کودکان استثنایی
)) جایگاه آموزش وپرورش استثنایی))
درسال 1369 قانون تشکیل سازمان آموزش وپرورش استثنایی کشور به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید.نظر به اینکه مبارزه با مستکبرین وحمایت از مستضعفین از شعارهای اصلی انقلاب اسلامی بوده و حکومت اسلامی نیز درجهت رفع استضعاف پایه گذاری شده است کودکان استثنایی که از مصادیق بارز مستعضفین وبه تعبیری از گروه محرومان مضاعف جامعه بودند؛ موردتوجه وعنایت مسئولان وبرنامه ریزان قرار گرفتند وازهمان اوان انقلاب دراولویت نظام اسلامی قرار داده شدند. درمنشورجهانی حقوق کودک هم آمده است همه بدون تبعیض دررنگ ؛نژاد؛ زبان؛ تبار اقتصادی؛ طبقه اجتماعی ؛ علی رغم آن که از هوش سرشاری برخوردار باشند ویا عادی ؛ عقب مانده ذهنی ؛ نابینا ؛ ناشنوا یا دارای هرگونه نقص ویا ضعف جسمی واجتماعی باشند؛ حق دارند به طور یکسان ازامکانات یادگیری ؛ آموزشی ؛ پرورشی با حداکثر توانایی و استعدادهای خودبهره مند شوند. ایجاد زمینه و فراهم آوردن امکانات وتسهیلات درجهت آموزش ؛ رفاه وتوانبخشی آنان نه به عنوان ترحم ودلسوزی بلکه به عنوان یک وظیفه برای دولت های عضو از حقوق مسلم اینگونه کودکان تلقی می شود.
اهداف آموزش وپرورش استثنایی کشور نیز براین اصل استوار است که هرکودک استثنایی با توجه به تفاوتهای فردی حق دارد از آموزش متناسب با استعدادهای خویش برخوردار گردد.
)) تعریف آموزشگاه استثنایی ))
دراین آموزشگاه دانش آموزان یک یا چند گروه استثنایی دریک دوره تحصیلی ، آموزش می بینند.
((کودکان استثنایی))
عنوان کودکان استثنایی در مکاتب امریکا و انگلیس فرق می کند در امریکا به تمام کودکانی که به نحوی با کودکان طبیعی و همسن خود از نظر فکری ، جسمی ، عاطفی ، عقلانی ، رفتاری ، .... فرق داشته باشند استثنایی گفته می شود مسلماً با قبول این تعریف یک کودک نابغه ، نابینا ناشنوا عقب مانده ذهنی و نظایر آن همه استثنایی هستند .
درانگلستان لغت استثنایی را محدود به تیز هوشی می کنند و سایر کودکان را که به عللی تحت حمایت و آموزش خاص هستند کودکان ویژه میگویند .
خصوصیات مهم کودکان عقب مانده
خصوصیات رفتاری و روان شناختی ذهنی
در رفتار دانش امزان عقب مانده تغییر پذیری زیادی مشاهده می شود و هر کودکی بایستی به عنوان یک شخص تک و منحصر به فرددر نظر گرفته شود.
خصوصیات شناختی
بارزترین خصوصیت عقب ماندگی توانائی کاهش یافته برای یادگیری است . پژوهشها نشان می دهد که دانش اموزان عقب مانده حداقل در چهار حیطه مربوط به شناخت دچار مشکل اند :(( توجه ، حافظه ، زبان ، تحصیل ))
خصوصیات شخصیتی
افراد عقب مانده ذهنی در معرض گونه های مختلف مسائل اجتماعی و هیجانی قرار دارند. بدون شک متفاوت بودن تنها بر شیوه پذیرش فرد در موقعیتهای اجتماعی نافذ است.اینکه در گروهی از کودکان یکی کودن تلقی شود ، به طور قطع احساس او را در مورد ارزش خود تعیین می کند. پژوهشها نشان می دهد که مفهوم از خود درمیان افراد عقب مانده بسیار پاینیتر از افراد عادی است علاوه بر صیانت ذات نازلتر ، دانش اموزان عقب مانده در معرض ابتلا به دیگر مشکلات رفتاری ، مثل بی توجهی و در هم گسیختگی قرار دارند .
کودکان عقب‌مانده ذهنی را بهتر بشناسم
ارایه نکاتی در راستای شناخت و درک کودکان عقب‌مانده ذهنی در کتابی با عنوان «کودکان عقب‌مانده ذهنی را بهتر بشناسم» توسط شهرزاد بخشی‌زاده، از سوی انتشارات حریر به بازار کتاب راه یافت.
به گزارش ایبنا، هدف از نگارش این کتاب آشنایی بیشتر افراد با کودکان عقب‌مانده ذهنی و درک توانایی‌ها و ناتوانایی‌های آنها و بالا بردن آگاهی عمومی نسبت به این دسته از کودکان است.
نفوذ اجتماعی
دیگران می کوشند به انحای مختلف ما را وا دارند که به دلخواه آنان، فکر، احساس، و عمل کنیم.
سندرم کلاین فلتر
ویژگیهای بالینی سندرم کلاین فلتر که تنها در مردان دیده می‌شود، اغلب بهنگام بلوغ تشخیص داده می‌شود. این ویژگیها شامل ، عقیمی ، آتروفی بیضه‌ها ، میاستنی شدن لوله‌های منی‌بر و معمولا زنانه شدن پستانها است. در این بیماران سلولها حاوی 47 کروموزوم هستند که در آنها ، کروموزومهای جنسی به شکل XXY می‌باشند و در 80 درصد موارد یک جسم کروماتین جنسی دیده می‌شود. میزان بروز این سندرم یک مورد در هر 500 مرد می‌باشد. جدا نشدن کروموزومهای مشابه XX ، شایع‌ترین علت ایجاد سندرم کلاین فلتر است که به ندرت بیماران مبتلا دارای 48 کروموزوم هستند یعنی 44 اتوزوم و 4 کروموزوم جنسی(XXXY).
سندرم کلاین فلتر
در کاریوتایپ کروموزومی این افراد،جفت کروموزوم جنسی xy به صورت سه تایی xxy دیده می شود . تعداد کروموزوم های آنان 4 عدد می باشد و کروموزوم اضافی نیز کروموزوم جنسی X است.
این سندرم خیلی نادر است و تنها 1 درصد عقب مانده ها را در بر می گیرد . احتمالا“ بین 700 تا 750 زایمان پسر زنده یک نفر ممکن است مبتلا به این سندرم باشد.
وزن آنان هنگام تولد کمتر از 5/2کیلوگرم است و تمایلات جنسی در این افراد یا وجود ندارد یا خیلی کم است وازنظر جنسی عقیم هستند .
از نظر هوشی ،هوشبهر کلامی آنان کمتر از حد طبیعی است در حالی که هوشبهر عملی آنان طبیعی به نظرمی رسد.
اکثرا“ هوشبهر عادی یا اندکی پایینتر از طبیعی دارند .از نظر سازگاری به علت اشکال در روابط اجتماعی و جنسی دچار اختلالهای شدید روانی از نوع تضاد، احساس حقارت ، اعتیاد و بزهکاری می شوند.
گاهی مبتلایان به این سندرم 4 کروموزوم جنسی دارند که ممکن است در این حالت (xxxy) اعضای تناسلی هردوجنس در فرد دیده می شود
این افراد دارای سابقه جنایی ، تجاوزهای جنسی و آتش سوزی بوده و اغلب از نظر اجتماعی نامناسب و مستعد ترک تحصیل هستند.
دارای قدی بلند ، باریک،پشت خمیده ،دارای بیضه ها و آلت تناسلی کوچک و آتروفی شده و بچه گانه حتی در زمان بلوغ هستند . همچنین دارای پستانهای بزرگ بوده و موهای صورت آنان رشدی ندارد و صدایشان مردانه نیست .
درمان
بررسی رابطه اختلال کروموزومی کلاین فلتر با بزهکاری
اشاره:
کروموزوم عنصر اصلی هر سلول می باشد که تعداد آنها در هر سلول 23 جفت یا 46 عدد می باشد. نیمی از آن ، از طریق مادر و نیمی دیگر از پدر دریافت می شود و بدین ترتیب مجموعا 46 کروموزوم در تشکیل نطفه دخالت دارند. از تعداد 23 جفت کروموزوم درهر سلول، 22 جفت متشابه اند که اتوزوم نامیده می شوند و فقط یک جفت که در تعیین جنسیت نقش دارند متفاوتند که کونوزوم نامیده می شوند.
اختلالات کروموزومی درهر فرد ممکن است به صورت های گوناگون در جفت های مختلف ظاهر شود و ناراحتی ها و ناهنجاری هایی در کودک به وجود آورد. مثلاگاهی اختلالاتی در جفتهای سیزده و هجده پدید آمده و کروموزومی بر جفتها افزوده می شود و در نتیجه عیوب فراوانی، در اعضای داخلی و خارجی طفل مانند برخی ناهنجاریها و عوارض داخلی ایجاد می کند.
به طورکلی کروموزومی که از طرف مادر منتقل می شود، همیشه از نوع «x» می باشد و کروموزومی که از ناحیه پدر انتقال می یابد امکان دارد «x» و «y» باشد. چنانچه کروموزوم انتقالی پدر«y» باشد با ترکیب «x»مادر، به صورت «xy» درآمده که جنسیت طفل پسر خواهد بود و اگر کروموزوم انتقالی پدر از نوع «x» باشد با ترکیب «x»مادر، فرمول «xx» به وجود می آورد که فرزند دختر خواهد شد.
افرادی که فرمول کروموزومی آنها به صورت«xxy» یعنی دو کروموزوم «xx»و یک کروموزوم «y» دریافت کرده اند به سندروم کلاین فلتر مبتلاهستند، وجود سندروم کلاین فلتر به صورت «xxy» یا «xxxy» و حتی «xxxxxxy» یافت گردیده.
بررسی های وسیع موزیه، کورت براون، نیلسن و هونتر اثبات کرد که نفوذ قدرت سندروم کلاین فلتر در ایجاد حالت ضداجتماعی و رفتارهای نابهنجار تا حدود %36 افراد مبتلابه بیماری کلاین فلتر حالت ضد اجتماعی دارند. جرم مبتلایان به سندروم کلان فلتر بیشتر جرایم جنسی و آدمکشی است. فورسمن، هامبرت، موزیه و کازی در اثر مطالعات خود به این نتیجه رسیدند که سندروم کلاین فلتر در نزد مجرمان بیشتر از مردمان عادی دیده می شود و حدود 10 تا 32 درصد بزهکاران به آن دچار هستند؛ در حالی که %23 از مردم عادی فقط به آن مبتلایند.
کلید واژه
-1 بزه : پدیده ای که در اجتماع انسانها شکل گرفته؛ رفتاری که برخلاف قوانین و مقررات و هنجارهای یک جامعه، از افراد آن سرزند یا رفتاری مخالف مصالح اجتماع به عقیده دورکیم، بزه با ساخت جامعه و فرهنگ خاص آن جامعه ارتباط مستقیم دارد و چون جرم نتیجه جریانهای گروهی و جمعی است وجود ارتباط آن با ساخت اجتماع دائمی است از این جهت جرم نباید به صورت مجرد و به خودی خود تجربه و تحلیل شود بلکه باید در اجتماع و فرهنگ خاص و در زمان و مکان مورد مطالعه قرار گیرد.(1)
-2 کروموزم: کروموزم یک کلمه یونانی است و از دو قسمت -1 کروما به معنی رنگ و -2 زوما: یعنی جسم تشکیل شده است.(2)
کروموزوم عبارت است از واحد اصلی سلول که جایگاه واحدهای اصلی صفات و خصوصیات حیاتی، به نام «ژن» می باشد. (3)
در داخل سیتوپلاسم قسمت متراکم و سختی وجود دارد که آن را هسته می نامند و تمام آن تقریبا به وسیله اجسام مادی به نام ژن که تعداد آنها بسیار می باشد و کروموزوم ها را به وجود می آورد ساخته شده است.(4)
-3 سندرم کلاین فلتر: یک نوع اختلال کروموزومی در مردان؛ وجود کروموزوم اضافی x با فرمول «xxy» یا «xxxy یاxxxxxy» ، که خصوصیات آن کوتاهی فوق العاده قد، عقب افتادگی دماغی، ضعف، بروز نکردن بلوغ و در نتیجه عنن می باشد. (5)
نگاهی به دیدگاه چند دانشمند در مورد تاثیر وراثت
چگونگی شکل گیری سندروم کلاین فلتر
بررسی رابطه اختلال کروموزومی کلاین فلتر با بزهکاری
گاهی اوقات در مرحله تقسیم سلولی و درزمان انعقاد نطفه، با به هم خوردن نظم طبیعی مراحل تقسیم سلول اختلالاتی در کروموزومها ایجاد می شود بدین صورت که ممکن است یک یا چند کروموزوم جنسی اضافه شود در این صورت این حالت به وقوع می پیوندد. یکی از اختلالات ، وجود کروموزوم x اضافی ، در فرمول »xy« بوده و به صورت xxy دیده می شود یعنی به جای یک x و یکy دو کروموزوم x و یک کروموزوم y دیده می شود. افرادی که فرمول کروموزومی آنها به صورت xxy است مبتلابه سندرم کلاین فلتر می باشند. (16)
وجود سندرم کلاین فلتر xxy یا xxxy به نسبت 1 /500 یافت می شود، یعنی از هر پانصد مرد یکی دچار کروموزوم x اضافی می باشد. افراد مبتلابه سندرم کلاین فلتر از نظر ساختمان دچار حالت خواجگی مخصوص می باشند . معدل هوششان تقریبا 83/9 است ، هر چه کروموزوم x در فرمول ژنی بیشتر باشد، عقب ماندگی روانی عمیق تر و اختلالات و آشفتگی های ذهنی بیشتر خواهد بود. به همین جهت معدل متوسط هوش افرادی که دارای کروموزومهای xxxy می باشند برابر 52/2 است و آنهایی که xxxxy دارند 35/2 است. (17)
بررسی های وسیع کورت براون، موزه، نیلسن، وهونتر، اثبات کرد که نفوذ قدرت سندرم کلاین فلتر در ایجاد حالت ضد اجتماعی و رفتارهای نابهنجار تا حدود %36 افراد مبتلابه بیماری کلاین فلتر حالت ضد اجتماعی دارند.
سندرم فریاد گربه
سندرم فریاد گربه از فقدان یا حذف بخش مهمی از مواد ژنتیک بازوی کوچک یکی از جفتهای کروموزوم شماره 5 ایجاد می شود. همچنین این سندرم را سندرم لوژون نیز می نامند. این سندرم یک شرایط نادر ژنتیکی است. تقریبا 13 درصد ناشی از خطا در یکی از کروموزومهای شماره 5 یکی از والدین است ، لذا کودکان بعدی یا وابستگان نیز می توانند مبتلا باشند و در نتیجه هر دو والد این کودکان باید مشاوره ژنتیک شوند. گاهی اوقات کروموزوم شماره 5 دوم نیز درگیر است. عقیده بر این است که دختران بیشتر از پسران به این سندرم مبتلا می شوند.
خصوصیات سندرم فریاد گربه:
مهمترین خصوصیت متمایز کننده سندرم که درسال 1963 به وسیله متخصص ژنتیک ژروم لژیون مطرح شده است صدای شبیه به گربه، یکنواخت و بلند کودک است. اگر چه صدا به طور طبیعی همزمان با رشد کودک کاهش می یابد ولی اغلب این صدا تا بزرگسالی ادامه دارد.
علاوه بر گریه، خصوصیات دیگری نیز وجود دارد. هر کودک مبتلا همه خصوصیات را ندارد و آنهایی که به طور متوسط مبتلا هستند، خصوصیات معدودی دارند.
خصوصیات شناسایی کننده اصلی
گریه یکنواخت و ضعیف شبیه به فریاد گربه
سر کوچک (میکروسفالی)
صورت گرد
فاصله زیاد بین چشمها (هایپر تلوریسم)
پل بینی کوتاه
پیچیدگی پوست روی پلکهای بالا
خطوط مشخص کف دست
سقف دهان بلند
چانه کوچک عقب رفته
خصوصیات صورت به هنگام نوجوانی تغییر می کند یعنی پل بینی بالا می رود و پیچیدگی پوست پلکهای بالا وضوح خود را از دست می دهد. سر کوچکتر از حد نرمال باقی می ماند ولی خیلی قابل تشخیص نیست.