کوچولو های کتابخوان

کوچولو های کتابخوان
کتاب های پلاستیکی که می شود آنها را به حمام برد. کتابهایی که تصاویر برجسته دارند. کتابهایی با عکس های رنگی و کتابهای موزیکال . برای همه جور بچه ای کتاب هست.برای دخترها و پسرها برای آنها که تازه حرف زدن را یاد گرفته اند و برای آنها که تازه به مدرسه رفته اند.حتی برای نوزادها هم کتاب وجود دارد.
بچه ها ، عاشق کتاب خواندن می شوند ، اگر روزی چند دقیقه برای آنها کتاب بخوانید.آن هم بلند بلند! ، تابستان امسال فرصت خوبی است تا به بچه هایمان کمک کنیم به کتاب خواندن عادت کنند.
این کودکان و حتی آدم بزرگ های کشور ما به کتاب خواندن عادت ندارند، یک مشکل فراگیر است .یک نگاه کوتاه به دور و برمان و توجه به تیراژ پایین کتابها و گله کتاب فروش ها و ناشران ، می تواند نشان دهد که کتابخوانی چقدر در کشور ما مهجور و عقب مانده است . این در حالی است که در فرهنگ کشورهای دیگر جهان ، از کشورهای خاور دور گرفته تا سرزمین ها ی اروپایی ، عادت به مطالعه ، عادتی فراگیر است . آدمها ، در فرصتهای مختلف روز و حتی با وجود مشغله کاری ، در خانه و اتوبوس و مترو ، کتاب می خوانند و به این ترتیب ، ارتباط آنها با مطالعه و لذت ناشی از آن ، حفظ می شود . در مقابل ،مشهور است که ایرانی ها کمتر از دو دقیقه در روز مطالعه می کنند و نه تنها خودشان عادت به مطالعه ندارند ، تلاش چندانی برای ایجاد علاقه به خواندن در کودکانشان نمی کنند. نتیجه این امر ، تبدیل شدن کتاب ، به یک عنصر غریب و دور از دست است و مردم ، حتی اگر تحصیلکرده باشند نیز ، سطح دانش عمومی و تخصصی شان ،رشد چندانی نمی کند.
مساله آنجا تاسف بار می شود که می بینیم نه تنها تشویق و ترغیبی به سوی مطالعه از سوی خانواده ها صورت نمی گیرد بلکه خانواده ها ،گاه موانع بزرگ فرزندان در راه مطالعه هستند.یک دبیر ادبیات ، که مهمترین برنامه خود را ایجاد علاقه به مطالعه در دانش آموزان اعلام می کند،در این باره می گوید :" مشکل اصلی ما در این زمینه بچه ها نیستند. درست است که بچه ها از کودکی به کتاب خواندن عادت نکرده اند، اما حتی زمانی که ما در مدرسه آنها را به کتاب خواندن تشویق می کنیم ، تازه به سد خانواده ها برخورد می کنند.آنها به ما مراجعه می کنند و گله دارند که چرا بچه ها را تشویق می کنیم کتاب بخوانند.به نظر آنها بچه ها فقط باید کتاب درسی شان را بخوانند و با این تلقی ، کتاب ، چیزی زاید و اضافی است."
نباید از یاد برد که نتیجه این فرهنگ ، جامعه ای کم عمق و بی بهره از دانش عمومی و فرهنگ جهانی است و تاثیر مستقیم آن را می توان در ضعف یادگیری دانش آموزان نیز مشاهده کرد. این در حالی است که در سراسر جهان ، پژوهشگران و محققان نشان داده اند که کودکان کتابخوان ، در یادگیری دروس و محتوای کتابهای درسی شان نیز موفق ترند و کتاب خواندن ، می تواند کودکان باهوش تری را ایجاد کند.
تابستان ، فرصت خوبی است که بدون دغدغه امتحان و درس و مدرسه ، بچه ها را تشویق کنیم با خیال راحت کتاب بخوانند. برای اینکه بچه ها کتابخوان های خوبی بشوند، می توانیم از همین تابستان شروع کنیم.

کتاب خواندن ، از روز اول
ایجاد علاقه به خواندن و مهارت هایی که کودکان را تبدیل به کتابخوان هایی موفق می کند، می تواند از سنین بسیار پایین آغاز شود .در واقع هیچ محدودیتی در این زمینه وجود ندارد.حتی نوزادان نیز می توانند از یک کتاب خوب ، لذت ببرند.استادان تعلیم و تربیت و معلمان می گویند: " اگر برای نوزادان و کودکان ، بلند بلند کتاب بخوانیم ، می توانیم اطمینان داشته باشیم که آنها در بزرگسالی ، از کتاب خواندن ، لذت خواهند برد.
این که یادگیری از چه زمانی آغاز می شود ، مساله قابل بحثی است .بسیاری از دانشمندان آغاز یادگیری را ، دوران جنینی می دانند و حتی تعالیم مذهبی و اعتقادی ما نیز اذعان می کند که جنین انسان ، از محیط بیرون تاثیر می پذیرد.بر این اساس ،آغاز ایجاد هر عادت و علاقه ای ، می تواند از همین زمان آغاز شود. زمانی که کودک به دنیا می آید ، این زمینه به شکل ملموس تری فراهم است . اگرچه کودکان نمی توانند صحبت کنند ،الفباء را بنویسند و یا صفحات کتاب را ورق بزنند، اما همه آنها ، آماده یادگیری زبان ،خواندن و ارتباط برقرار کردن ، به دنیا آمده اند. برای این که از این آمادگی ، به بهترین شکل استفاده شود، می توان از روشهایی بسیار ساده استفاده کرد. یک گروه غیرانتفاعی با نام خواندن ، پایه همه چیز است که در ایالات متحده فعالیت می کند ، پطشنهاد می کند که پدران و مادران ، تنها با چند دقیقه کتاب خواندن در روز ، می توانند مطالعه را تبدطل به برنامه روزمره کودکانشان کنند. این چند دقیقه را می توان به شیوه های گوناگون ، به بهترین شکل بریا کودکان جذاب کرد ، به گونه ای که بر اثر ان ، کل روند مطالعه ، در ذهن کودک به عنوان تجربه ای شیرین و به یاد ماندنی ثبت شود.

کتاب ، برای همه
این روزها برای تمام گروههای سنی ، کتاب وجود دارد. کتابهایی از جنس پلاستیک و کاغذ، که مطابق نیازهای کودکان طراحی شده اند.اگر پدرو مادرها ، چند دقطقه در روز برای کودکانشان کتاب بخوانند.کودک وجود کتاب را به عنوان بخشی مهم از زندگی اش خواهد پذیرفت.در حین کتاب خواندن ، استفاده از شعرهای کودکانه ای که تکرار می شوند و آهنگهای کودکانه ، به کودکان کمک می کند که در تشخیص ریتم قدرت پیدا کنند و گوش زبانی شان تقویت شود.
کودکان نوپا نیز ، می توانند کتابهای متعلق به خود داشته باشند .در این سن، کودکان به کتابهایی که درباره اتفاقات روزمره اند، علاقه زیادی دارند.
با وجود این که کودکان در این سن هنوز با الفباء و کلمات آشنایی پطدا نکرده اند ،اما متخصصان آموزش و پرورش به پدر و مادرها توصیه می کنند از فرصت روزانه مطالعه ، برای آموزش زبان و آشنایی با کلمات نیز استفاد کنند. دنبال کردن کلمات با انگشت ، روشی است که احساس واقعی خواندن را به کودکان منتقل می کند و به آنها نشان می دهد که مثلا کلمات از کدام طرف به کدام طرف نوشته می شوند و این که کلمات چگونه درباره تصاویر توضیح می دهند . این مهارتهای اولیه ، مرحله اول یادگیری زبان و مطالعه اند.
معلم یک مدرسه ابتدایی می گوید :" وقتی پدر و مادرها، برای نوزادان و کودکان نوپای خود کتاب می خوانند ، در واقع مهارت هایی را که آنها برای ورود به مدرسه به آن نیاز دارند ،به آنها می آموزند.کودکان درباره کلمات و صداهایی که ایجاد می کنند ، چیزهایی یاد می گیرند و این آغاز یادگیری ارتباط مطان کلمات و تصائیر است ."
همین معلم تاکید می کند که خواندن ،باید یک عادت خانوادگی باشد:" کتاب خواندن به همراه کودکان ، عادت به کتاب خواندن را در آنها ایجاد می کند و این یکی از کمک هایی است که اعضای خانواده می توانند به فرزندشان بکنند."

چطور کتاب بخوانیم
برای این که کتاب خواندن به شکل سرگرمی باقی بماند ،مراقبان کودک باید به گونه ای برای او کتاب بخوانند که زمینه مشارکت او نیز در این جریان ،فراهم شود.برای این کار نیز می توان از روش هایی بسیار ساده استفاده کرد. هنگامی که برای کودک کتاب می خوانید ، از او سوالاتی درباره داستان بپرسید ، نقاشی ها را به او نشان دهید و از او سوال کنید که در ادامه داستان چه اتفاقی خواهد افتاد.شما می توانید بعضی صحنه های داستان را به شکل نمایش برای کودکتان اجرا کنید.
در چهار یا پنج سالگی ، کودکان یادگیری الفباء را شروع می کنند.در همین سن است که آنها می توانند بفهمند که حروف الفبا، صدای خاصی دارند و این حروف ، با همدیگر کلمات را می سازند.بعضی از کودکان پیش دبستانی ، می توانند خواندن و نوشتن کلمات ساده و نام خودشان را یاد بگیرند.پس از این دوره ، در کلاس اول دبستان ، بیشتر بچه ها برای خواندن آمادگی دارند. در این مرحله نیز پدر و مادر ها باید در کتاب خواندن ، با فرزندانشان همراهی کنند. یکی از متخصصان می گوید: " بچه ها ، مهارت خواندن را در مدرسه می آموزند ، اما اغلب به عنوان یک وظیفه به آن نگاه می کنند ، نه یک فعالیت لذت بخش . همراهی پدر و مادر می تواند به کودکان بیاموزد که مطالعه ، یک فعالیت لذت بخش است و اختصاص به آنها ندارد و یک تکلیف شاق و دشوار نیست ."

خانه های بدون کتاب
در بعضی از خانه ها ، نمی توان حتی یک جلد کتاب پیدا کرد.کودکانی که در چنین خانه هایی زندگی می کنند، با کتاب غریبه اند. کتاب برای آنها موجود ناآشنایی است که به سادگی نمی توان با آن ارتباط برقرار کرد.
برای اینکه کتاب تبدیل به یک عنصر آشنا و پذیرفتنی در زندگی کودکان شود. پدرو مادرها ، نخستین الگو هستند. اگر پدرو مادرها ،کتاب خواندن را تبدیل به بخشی از فعالیت های روزمره اشان کنند، کودکان می پذیرند که کتاب خواندن ، جزیی از زندگی است .ایجاد یک کتابخانه خانگی ،کار جالب و مفیدی است که دسترسی بچه ها را به کتاب ،مجله و روزنامه آسان می کند و این دسترسی آسان ، باعث می شود که کودکان آنها را به عنوان بخشی از زندگی اشان ، احساس کنند.
کتاب ، باید یک عنصر در دسترس باشد. کودکان باطد آزادی داشته باشند که خودشان کتاب را ورق بزنند و حتی با آن بازی کنند. کودکی که این فرصت را دارد تا با کتاب از نزدیک و به شکل ملموس ارتباط برقرار کند، بتدریج بر اثر تکرار و مجاورت ، آن را خواهد پذیرفت.برای این که دسترسی کودکان به کتاب آسان شود. باید به نیاز او بریا داشتن کتاب آسان شود ، باید به نیاز او برای داشتن کتاب پاسخ داد .پس اگر کودکتان از شما خواست برای او کتاب بخرید ، امتناع نکنید!

چه کتابی بخریم ؟
بعضی از خانواده ها عنوان می کنند که انتخاب و خرید کتاب برای کودکان ، دشوار است . آنها نمی دانند چه کتابی برای کودکشان مناسب است .زمانی که می خواهید برای کودکتان کتابی انتخاب کنید،ابتدا به سراغ ناشران برجسته کتابهای کودک بروید و از فروشنده درباره درباره کتابهایی که جایزه های ادبی کتاب کودک را دریافت کرده اند ، سوال کنید.بسیاری از متخصصان ، توصیه می کنند علاوه بر کتابهای داستانی ، مجلات مخصوص کودکان ، کتابهای غیرداستانی و کتابهای کمیک نیز برای بچه ها تهیه شود.
اگر ذائقه کودکانتان را به خواندن کتابهای خوب عادت دهید ، در نوجوانی و جوانی ، آنها قادر خواهند بود که خودشان ، کتابهای مناسب را انتخاب و تهیه کنند.از یاد نبرید بچه هایی که خوب کتاب می خوانند ، خوب فکر می کنند ، خوب حرف می زنند و خوب زندگی می کنند.

روزنامه جام جم