت برای مطالعه، حالت نشسته است و بعد از آن حالت ایستاده و بدترین حالت، همین حالت خوابیده یا درازکش است. مطالعه در حالت‌هایی نظیر درازکش روی شکم، به پشت خوابیدن، در حال راه رفتن، تکیه زدن به دیوار و امثال این‌ها به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود، چرا که مطالعه‌گر در چنین موقعیت‌هایی به سختی می‌تواند تمرکز حواس خود را حفظ کند.
کمر
هنگام مطالعه باید قوس طبیعی ستون فقرات حفظ شود. مطالعه در حالت خمیده به جلو، به ویژه برای یک مدت طولانی، با خطر ایجاد تغییر شکل در ستون فقرات و کمردرد همراه است. نگذارید خم شدن کمر به شکل عادت درآید.
پا
بهترین وضعیت پاها به هنگام مطالعه، وضعیتی است که فشار کمتری روی عضلات پا وارد شود. به همین دلیل توصیه می‌شود که در وضعیت ایده‌آل مطالعه (که همان وضعیت نشسته است)، ترجیحاً از یک صندلی راحت استفاده شود که پاهای مطالعه‌گر روی آن راحت باشد و بتواند کمی هم به سمت جلو مایل شود. بهتر است در فواصل مطالعه که به چشمتان استراحت می‌دهید، وضع نشستن خود را تغییر دهید تا خون در پاهایتان حرکت داشته باشد.
صندلی
از آن‌جا که فرایند یادگیری یک فرایند شرطی است، هر کسی می‌تواند خودش را به محیط یا زمانی خاص عادت بدهد و به اصطلاح، خودش را شرطی کند. عادت‌های تمرکز هر شخص هم با اشخاص دیگر متفاوت است. صندلی می‌تواند یکی از همین عادت‌های تمرکزی باشد، به نحوی که هر وقت روی صندلی مخصوصتان نشستید، تمرکزتان برای مطالعه و یادیگری افزایش پیدا کند. اما یادتان باشد که صندلی‌تان نباید خیلی هم راحت باشد، چرا که صندلی‌های بسیار راحت باعث لمیدن، چرت‌زدن و احساس خواب‌آلودگی می‌شوند.
خودکار،‌کتاب و امثالهم
عادت کنید تمام آن‌چه را که برای مطالعه نیاز دارید، از ابتدا فراهم کنید و هر کار متفرقه‌ای را که دارید قبل از مطالعه انجام دهید و پس از این‌که نشستید، فوراً شروع کنید به مطالعه.
بینی
در جایی‌که مطالعه می‌کنید، حتماً باید هوا به خوبی جریان داشته باشد و تنفس در آن محیط، راحت صورت گیرد.
چشم
نور متوسط برای مطالعه مناسب‌تر است. نور اطراف و قسمت‌هایی که در زاویه دید چشم‌ها هستند باید یکنواخت باشد. پس استفاده همیشگی از چراغ مطالعه خوب نیست، زیرا نور فقط روی کتاب می‌افتد و باعث خستگی چشم می‌شود. نور لامپ‌های مهتابی به‌ خاطر این‌که نوسان دارد، برای مطالعه مناسب نیست. بهتر است فاصله کتاب تا چشم نیز لااقل 30 سانتی‌متر است.
سر
ممکن است حواس‌پرتی شما ناشی از گرسنگی و تشنگی شدید، بی‌خوابی، خستگی یا علل درونی دیگر باشد. در چنین موقعیتی هرگز مطالعه نکنید.
گوش
محرک‌های محیطی از قبیل صدای رادیو، تلویزیون، تلفن و . . . باعث حواس‌پرتی می‌شوند. آن‌ها را از موقعیت مطالعه خود حذف کنید. ذهن نمی‌تواند در یک آن بر دو موضوع تمرکز داشته باشد. گوش کردن به موسیقی همزمان با مطالعه یعنی حواس‌پرتی.
برگه‌های کاغذ
چند برگ کاغذ روی میز مطالعه خود داشته باشید و افکار منحرف‌کننده و مزاحم را یاداشت کنید و بعد از مطالعه نسبت به حل آن‌ها در حد امکان اقدام نمایید.

شیوه های صحیح مطالعه

شیوه های صحیح مطالعه
متاسفانه در مدرسه و دانشگاه چیزی راجع به چگونه درس خواندن نمی آموزند . یادگیری و مطالعه ، رابطه ای تنگاتنگ و مستقیم با یکدیگر دارند، تا جایی که می توان این دو را لازم و ملزوم یکدیگر دانست. برای اینکه میزان یادگیری افزایش یابد باید قبل از هرچیز مطالعه ای فعال و پویا داشت .
شیوه صحیح مطالعه ،چهار مزیت عمده زیر را به دنبال دارد:
۱- زمان مطالعه را کاهش میدهد.
۲- میزان یادگیری را افزایش میدهد .
۳-مدت نگهداری مطالب در حافظه را طولانی تر می کند.
۴- بخاطر سپاری اطلاعات را آسانتر می سازد.
برای داشتن مطالعه ای فعال وپویانوشتن نکات مهم درحین خواندن ضروری است تابرای مرورمطالب،دوباره کتاب رانخوانده ودر زمانی کوتاه ازروی یادداشتهای خودمطالب رامرور کرد .
یادداشت برداری ، بخشی مهم و حساس از مطالعه است که باید به آن توجهی خاص داشت . چون موفقیت شما را تا حدودی زیاد تضمین خواهد کرد و مدت زمان لازم برای یادگیری را کاهش خواهد داد. خواندن بدون یادداشت برداری یک علت مهم فراموشی است.

شش روش مطالعه :
خواندن بدون نوشتن ،خط کشیدن زیرنکات مهم، حاشیه نویسی وخلاصه نویسی، کلید برداری خلاقیت و طرح شبکه ای مغز
۱-خواندن بدون نوشتن: روش نادرست مطالعه است . مطالعه فرآیندی فعال و پویا است وبرای نیل به این هدف باید از تمام حواس خود برای درک صحیح مطالب استفاده کرد. باید با چشمان خود مطالب را خواند، باید در زمان مورد نیاز مطالب را بلند بلند ادا کرد و نکات مهم را یادداشت کرد تا هم با مطالب مورد مطالعه درگیر شده و حضوری فعال و همه جانبه در یادگیری داشت و هم در هنگام مورد نیاز ، خصوصا” قبل از امتحان ، بتوان از روی نوشته ها مرور کرد و خیلی سریع مطالب مهم را مجددا” به خاطر سپرد .
۲- خط کشیدن زیر نکات مهم : این روش شاید نسبت به روش قبلی بهتر است ولی روش کاملی برای مطالعه نیست چرا که در این روش بعضی از افراد بجای آنکه تمرکز و توجه بروی یادگیری و درک مطالب داشته باشند ذهنشان معطوف به خط کشیدن زیر نکات مهم می گردد .حداقل روش صحیح خط کشیدن زیر نکات مهم به این صورت است که ابتدا مطالب را بخوانند و مفهوم را کاملا” درک کنند و سپس زیر نکات مهم خط بکشند نه آنکه در کتاب بدنبال نکات مهم بگردند تا زیر آن را خط بکشند .
۳- حاشیه نویسی : این روش نسبت بدو روش قبلی بهتر است ولی بازهم روشی کامل برای درک عمیق مطالب و خواندن کتب درسی نیست ولی می تواند برای یادگیری مطالبی که از اهمیتی چندان برخوردار نیستند مورد استفاده قرار گیرد.
۴- خلاصه نویسی : در این روش شما مطالب را میخوانید و آنچه را که درک کرده اید بصورت خلاصه بروی دفتری یادداشت می کنید که این روش برای مطالعه مناسب است و از روشهای قبلی بهتر می باشد چرا که در این روش ابتدا مطالب را درک کرده سپس آنها را یادداشت می کنید اما بازهم بهترین روش برای خواندن نیست .
۵- کلید برداری : کلید برداری روشی بسیار مناسب برای خواندن و نوشتن نکات مهم است . در این روش شما بعد از درک مطالب ، بصورت کلیدی نکات مهم را یادداشت می کنید و در واقع کلمه کلیدی کوتاهترین، راحتترین ،بهترین وپرمعنی ترین کلمه ای است که با دیدن آن، مفهوم جمله تداعی شده و به خاطر آورده می شود .
۶- خلاقیت و طرح شبکه ای مغز: این روش بهترین شیوه برای یادگیری خصوصا” فراگیری مطالب درسی است .در این روش شما مطالب را میخوانید بعد از درک حقیقی آنها نکات مهم را به زبان خودتان و بصورت کلیدی یادداشت می کنید و سپس کلمات کلیدی را بروی طرح شبکه ای مغز می نویسد ( در واقع نوشته های خود را به بهترین شکل ممکن سازماندهی می کنید و نکات اصلی و فرعی را مشخص می کنید)تا در دفعات بعد به جای دوباره خوانی کتاب ، فقط به طرح شبکه ای مراجعه کرده وبا دیدن کلمات کلیدی نوشته شده بروی طرح شبکه ای مغز ، آنها را خیلی سریع مرور کنید . این روش درصد موفقیت تحصیلی شما را تا حدود بسیار زیادی افزایش میدهد و درس خواندن را بسیار آسان می کند. و بازده مطالعه را افزایش میدهد.

شرایط مطالعه
((بکارگیری شرایط مطالعه یعنی بهره وری بیشتر از مطالعه ))
شرایط مطالعه ، مواردی هستند که با دانستن ، بکارگیری و یا فراهم نمودن آنها ، می توان مطالعه ای مفیدتر با بازدهی بالاتر داشت و در واقع این شرایط به شما می آموزند که قبل از شروع مطالعه چه اصولی را به کار گیرید ، در حین مطالعه چه مواردی را فراهم سازید و چگونه به اهداف مطالعاتی خود برسید و با دانستن آنها می توانید با آگاهی بیشتری درس خواندن را آغاز کنید و مطالعه ای فعالتر داشته باشید :
۱- آغاز درست :برای موفقیت در مطالعه ،باید درست آغازکنید.
۲- برنامه ریزی : یکی از عوامل اصلی موفقیت ، داشتن برنامه منظم است .
۳- نظم و ترتیب: اساس هر سازمانی به نظم آن بستگی دارد .
۴-حفظ آرامش: آرامش ضمیر ناخود آگاه را پویا و فعال میکند.
۵- استفاده صحیح از وقت :بنیامین فرانکلین، ((آیا زندگی را دوست دارید؟ پس وقت را تلف نکنید زیرا زندگی از وقت تشکیل شده است .))
۶- سلامتی و تندرستی: عقل سالم در بدن سالم است .
۷- تغذیه مناسب: تغذیه صحیح نقش مهمی در سلامتی دارد.
۸- دوری از مشروبات الکلی : مصرف مشروبات الکلی موجب ضعف حافظه می شود . ۹ – ورزش : ورزش کلید عمر طولانی است .
۱۰-خواب کافی: خواب فراگیری و حافظه را تقویت می کند.
۱۱ –درک مطلب:آنچه در حافظه بلند مدت باقی می ماند ، یعنی مطالب است .
چند توصیه مهم که بایدفراگیران علم ازآن مطلع باشند.
۱- حداکثر زمانی که افراد می توانند فکر خود را بروی موضوعی متمرکز کنند بیش از ۳۰ دقیقه نیست ، یعنی باید سعی شود حدود ۳۰ دقیقه بروی یک مطلب تمرکز نمود و یا مطالعه داشت و حدود ۱۰ الی ۱۵ دقیقه استراحت نمود سپس مجددا” با همین روال شروع به مطالعه کرد.
۲- پیش از مطالعه از صرف غذاهای چرب و سنگین خودداری کنید. و چند ساعت پس از صرف غذا مطالعه نمائید چون پس از صرف غذای سنگین بیشتر جریان خون متوجه دستگاه گوارش میشود تا به هضم و جذب غذا کمک کند و لذا خونرسانی به مغز کاهش می یابد و از قدرت تفکر و تمرکز کاسته میشود . از مصرف الکل و دارو هم خودداری فرمائید همچنین غذاهای آردی مثل نان و قندی قدرت ادراک و تمرکز را کم می کند نوشابه های گازدارهم همینطور هستند.
۳- ذهن آدمی با هوش است اگر یادداشت بردارید خود را راحت از حفظ و بیاد سپاری مطالب می کند و نیز همزمان نمی توانید هم مطلبی را بنویسید و هم گوش دهید . پس در حین مطالعه لطفا” یادداشت برداری ننمائید .

جستاری در ضروریات و روش صحیح مطالعه

جستاری در ضروریات و روش صحیح مطالعه
سخنی با خوانندگان
با وجود گسترش وسایل ارتباط جمعی و تکثر ابزارهای کسب علم و معرفت، کتاب اما همچنان جایگاه خود را به عنوان بهترین وسیله به دست آوردن علوم و معارف خود را حفظ کرده است. با توجه به در دسترس بودن امکانات فرامدرن که با سرعت حیرت انگیز همه نوع اطلاعات را به جویندگان عرضه می کند انگیزه بخشی به نوجوانان و جوانان برای کتاب خواندن، امری ضروری محسوب می شود از این روی، آشنایی با روش صحیح مطالعه، می تواند به مشتاق شدن همگان به ویژه نسل نو کمک شایانی کند. این نوشتار، جستاری است در وادی مطالعه کتاب و ضروریات آن.
 

اهمیت مطالعه
1- یکی از راه های دستیابی به پیشرفت علمی و فرهنگی، آزادی و استقلال کشور، دستیابی به آرمان های عالی الهی و انسانی و گسترش و تقویت دانش و بینش نسل امروز و فردا است و این مهم بدون همه گیر کردن فرهنگ مطالعه ممکن نیست.
2- علی رغم گسترش رایانه و اینترنت و خدمات الکترونیکی هنوز هم کتاب ها و نشریات از فراگیرترین و بادوام ترین و ارزان ترین وسیله انتقال دانش و بینش است و بی تردید یکی از بهترین راهکارهای خدمت به تولید علم و اندیشه است.
3-مطالعه یک ارزش است و هر قدمی که انسان برمی دارد در واقع خود را از نردبان معرفت به بالا کشیده و در نهایت به کمال که همانا دانایی و توانایی است نائل می گردد.
4- مدت زمانی که انسان به مطالعه می پردازد در واقع خود را با افکار تازه ای آشنا می سازد و وارد دنیایی جدید می گردد.
5- دو عامل مهم می تواند در مطالعه اثر مستقیم گذارد: علاقه و انگیزه.
6- چند عامل مهم در ایجاد و تقویت انگیزه نقش مؤثری ایفا می کند: 1- برنامه ریزی منظم 2-مشخص بودن هدف مطالعاتی 3-تلقین مثبت.
7- مطالعه ای که با یادگیری همراه نباشد اهمیتی ندارد و بسیاری هستند که وقتی مطلبی را می خوانند به علت پیچیدگی بحث یا موضوع فقط متوجه نکات داستانی یا شاهد و مثال می شوند و آن را در حافظه نگهداری می کنند و از اصل مطلب غافل هستند.
8- چند چیز باعث فراموشی می شود: 1-ضربه مغزی 2-تداخل 3-کارهای زیاد بدنی 4-پرخوری 5-عدم کاربرد آن.
9- برای بهره وری هرچه بیشتر از مطالعه حداقل نیاز به چند چیز است: 1-کلیدشناسی (یعنی باید یک سابقه ذهنی نسبت به آن موضوع داشته باشیم) 2-پیش نیاز 3-احاطه بر کل 4-تلخیص 5-یادداشت و فیش برداری 6-تمرکز حواس 7-تکرار با تمرکز حواس.
10- انسانی که بطور مستمر مطالعه می کند گفتار او تنها به بیان نقایص و اشتباهات دیگران محدود نمی شود بلکه او می تواند راه حل نیز ارائه کند و زمینه رهایی دیگران از مشکلاتشان را فراهم کند.
11- انسانی که مطالعه می کند حرف های زیادی برای گفتن دارد و در هر جا حضور یابد با بیان و گفتار ارزشمند خود فرصت به گفتگو های بی محتوا و بی ارزش را به دیگران نمی دهد
12- سرانه یک دقیقه مطالعه در روز برای هر ایرانی فاجعه ای غم انگیز است که به هیچ وجه نمی تواند نوید دهنده توسعه و پیشرفت جامعه باشد.
13- قشر وسیعی از مردم در سبد هزینه های خود کتاب را جای نمی دهند و ساعتی از اوقات شبانه خود را صرف مطالعه نمی کنند.
14- آمار نشان می دهد که هر ایرانی سالانه هفتاد و سه تومان و روزانه حدود دو ریال صرف خرید کتاب می کند. این آمار حکایت از آن دارد که توجه به علم و دانش فدای مسائل مختلف مالی شده است، به عبارتی «دارایی» مانعی برای «دانایی» محسوب شده است.
15- کتاب ساده ترین و کارآمدترین رسانه ارتباطی و اطلاعاتی میان جهان دانش و معرفت و عالم بشریت است ومطالعه نیز باعث ایجاد مهارت های تازه و آشنایی با حقایق تازه و افزایش معلومات و قدرت بالای فکر و احساس انسان می شود.
16- ایجاد عادت به مطالعه و گرایش مردم به مطالعه بستگی به عوامل متعدد دارد که اهم آن ها عبارتند از: 1- سطح سواد و آموزش 2- توسعه اقتصادی و اجتماعی 3- آداب و سنن خانوادگی و فرهنگی 4- ادراک و دید سیاسی 5- نظام آموزشی 6- نظام کتابخانه ها 7- نوع و الگوی انتشارات
17- درباره اهمیت مطالعه و کتابخوانی بررسی های مختلف شده است. یک نمونه بررسی در سال 1992م نشان داد که افراد کتابخوان و اهل مطالعه، در مقایسه با افرادی که مطالعه نمی کنند دارای حس مسئولیت پذیری مشارکت بیشتری هستند و در کارهای گروهی و اجتماعی فعالیت بیشتری دارند.
18- در سال 1945م پژوهشی درباره مبارزات سیاسی نشان داد که هرقدر افراد مطالعه بیشتری داشته باشند فعالیت سیاسی بیشتری خواهند داشت و افراد کتابخوان در شکل گیری عقاید و افکار تمایلاتشان تاثیری مثبت وعمیق دارند.
19- می توانیم بگوییم کشور ما با بحران کتاب و کتابخوانی مواجه شده است.
20- در روایت است دانش را با نگارش در بند کشید.
21- در روایت است که کتاب ها باغ و بوستان دانش ورانند.

روش صحیح مطالعه
برای استفاده بهینه از اوقات خود و مطالعه مفید و با دوام، نیازمند اصولی هستیم که به برخی از آنها اشاره می کنیم:
انگیزه اولی و مهمترین عامل برقراری رابطه منطقی میان ذهن و مطالب مورد مطالعه است. انگیزه به منزله استارت آغازین و نیروی محرکه مطالعه محسوب می شود. در انجام هر کاری فکری انگیزه نقش اول را بازی می کند و بدون آن هیچ حرکت مثبتی انجام نخواهد شد. چند عامل مهم در ایجاد و تقویت انگیزه نقش موثری ایفا می کنند:
1- برنامه ریزی منظم 2- مشخص بودن هدف مطالعاتی 3- تلقین مثبت
اصول اولیه هر نوع مطالعه ای را تعیین هدف تشکیل می دهد ممکن است هدف از مطالعه متفاوت باشد.
چند عامل در تعیین هدف موثر است:
1- مرور کلی (شامل مرور فهرست مطالب، سرفصلها، و بخشهای کتاب)
2- مشخص کردن فصل مورد نظر برای مطالعه و مرور تقسیم بندی های داخلی آن فصل
3- طرح سوالاتی در ارتباط با مباحث مورد مطالعه

زمان و مکان مطالعه
عامل دیگری که دراستفاده بهینه از مطالعه نقش موثری دارد مشخص کردن مکان مطالعه است. مکان مطالعه بر حسب عادت افراد متفاوت است. عده ای علاقه دارند در منزل مطالعه کنند و بعضی در کتابخانه و یا در پارک و یا مکانهای طبیعی. سعی کنید در محلی ساکت و برخوردار از نور کافی مطالعه کنید.
این سوال همیشه پیش روی مطالعه کنندگان هست که مطالعه در چه زمانی بهتر است؟ شکی در این نیست که قبل و بعد از خواب مناسب ترین وقت مطالعه است. اگر چه در مورد زمان مطالعه دیدگاههای متفاوتی وجود دارد. البته نمی توان کلیه افراد را مقید به زمان خاص نمود زیرا نیاز و علایق افراد فرق می کند.
برای کسانیکه اهتمام به مطالعه دارند، استراحت امری ضروری و لازم است. سیستم فکری انسان مانند یک ماشین است که هر از چند وقت یک بار نیاز به سرویس دهی و استراحت دارد. ذهن و فکر و حافظه انسان اگر بیش از حد مورد استفاده قرار گیرد خسته می شود و کارآیی خود را از دست می دهد. استراحت صرفا به معنی خوابیدن نیست بلکه کنار گذاشتن کار مطالعه در هنگام خستگی و پرداختن به اموری دیگر که با آن فضای فکری و ذهنی انسان تغییر پیدا می کند.

تمرکز حواس و تطابق
برای ایجاد پیوند بین ذهن خواننده با مطالب کتاب نیازمند تمرکز حواس هستیم. در این صورت نه تنها رغبت مطالعاتی افزایش می یابد بلکه مطالب بهتر و مفیدتر در ذهن طبقه بندی می شوند. در تمرکز حواس چند چیز نقش مهم دارد:
1- برخورداری از انگیزه کافی
2- مشخص بودن هدف
3- ارتباط موضوع مورد مطالعه با یافته های قبلی
4- ساکت بودن محیط مطالعه
5- عدم تغییر و جابجایی های مکرر در مکان مطالعه
گاهی اوقات فهمیدن و درک کردن بعضی از مفاهیم یا موضوعات سخت و دشوار است. و ممکن است شخص را از ادامه مطالعه باز دارد. تطابق یعنی بین آنچه که می خوانید با محیط خارجی هماهنگی بوجود آورید.

خلاصه نویسی
خلاصه نویسی روشی ارزشمند و کاربردی است که در تمام رشته ها قابل استفاده می باشد. البته عادت کردن به خلاصه نویسی در هفته های اول کار سختی است ولی با مرور زمان آسان خواهد شد و از انجام آن لذت خواهید برد.
در پایان این قسمت به پنج روش متداول در مطالعه اشاره می کنم:
1- روش مطالعه اجمالی
2- روش عبارت خوانی
3- روش سریع خوانی
4- روش دقیق خوانی
5- روش مطالعه نوشته های ادبی و هنری

چند نکته دیگر
1- ما معمولا از دیگران می پرسیم چه مطالعه می کنی؟ اما کمتر اتفاق می افتد که از دیگران بپرسیم چگونه مطالعه می کنی؟ در حالیکه چگونگی و نحوه مطالعه است که اشخاص سطحی و افراد ژرف اندیش را از یکدیگر متمایز می کند.
2- برخی از کتاب ها را باید چشید و بعضی را باید بلعید و تنها معدودی از کتابها را باید خوب جوید و هضم کرد.
3- برای گزینش درست کتاب، پیشگفتار و مقدمه فهرست آن را مطالعه کنید. زیرا معمولا با مطالعه این قسمت ها می توانید شناختی همه جانبه و برداشتی کلی نسبت به کل کتاب به دست آورید.
4- هدف زود تمام کردن کتاب نیست بلکه خوب تمام کردن کتاب یا خوب خواندن آن مورد نظر است بدیهی است که کیفیت مطالعه بر کمیت ارجح است. نظامی گنجوی می گوید:
می کوش به هر ورق که خوانی
تا معنی آن، تمام دانی

چگونه فرزندانمان را به مطالعه علاقمند کنیم؟
1- تجربه نشان داده است که اگر کودکی از همان دوران کودکی حتی دوران نوزادی با کتاب سر و کار داشته باشد در نوجوانی و جوانی از علاقمندان به کتاب خواهد شد و در مدرسه از اعتماد به نفس بیشتری برخوردار خواهد شد.
2- پدر و مادر مطالب را با صدای بلند بخوانند و مطالب را برای فرزندان از روی کتاب بخوانند و برای آنها تعریف کنند.
3- متخصصان آموزش معتقدند که نوزاد در شکم مادر می تواند صداهای بیرون را تشخیص دهد و از هفته بیستم بارداری مادر، قادر به شنیدن صداهای خارج از رحم مادر است. در یک مطالعه که بر روی تعدادی از مادران انجام شد از آنها خواسته شد در طول دوران بارداری با صدای بلند شعرهای مهد کودک را به تکرار بخوانند. تمامی نوزادان پس از تولد نسبت به همان اشعار پاسخ و واکنش مثبت نشان دادند. دانشمندان علوم قرآنی نیز با استفاده از این روش، به مادران باردار توصیه می کند در صورتی که می خواهند فرزندان آنان در آینده حافظ قرآن شوند هر روز مقداری آیات قرآن را با صدای بلند قرائت کنند.
4- در هنگام قرائت کتاب برای کودک او را تشویق کنید تا حدس بزند چه اتفاقی پس از آن خواهد افتاد، و او را برای بدست آوردن جواب صحیح یاری نمائید و در صورت جواب صحیح او را مورد تشویق قرار دهید. و این روش را ادامه دهید.
5- هر از چند وقت یکبار کتابهای گذشته را آورده و با یادآوری مطالب گذشته حافظه او را تقویت کنید.
6- یکی از بهترین فعالیت ها برای کودکان در اوقات فراغت مطالعه کردن است. امروزه هر کسی بتواند اوقات فراغت خود را به نحو صحیح سپری کند کمتر در معرض خطر و آسیب ها قرار می گیرد.
7- مقابل دیدگان فرزندان کتاب بخوانید، تا الگوی مناسبی برای آنها باشید.
8- ما در قبال فردای کودکان خود مسئولیم و نمی توانیم با بهانه های واهی از این خوراک فرهنگی و معنوی غافل شویم. اگر پدر و مادری که از سر کار و بازار به خانه برمی گردد یک کتاب نیز برای فرزندش خریداری کند این عمل ناخودآگاه انس با کتاب را در کودک ایجاد خواهد کرد.
9- پدران و مادران و اولیای مدرسه بازدید از کتابخانه های عمومی و مهم را فراموش نکنند.

چند توصیه به پدران و مادران
1- سعی کنید نزدیک ترین کتابخانه عمومی محل سکونت خود را شناسایی کنید و فرزند خود را به عضویت آن در آورید و از آنجا کتاب امانت بگیرید و مطالعه نمائید.
2- سعی کنید گاهی تلویزیون را خاموش کنید و به مطالعه بپردازید.
3- سعی کنید با افراد اهل مطالعه و اندیشمند بیشتر در ارتباط باشید و با آنها رفت و آمد کنید تا شوق مطالعه در شما و خانواده شعله ور شود.
4- سعی کنید در پیش چشم فرزندان کتاب و مجله بخوانید.
5- سعی کنید با مشورت کارشناسان برای فرزند خود مسیر مطالعاتی و برنامه کتابخوانی تنظیم نمایید و بر اساس آن عمل کنید.

فقر شدید کتابخانه
1- بر اساس آماری که برخی نشریات منتشر کرده اند هم اکنون 1573 باب کتابخانه با ظرفیتی معادل 102806 صندلی و تعداد 14572623 جلد کتاب با 44 میلیون مراجعه کننده در کشور وجود دارند. البته نمی دانیم این آمارها چقدر دقیق است و آیا کتابخانه های خارج از مدیریت ارشاد را نیز شامل می شود یا نه؟ به هر صورت این مقدار کتابخانه و کتاب قابل بررسی و نیازمند مدیریت و برنامه ریزی دقیق تر و حساب شده تر است.
2- آمارهای موجود نشان می دهد که سوئد با حدود 6 میلیون نفر جمعیت چهار هزار کتابخانه و چهار تا پنج هزار کتابخانه عمومی دارد. به بیان دیگر سوئد با داشتن یک هفتم جمعیت ما حدود هفت برابر ما کتابخانه عمومی دارد. این در حالی است که کتابخانه های عمومی تحت پوشش وزارت ارشاد 1573 واحد است.
3- به این نکته توجه کنید، در هر سال به طور میانگین به ازای هر صد ایرانی 962 جلد کتاب به کتابخانه های عمومی کشور افزوده می شود. یعنی رقمی حدود 550 هزار جلد در یکسال، این در حالی است که روند افزایش سالیانه کتاب به طور متوسط در فنلاند یک میلیون و 800 هزار جلد کتاب و در مالزی 886673 و در لهستان 4298684 جلد کتاب به کتابخانه های این کشورها اضافه می شود.

نقش مسجد در گسترش فرهنگ مطالعه
در طول تاریخ مسجد نقش مهم و اساسی در امورات اجتماعی و فرهنگی مسلمان ایفا کرده است. چه در زمان پیامبر و امیرالمومنین(ع) که مساجد علاوه بر محل عبادت بودن دارالقضاء و دارالحکومه مسلمانان بوده است و چه بعد از آن همواره محل نشر فرهنگ و معارف دینی شناخته شده است. مسجد اولین مکانی بوده که در جامعه اسلامی کتاب به آنجا راه پیدا کرد. در هر مسجدی کتابخانه ای ایجاد شد با افزایش کتابها این کتابخانه ها به مراکز تعلیم و تربیت تبدیل می شوند. وجود هزاران وقف نامه و اهداء قرآن و کتب مذهبی و علمی به مساجد از سوی افراد مختلف بویژه دانشمندان باعث بوجود آمدن کتابخانه ها بوده است. کتابخانه همواره در مساجد بعنوان یک نهاد فرهنگی و آموزشی محسوب می شده است. چه بسا در زمانهائیکه کتابخانه های دولتی هنوز بوجود نیامده بود کتابخانه های مساجد که با همت واقفین و دانشمندان راه اندازی می شد این نیاز را پاسخ می داد و در خدمت علاقمندان بود. دکتر زیگریدهونکه مستشرق اروپایی در این خصوص چنین می گوید: در ده تا دوازه جلد فهرست بزرگ کتابخانه شهری را صورت برداری کرده بودند هر مسجد کتابخانه ای داشت. در کتابخانه رصدخانه مراغه تعداد چهارصد هزار جلد کتاب جمع آوری شده بود.

رادیو و تلویزیون و کتاب
1- مردم ما معمولا اینگونه اند که اگر می خواهند کتاب داستانی بخوانند. نه به این عنوان که می خواهند کتاب بخوانند بلکه بخاطر اینکه دنبال قصه هستیم می خوانیم. حالا اگر این قصه را بتوان در رادیو و تلویزیون شنید به طرف کتاب نمی روند. اگر به یک وسیله شنیداری دسترسی نداشته و یا علاقه نداشته باشند ناچارا سراغ کتاب می روند.
2- امروز اینترنت به شدت گسترش پیدا کرده و قبل از اینکه بعضی ها مطالعه را تجربه کنند آنرا جایگزین مطالعه می کنند.
3- تلویزیون تأثیر و نفوذ شگفت انگیزی بر افکار و نگرشها، باورها، عواطف و رفتارهای مخاطبان (بویژه کودکان و نوجوانان) دارد. الگوهایی که در برنامه های تلویزیون به کار گرفته می شود می تواند به طور مستقیم و غیر مستقیم بر مخاطبان تاثیر بگذارد. منابع مطالعات نشان می دهد تهیه فیلم از روی یک نوشته ادبی، معروفیت آن را صد چندان می کند و باعث می شود تا افراد زیادی را به مطالعه و خواندن علاقمند کند.
4- صدا و سیما با آموزش عمومی روشها و اصول صحیح مطالعه، یکی از موانع فرهنگ مطالعه و رکود کتابخوانی را بر طرف کند.
5- معرفی نویسندگان ارزشمند و برگزیده کشور و تعظیم و تکریم جایگاه آنان در صدا و سیما.
6- صدا و سیما می تواند با تاکید بر نقش و جایگاه قرآن در راهنمایی و دلالت نمودن انسانها به تبیین و روشنگری و تفکر و اندیشه (سوره بقره آیه 266 سوره آل عمران آیه 118 و 103 - سوره نساء آیه 82 - سوره یونس آیه 31 - سوره اعراف آیه 142 - سوره انعام آیه 99 - سوره غافر آیه 21 و 83 - ) که همگی ناظر بر موضوع کتابخوانی کتاب و مطالعه است. آنها را بدان سمت سوق دهد.

موانع و مشکلات مطالعه
1- غلط بودن روش های مطالعاتی که بیشتر جنبه ذهنی دارد و این روش باعث خستگی و ایجاد و شکاف میان کتاب و مطالعه کننده می شود.
الف- بسیاری از مطالعه کنندگان با یادداشت کردن و خلاصه نویسی و... بیگانه هستند. حداقل می توان با استفاده از ابزار کوچکی مثل مداد با کشیدن خط زیر مطالب مهم در آینده از نتیجه مطالعه خود بهره برد.
ب- در صورتی که مطالعه بی جهت بوده و از روی بی انگیزگی و بی علاقگی انجام شود فرد دچار کتاب زدگی شده و شخص از مطالعه فاصله می گیرد.
2- گرانی قیمت کتاب: یکی از دلایل دوری افراد از کتاب گرانی قیمت آن است. البته برای حل این مشکل می توان عضو کتابخانه شد و یا با دوستان خود کتابهایتان را به همدیگر امانت دهید و یا به صورت مشترک کتاب بخرید.
3- بیسوادی والدین: اشتغال بیش از حد آنان، وجود انواع وسایل اطلاع رسانی صوتی، تصویری و الکترونیکی و مشکلات اقتصادی فرصتی برای مطالعه باقی نگذاشته است. با این وجود دوره کتاب و کتابخوانی به پایان نرسیده است.

چند پیشنهاد در بهبود وضعیت کتاب و کتابخوانی
1- کتابخانه های کوچک مساجد، تکایا، ارگانها، و روستا ایجاد و تقویت شود و از طرف دولت متولی رسیدگی به آن معین شود.
2- حتی المقدور کتابخانه ها به صورت قفسه باز اداره شوند.
3- کتابهای اضافی و تکراری کتابخانه ها که حداکثر مورد استفاده قرار نمی گیرد خارج شده و در بخش ویژه نگهداری شود و در صورت درخواست به علاقمندان به صورت امانت داده شود.
4- اتحادیه های صنفی در محل کار خود کتابخانه با موضوعات اختصاصی، صنفی و عمومی جهت استفاده اعضاء تشکیل شود.
5- در ادارات و سازمانها، کتابخانه تاسیس شده تا نیازهای عمومی، دینی و تخصصی آنان را تامین کند.
6- در کنار مصلاهای نمازجمعه یک کتابخانه و قرائت خانه (ویژه خواهران و برادران) تاسیس شود.
7- مسابقات کتابخوانی و خلاصه نویسی بین اعضای کتابخانه ها و همچنین برای عموم برگزار شود.
8- ارتباط بین کتابخانه با مسجد و حوزه علمیه، مصلای نماز جمعه برقرار شده و موانع موجود برداشته شود.
9- در شهرکهای جدیدالتاسیس در هر محله یک کتابخانه در نظر گرفته شود و به امکانات لازم تجهیز شود.
10- در بیمارستان ها در هر بحش کتابخانه ای تشکیل شود و با توجه به نیاز مریض ها کتاب اختصاص داده شود.
11- به کتاب و کتابخوانی بهای لازم داده شود و یکصدم بودجه ای را که برای تربیت بدنی و اعزام تیم های ورزشی به خارج از کشور هزینه می شود صرف فکر و فرهنگ شود.
12- صداوسیما گامهایی در جهت معرفی کتابخانه ها، کتابخانه های فعال را معرفی کند.
13- خیرین همانگونه که در امر مدرسه سازی- مسجدسازی و مراکز عمومی فعالیت چشمگیر دارند، در امر کتابخانه سازی و تجهیز و تامین نیازمندیهای آنها نیز قدم بردارند.
14- سیره بزرگان جهان اسلام در باب مطالعه و کتابخوانی تدوین و در تیراژ وسیع منتشر شود، مثلا سیره علامه امینی، امام خمینی(ره) علامه طباطبائی آیت الله نجفی مرعشی و... برای نسل جوان تبیین شود.
15- علاوه بر قرآن و نهج البلاغه و صحیفه سجادیه، کتابهای مفید بویژه کتابهایی در زمینه روش همسرداری و تربیت فرزند، ازدواج موفق و اخلاق زناشویی پیش بینی شده و به زوج های جوان اهداء شود.
16- توسط صداوسیما روشهای صحیح مطالعه آموزش داده شود.
17- در کتابهای درسی فصل هایی به روشهای صحیح مطالعه اختصاص داده شود.
18- جلب توجه افکار عمومی نسبت به موضوع اهمیت کتاب و کتابخوانی و توسعه کتابخوانی و توسعه کتابخانه ها.
19- از کتابهای جیبی استفاده کنید و آنرا همیشه همراه داشته باشد و هر جایی که امکان استفاده و مطالعه بود از آنها بهره ببرید.
20- سعی کنید در محیط کار خود شرایطی را فراهم کنید تا بتوانید لحظاتی را به مطالعه بپردازید.
21- در کلاس درس و یا در جمع های بزرگ که به مناسبت های خاص مثل اعیاد، جشن ها، رحلت ها یا اتفاقات و حوادث مهم رخ می دهد کتاب معرفی کنید و مردم را تشویق به مطالعه آن کتاب نمائید.
22- اگر می خواهید فرهنگ کتابخوانی در مدارس ما گسترش یابد، تجدیدنظر در سیاست های فرهنگی مرتبط با کتاب در وزارت آموزش و پرورش الزامی است.
23- برای تربیت دانش آموز کتابخوان به معلم کتابخوان و کتاب دوست نیاز داریم که متأسفانه در حال حاضر تعداد این افراد بسیار کم است.

نویسنده: حجت الاسلام والمسلمین غلامرضا نیشابوری (امام جمعه ساوجبلاغ) / منبع: روزنامه کیهان

برنامه ریزى کنید هیچ سحر و جادویى وجود ندارد

برنامه ریزى کنید هیچ سحر و جادویى وجود ندارد
یافته هاى تحقیق نشان مى دهد که استفاده از فنون و روش هاى مطالعه بازدهى تحصیلى را افزایش مى دهد والبته در هیچ یک از این فنون سحر و جادویى وجود ندارد اما اگر فرد این روش ها را به کار گیرد طورى که به صورت عادت هاى کارى او درآیند معمولا به خوبى پاداش مى گیرد زیرا با تلاش کمتر، مطلب بیشتر یاد مى گیرد، از مطالعه خود لذت مى برد و نمره بیشترى نیز کسب مى کند. توصیه هاى زیر نکاتى است که به شما در یادگیرى و توفیق بیشتر در امتحانات کمک مى کند.
۱- سعى کنید براى یادگیرى هر موضوعى در خود انگیزه اى ایجاد کنید: اگرچه ایجاد انگیزه براى یادگیرى موضوعى که مطلوب فردیست کار مشکلى است ولى عملى است همانگونه که انگیزه خوردن داروهاى تلخ و ناگوار، کسب سلامتى است.
۲- مدت مطالعه کوتاه و با فاصله برنامه ریزى کنید: مطالعه کوتاه و با فاصله مانع خستگى ذهنى شده و میزان یادگیرى را افزایش مى دهد. مثلا اگر زمان مطالعه تاریخ را پانزده دقیقه در نظر بگیرید. حتما در این پانزده دقیقه کار کنید بعد یک مرحله استراحت انجام دهید و سپس مجددا نوبت بعدى مطالعه تاریخ را انجام دهید. در این صورت بازدهى شما بیشتر خواهد بود.
۳- به هنگام مطالعه تمرکز حواس داشته باشید: وقتى را که براى مطالعه درس خاصى در نظر مى گیرید به خیالبافى و فرو رفتن در رویا و تلفن زدن به دوستان و چرت زدن و کارهاى دیگر هدر ندهید، این اتلاف وقت بزرگ ترین خطر مطالعه سودمند است.
۴- هنگام مطالعه موارد زیر را به ترتیب رعایت کنید:
الف) خواندن عناوین کلى مطالب درسى.
ب) خواندن متن درس با دقت.
ج) پاسخ به سوالات طرح شده.
د) از حفظ کردن مطالب و از حفظ گفتن با خود یا دوستان
ه) بهترین زمان دوره مطالب درسى بعد از نخستین مطالعه و پیش از امتحان است.
همواره برنامه ریزى کنیم
در دنیایى زندگى مى کنیم که سریعا در حال تحول است در این جهان برنده کسى است که مى تواند خود را با این تغییر و تحول انطباق دهد و بازنده کسى است که قادر به انطباق و سازگارى نیست و نمى تواند براى خود برنامه ریزى کند و تصمیم بگیرد.
مهم ترین ارزش برنامه ریزى در تعیین هدف و خط سیر زندگى است. درست است که هیچ یک از ما نمى توانیم آینده مان را پیش بینى کنیم اما مفیدترین درسى که دنیاى امروز به ما مى آموزد این است که پیشرفت ناشى از برنامه ریزى است. اگرچه هیچ راه مطمئنى وجود ندارد که به ما تضمین دهد برنامه ریزى ما موثر خواهد بود و چه بسا احتمال دارد که مسایل متفاوت اقتصادى، اجتماعى، خانوادگى، عاطفى و اخلاقى و غیره که از هم اکنون قابل پیش بینى نیست رخ دهد و برنامه هاى ما را متوقف و ناموفق و دگرگون سازند.
برنامه ریزى به شما کمک مى کند تا به وضوح ببینید که چه مى خواهید و چگونه مى توانید در راستاى هدف هایتان گام بردارید.
دانش آموزى که با امکانات در توانایى ها و محدودیت هایش به خوبى آشناست و مى داند که چگونه نقاط قوت و ضعفش با بعضى از راه حل هاى مناسب هماهنگى بیشترى دارد بى تردید هدف هاى تحصیلى و شغلى اش را بهتر از دانش آموزى که این آشنایى ها را ندارد برنامه ریزى مى کند.
چند نکته براى آن که بتوانید زمان را طولانى کنید:
۱- ابتدا به موضوعات دشوار بپردازید.
۲- درس ها را انباشته نکنید.
۳- از بدن خود مراقبت کنید.
۴- از کمالگرایى بپرهیزید.
۵- بیش از توانایى هاى خود تکلیف تعیین نکنید.

خدیجه رجبى/روزنامه جوان

نکاتی درباره خواندن

نکاتی درباره خواندن
در زمینه مطالعه کتاب های درسی باید به چند نکته اساسی توجه کرد که عبارتند از : دیدن ؛ مطالعه بدون دیدن امکان پذیر نیست ، اما باید به کلمات نگاه کنیم و آنها را بشناسیم تا اطلاعاتمان کامل شود . خواندن ؛ خواندنی که به صورت های گوناگون ظاهر می شود ، کلمه خوانی ، عبارت خوانی و اندیشه خوانی . درک مطلب ؛ خواندنی که همراه با درک و فهم کامل مطلب صورت گیرد ، یعنی به خاطر سپاری و به یادآوری مطالب و تعمیم آن و تحلیل آن به خوبی صورت گرفته باشد . بنابر این ، در هنگام مطالعه باید به این نکات توجه کنیم :
تا آنجا که می توانیم در درک و به خاطر سپاری تمام مطالبی که می خوانیم کوشا باشیم ؛
از راهبردهای یادیار که باعث عدم فراموشی یا کاهش میزان فراموشی مطالب خوانده شده می شود استفاده کنیم ؛
بعد از خواندن مطلب ، مطالب خوانده شده را از حفظ مرور کنیم ؛
مطالبی را که می خوانیم به اطلاعات قبلی مان درباره موضوع مورد مطالعه ربط دهیم ؛
مطالب مورد مطالعه را از نظر پیامی که به همراه دارد مورد نقد و تحلیل قرار دهیم ؛
به هنگام خواندن یک متن سعی نماییم که مطالب جدید را مشخص نماییم ؛
برای خواندن مطالب درسی علاقه نشان دهیم ؛
هنگامی به مطالعه بپردازیم که خسته و... نباشیم ؛
عواملی را که باعث حواسپرتی مان می شود ، کنترل نماییم ؛
سهی کنیم که متن را به درستی مورد مطالعه قرار بدهیم ؛ و
پس از مطالعه درباره متنی که خوانده اید ، سوال هایی را طرح و به آنها پاسخ بدهیم .

www.daneshnameh.roshd.ir