پرورش دقت

پرورش دقت
بیشتر افراد با آن که با اشتیاق فراوان و تمرکز خوب سر جلسه حاضر می شوند و به سخنران یا مدرس گوش می سپارند، پس از چند دقیقه حواسشان پرت می شود و وقتی به خود می آیند، می بینند که دقایقی چند گذشته و در این مدت کاملاً در جای دیگری بوده اند.
یکی از شایع ترین مشکلها، عدم تمرکز حواس در کلاسهای درس، جلسات سخنرانی، سمینارها و کنفرانس هاست.
بیشتر افراد با آن که با اشتیاق فراوان و تمرکز خوب سر جلسه حاضر می شوند و به سخنران یا مدرس گوش می سپارند، پس از چند دقیقه حواسشان پرت می شود و وقتی به خود می آیند، می بینند که دقایقی چند گذشته و در این مدت کاملاً در جای دیگری بوده اند. شاید در یک جلسه دو ساعته، شما چهل دقیقه با تمرکز عالی به جذب مشغول باشید و هشتاد دقیقه دیگر را به طور پراکنده مشغول افکار ذهنی خودتان باشید. اگر شما بتوانید در همان کلاس، تمامی مطالب را بگیرید، خود باعث می شود که حجم عمده ای از فعالیت مطالعه شما در منزل کاسته شود. شاید تا به حال با افرادی برخورد کرده باشید که فقط در کلاس حضور می یابند و بسیار کم در منزل مطالعه می کنند.
معمولاً شما در این حالت به خود و اطرافیان خود می گویید: نمی دانم چرا با این که من ساعتها در منزل درس می خوانم یک دهم آن را هم نمی خواند، همیشه نمره های من از او کمتر است. شما باید توجه داشته باشید که مدت زمان مطالعه شما مطلقاً مهم نیست بلکه زمان مطالعه مفید و متمرکز شماست که مهم است. بسیاری از اوقات شما ساعتها کتاب به دست دارید و مشغول مطالعه اید اما زمان مطالعه متمرکز و مفید شما از یک ساعت بیشتر تجاوز نمی کند. علاوه بر این، درصد مهم و عمده ای از یادگیری در کلاس درس صورت می گیرد. شاید خودتان تجربه کرده باشید که آموختن درسی که زمان تدریس آن، شما در کلاس حاضر نبوده اید، چقدر دشوار است. اما حضور در کلاس از نظر فیزیکی چندان مهم نیست بلکه شما باید حضور مؤثر و متمرکزی در کلاس داشته باشید. ما هم اکنون می خواهیم تکنیکهایی را ارائه دهیم که شما با عمل کردن به آنها و فقط با عمل کردن به آنها بتوانید دانش آموز و دانشجویی فعال و درگیر باشید.

کنترل محیط مطالعه

کنترل محیط مطالعه
1ـ یک مکان معین را برای مطالعه کرن تخصیص دهید. آیا شما مکانی را در اختیار دارید، که در آن با خودتان خلوت کنید؟
اگر تصمیم به مطالعه کردن دارید، باید بهترین مکان ممکن را برای این کار پیدا کنید. البته این مکان حتما باید آرام و بی سرو صدا باشد و درآن شخص در اثر صداهایی مانند رادیو، تلویزیون و سرو صدای اشخاص دچار گیجی نشود. اما این مسئله کاملا هم قطعی نمی باشد. چون 80% مطالعه دانشجویان در اتاق خودشان انجام می‌شود نه در کتابخانه.
مکانی که شما در آن به مطالعه می‌پردازید و هیچ کار دیگری در آن انجام نمی‌دهید، بهترین چیز ممکن در دنیا می باشد. پس از مدتی، مطالعه کردن به رفتاری مناسب با آن محیط ویژه تبدیل میشود. سپس در هرجایی که در این دنیا قرار بگیرید، فکر می‌کنید باید کار متناسب آن محل را انجام دهید. به این روش توجه کنید:
هنگامیکه وارد کلاس درس می‌شوید ومی‌نشینید، کارتان را با توجه به حرفهای استاد شروع می‌کنید،. در این جا نگرشها و توجه و رفتارتان به طور خودکار عمل می‌کنند. برای اینکه قبلا آن اتاق با چیزهایی مانند درس و گوش دادن وغیره مرتبط شده است چنانچه موقعیت این مکان ( کلاس درس ) را برای جاهای دیگر هم بوجود بیاورید،‌ در می‌یابید که در آن مکانها هم آسانتر می‌نشینید و مطالعه می‌کنید.
2ـ‌ قبل از شروع یک تکلیف، زمانی را که برای پایان دادن به آن انتظار دارید برروی یک صفحه بنویسید. گزارشی از اهداف مورد نظرتان تهیه کنید. این مرحله در کل، زمانی را تلف نمی‌کند. اما می‌تواند بسیار مفید باشد. این مرحله ممکن است فشار خیلی کمی بر روی شما داشته باشد و در نتیجه رفتار مطالعه شما به صورت ثابتی بهبود می‌یابد. صفحه‌ای که بر روی آن اهدافتان را یادداشت کرده‌اید، بعنوان شاخصی از کارآمدی روش مطالعه تان نگهداری کنید. سعی کنید هر روز هنگام عصر سطح اهدافتان را بطور جزئی افزایش دهید، سعی نکیند که درجه اهدافتان را به صورت رؤیایی بالا ببرید. فقط اهداف را بافاصله زمانی کم افزایش دهید.
3ـ با انتخاب نمادهای اجتماعی که به مطالعه مربوط است، توانایی تمرکزتان را تقویت کنید. در این رابطه شکل خاصی از لباس مثلا یک کلاه، روسری ، یک مجسمه جدید و یا یک تو‌تم را انتخاب کنید. قبل از اینکه مطالعه را شروع کنید، کلاه را بپوشید یا مجسمه کوچکتان را بر روی میز قرار دهید. این اعمال از دو راه به تمرکز شما کمک می کنند. اول از همه، علامتی برای اشخاص دیگر است مبنی بر اینکه در حال کارکردن هستید و
محترمانه از آنها می‌خواهید که مزاحم شما نشوند ( تمرکزتان را به هم نزنند ). دوم، برگزار کردن این مراسم کوتاه و منظم به شما در انجام دادن کارتان کمک میکند اما به هنگام نامه نوشتن، تخیل کردن و یا پرسه زدن در اطراف،از مجسمه یا کلاهتان استفاده نکنید. استفاده از این روش را فقط به زمان مطالعه اختصاص دهید. اگر جادویتان علاوه بر کتاب با چیزهایی دیگر نیز مرتبط شده بدنبال یک نماد دیگر باشید. باید مواظب باشید که
نمادهایتان به نشانه‌ای برای برانگیختن رؤیا ها تبدیل نشوند .
4ـ اگر حواستان پرت شده است، بایستید و رویتان را از کتابهایتان برگردانید: در حالی که به کتاب خیره شده ودر مورد قوی‌تر شدن ضعف تان با خود نجوا می کنید. پشت میزتان ننشینید، اگر این کار را بکنید بعد از مدتی مطالعه با رؤیا پردازی و احساس گناه مرتبط خواهد شد و اگر مجبور به تخیل هستید که همه ما گاهی انجام می دهیم بلند شده و در اتاق قدم بزنید. اتاق را ترک نکنید. فقط بایستد و در حالی که به تکالیف درسی تان نگاه نمی کنید به تخیل بپردازید. عمل فیزیکی ایستادن، فکر شما را بر روی کارتان متمرکز می‌سازد. در این مورد سعی کنید. بزودی متوجه می‌شوید گفتن این جمله به خود که " من بای بایستم"به شما در متمرکز کردن حواستا کمک می‌کند.
5ـ در آخر هر صفحه مکث کنید. و وقتیکه مشغول خواندن هستید، آهسته تا 10 بشمارید. این ایده‌ای است که زمان مطالعه شما را ممکن است افزایش دهد. اگر هنگام خواندن افکارتان آشفته است و نمی‌توانید تمرکز داشته باشید، این کار برای شما سودمند است. اگر در حین مطالعه کسی از شما سؤال کند که " چقدر خوانده اید " شما تنها به او جواب دهید: " در حدود سی دقیقه ". این روش را به کار ببرید اما به خاطر داشته باشید این راه فقط به عنوان یک راه حل اضطراری برای نداشتن تمرکز به کار می‌رود.
6ـ برای شروع مطالعه، زمان معینی را اختصاص دهید. رفتار و عادات معین همیشه در طی روز در زمان مربوط به خودشان رخ می دهند . اگر یک روز خود را مورد بررسی قرار دهید ، در می یابید که همیشه کارهای معینی را در زمانهای پیش بینی شده ای انجام می دهید . ممکن است که این مسئله درروزهای مختلف، تغییراتی داشته باشد اما عموما بعضی از رفتارهای شما به صورت عادی دارای وقت بخصوصی می‌باشند. اگر با خودتان رو راست وصادق باشید، در‌‌‌ می یابید که شروع کردن رفتارهای کنترل شده توسط زمان، کاری نسبتا ساده است. مسئله مورد توجه این است که اگر بتوانید بطور عادتی مطالعه کنید یا حداقل قسمتی از مطالعه روزانه خود را انجام دهید ،بعدها شروع آن آسانتر خواهد بود . سعی کنید زمان مطالعه را به صورت عادتی در آورید و به آنچه که قبل از شروع مطالعه انجام می دهید، دقت کنید. این یک روش برای بهتر کردن تمرکزتان است .
7ـ درست قبل از شروع زمان مطالعه ، هیچ کار ناتمامی را شروع نکنید. بسیاری از مردم در مورد کارهایی که نسبت به انجامشان تعهد دارند و نیمه تمام مانده اند ، فکر می کنند . آنها مجبور هستند که این کار ها را انجام دهند تا از تعهدی که دارند، رهائی یابند . فعالیتهای نیمه تمام معمولا بیشتر از کارهای تکمیل شده ، ذهن را مشغول می‌کنند. اگر عقیده مذکور را درباره عادت تخیل کرد بکار ببرید، متوجه خواهید شد که فعالیت ها و تکالیف ناتمام در مقایسه با آنهایی تمام شده‌اند، بیشتر موجب تخیل ورؤیا پرد ازی می‌گردند. بنابراین وقتیکه می‌دانید به زمان مطالعه که خودتان آن را انتخاب کرده‌اید، نزدیک می‌شوید ذهنتان را درگیر مسائل پیچیده و بحث‌های طولانی نکنید.
سعی کنید که به زمان مخصوص مطالعه عادت کنید وبه اعمالی که قبل از شروع مطالعه انجام می دهید ، توجه کنید . این راهی برای بالا بردن توانایی تمرکز شماست.
8ـ اهداف کوتاه مدت ومنظمی را برای خود در نظر بگیرید. این زمان را به زیر مجموعه‌هایی تقسیم کنید وقتیکه اولین صفحه را تمام کردید، زمان خاصی را برای این کار اختصاص دهید. اگر ریاضی می‌خوانید ، زمانی را برای حل هر مسئله در نظر بگیرید. به عبارت دیگر تکالیف تان را به واحدهای کوچکی تقسیم کنید . برای همه اهداف معین شده زمانی را تعیین کنید . این شیوه توانایی شما را برای مطالعه کردن ، افزایش می دهد بدون اینکه تمرکزتان را از دست بدهید.
9 ـ از یک دفترچه یادداشت به عنوان یاد یار استفاده کنید. ترفند دیگری که به شما در با لا بردن تمر کز کمک می کند ، قرار دادن یک مداد و کاغذ در کنار دفتر یادداشت شما است . اگر در هنگام مطالعه ، ذهنتان مشغول مسائلی می شود که باید آن را انجام دهید آن را در دفترچه یاد داشت کنید در این صورت مطمئن می شوید که در صورت نگاه کردن به دفترچه متوجه کارهایی که باید انجام دهید خواهید شد. نگرانی در مورد فراموش کردن کارهایی که باید انجام دهید، ممکن است موجب اختلال در مطالعه شود.
10ـ قبل از اینکه مطالعه را شروع کنید، استراحت کنید. برای تمرکز داشتن از خودتان بپرسید: آیا مطالعه وکار کردن بر روی کتاب، چیزی است که مرا بترساند؟
اگر مجبور باشید که موارد ناخوشایندی را مطالعه کنید و شما می‌دانید که از خواندن آن مطالب احساس بدی به شما دست می‌دهد، چه عکس العملی نشان می‌دهید ؟ احتمالا مطالعه را متوقف کرده و مشغول خیالبافی می‌شوید ودلایل خوبی برای متوقف کردن مطالعه پیدا می‌کنید. اگر اینگونه عمل کنید می‌توان گفت که اضطراب یادگیری دارید،تنها راه از بین بردن اضطراب یادگیری، یادگرفتن این مطلب است که چگونه استراحت کنیم. اگر از لحاظ حسمی و روحی کاملا استراحت کرده باشید، تقریبا غیر ممکن است که هیچ نگرانی از خواندن به خود راه دهید. کتاب را با آرامش مطالعه کنید نه با هیجان و اضطراب. وقت مطالعه، مطالعه کنید ونگرانی رابرای زمان خودش بگذارید. هردو را در یک زمان انجام ندهید.

مترجم :فاطمه منعکس - کارشناس مرکز مشاوره دانشگاه تهران - http://iransco.org/Br_MohItmotAle.asp

روش هایی برای موفقیت در آزمون کنکور

روش هایی برای موفقیت در آزمون کنکور
برای کسب موفقیت در آزمون سراسری باید چندین عامل در کنار یکدیگر قرار گیرند که به مهمترین آنها اشاره می‌کنم:

۱) شناخت خود و قابلیت‌های فردی
اگر بخواهیم در این قسمت بحث کنم، باید ساعت‌ها بنویسم، ولی خیلی خلاصه باید بگویم که اینقدر کلمه‌های ”نمی‌توانم، نمی‌توانم، نمی‌شه، دیر شده!“ و خیلی از جمله‌های منفی دیگر استفاده نکن و به یک تغییر اساسی، ولی کوچک فکر کن و از همین الان هم شروع کن.

۲) تعیین هدف با توجه به قابلیت‌های فردی
هدف، خود را کوتاه در نظر نگیر، تنها به فکر ورود به دانشگاه نباش، به فکر این باش که بعد از تحصیلات، بتوانی خدمتی به جامعهٔ خود داشته باشی: در این صورت، مطمئن باش دنیا هم به دنبالت خواهد آمد.

۳) برنامه‌ریزی منسجم و تلاش و استقامت در تحقق آن
بعد از تعیین هدف۷ با یک برنامه‌ریزی منسجم و تلاش و پشتکار، حرکت خود را آغاز کن، برنامه‌ریزی در این نبرد، شامل چند قسمت می‌باشد:
الف) خواندن درس‌های سه سال دبیرستان و پیش‌دانشگاهی
ب) شرکت در آزمون‌های آزمایشی
ج) تزیه و تحلیل آزمون‌های آزمایشی و رفع اشکال‌های آنها و درس عبرت گرفتن از آنها.

۴) توکل بر خداوند مهربان
با توکل بر خداوند متعال، می‌توانی بر بسیاری از مشکل‌های این دوره از قبیل ترس، اضطراب، استرس و ... غلبه کنی، به دلیل اینکه تو تلاش خود را می‌کنی؛ بقیه را به خدا واگذار کن چون ”ما مأمور به انجام تکلیف هستیم نه نتیجه“.
اما در این مبحث و در این مجال به بند شماره ۳ برمی‌گردیم و قسمت (ب) را توضیح می‌دهم ولی بدان اگر این چهار بند را انجام دهی، نتیجهٔ خوبی در انتظار تو است.

شرکت در آزمون‌های آزمایشی
به منظور ایجاد آمادگی لازم برای شرکت در آزمون اصلی، لازم است در چندین آزمون شرکت کنی تا هدف‌های زیر تحقق یابد:
۱) سنجش از خود و کارهای انجام شده در طی سه چهار هفته‌ای گذشته.
۲) آشنائی و عادت با فضای آزمون که مهمترین اثر آن، کاهش استرس حاکم بر جلسه می‌باشد.
۳) روشن شدن نقاط ضعف و قوت در درس‌های مختلف و برنامه‌ریزی صحیح و مناسب‌تر برای آزمون بعدی.
که البته مزایای بسیار دیگری نیز در این خصوص وجود دارد که مجانی برای توضیح آن نیست.
اما قبل از ارائهٔ راهکارهای مطالعاتی برای آزمون‌های آزمایشی، اجازه بدهید کمی از زبان خودتان برایتان بگویم!پ!:
▪ تا از مدرسه به خانه برسم، دیگر خسته‌ام و حوصلهٔ درس خواندن ندارم!
می‌دانم تکلیف‌های مدرسه را انجام بدهم یا درس‌های پایه را بخوانم؟!
▪ اگر درسظهای پیش و مدرسه را بخوانم، درس‌های پایه می‌ماند و باعث می‌شود که همان درس پیش را هم نتوانم درست بخوانم، چون اعصابم خُرد می‌شود!
▪ تا یک درس را شروع می‌کنم، دو ساعت می‌گذرد و وقت خوابیدن می‌رسد و بقیهٔ درس‌ها می‌ماند!
▪ یک نگاه به برنامهٔ آزمون بعد و یک نگاه به کتاب‌های زیاد باقی مانده و نخوانده، دیوانه‌ام می‌کند!
▪ بهتر است امسال رو بی‌خیال بشم و بزارم برای سال بعد، چون تا الان هیچ کاری نکرده‌ام!
یادت باشد که تست‌های کنکور نه فقط از درس‌های پیش است و نه فقط از درس‌های پایه، بلکه می‌توان گفت به طور میانگین ۵۰ درصد از درس‌های پیش و ۵۰ درصد از درس‌های پایه است، بنابراین تنها اکتفا کردن به یکی از آن دو، ما را به سرانجام خوبی نخواهد رساند. پس با این حجم زیاد چه باید کرد؟!بیشتر داوطلبان کنکور، دانش‌پژوهان پیش‌دانشگاهی هستند. دانش‌پژوهانی که به منظور معمول تا ساعت ۲ الی ۳ بعدازظهر در محیط مدرسه هستند و تا به منزل برسند، ساعت ۴ بعدازظهر می‌شود.پس باید بدانید که چگونه درس‌های پیش و پایه را به موازات هم بخوانید تا نتیجه بگیرید:
یک قاعدهٔ کلی را هرگز فراموش نکنید که مرور درس‌ها تا ۱۲ ساعت بعد از آموزش اولیهٔ آن، کمک خواهد کرد تا ۸۰ درصد مطالب در ذهن شما شکل بگیرد و فراموش نشود و اگر به فردا یا فرداهای دیگر سپرده شود، بازدهی آن به کمتر از ۵۰ درصد کاهش می‌یابد. سع یکنید مطابق با برنامهٔ کلی زیر حرکت کنید:
۱) درس‌های هر روز را همان روز مطالعه کنید. (نکتهٔ بسیار مهم) شروع کار شما در منزل باید با درسظهای همان روز و مرور آنها باشد که حس‌های بسیار دارد از جمله اینکه چون در سرا تازه یاد گرفته‌اید، برای مرور و انجام تکلیف‌های آن، وقت زیادی از شما نمی‌گیرد و این صرفه‌جوئی مناسبی در وقت شما است.
2) یکی دو درس از درس‌های پایه را هر روز انتخاب کرده و در برنامهٔ خود قرار دهید.یعنی در کنار درس‌های پیش، هر روز یکی دو درس ا زدرس‌های پایه مطالعه شوند. البته نه به این مفهوم که کل حجم مربوط به آزمون در آن درس‌های خاص را یک روزه بخوانی، بلکه مبحث‌ها را باید به چند قسمت تقسیم کنید.
۳) پرکاری تستی در درس‌ها را در همان روز مطالعه انجام ندهید، بگذارید دست کم یکی دو روز از مطالعه بگذرد و بعد پرکاری تستی داشته باشید.
شاید بگوئید که مطلب‌های خوانده شده فراموش می‌شود! به همین دلیل، باید پرکاری تستی با فاصلهٔ مطالعاتی، انجام شود. چرا که اشکال‌ها و نکته‌هائی که فراموش کرده‌اید را شناسائی و آنها را دوباره مطالعه می‌کنید تا یادگیری حاصل شود.
علت فراموشی دلیل و حاصل نشدن یادگیری کامل است، اگر شما تست زدن را به دقت بعد از مطالعه شروع کنید، بیشتر تست‌ها را درست می‌زنید و از کار خود لذت می‌برید که لذتی کاذب است؛ زیرا مطالعهٔ درس در ساعت‌های قبل، به شما کمک می‌کند تا نسبت‌ها را درست پاسخ دهید. پس به خود و حافظهٔ خود فرصت دهید تا مطالب و عیب و نقص آن در ذهنتان شکل بگیرد، سپس به رفع آن اقدام کنید.
۴) کلاس شما در فاصلهٔ بین دو آزمون، تنها به تمام کردن درس‌ها و یکبار مطالعه کردن آنها نباشد. سعی کنید درسظها و موارد آزمون را ۴ تا ۵ روز قبل از آزمون تمام کنید و در این فاصله ۴ تا ۵ روزه، یک مرور و جمع‌بندی پرکار خود و درس‌ها داشته باشید، چرا که جمع‌بندی و مرور، بسیار مفید و معجزه‌آسا می‌باشند. دور دوم مطالعاتی، به صورت جمع‌بندی، بازدهی کار شما را دست کم ۲۰ تا ۳۰ درصد بالا می‌برد و به دلیل آنکه تنها با مرور و تمرین و تکرار است که مطالب ا زحافظهٔ کوتاه‌مدت وارد حافظهٔ بلندمدت می‌گردد، درواقع مرور و تکرار، نتیجٔ کار شما را بسیار تغییر خواهد داد. به‌طور حتم این کار را انجام دهید (تمام کردن درس‌ها ۴ تا ۵ روز قبل از برگزاری آزمون)
۵) کار معین در زمان معین را تمرین کنید. برای رسیدن به این توانائی که من در اختیار مطلب و زمان نباشم، بلکه مطلب و زمان در اختیار من باشند، لازم است که زمان بگذارید در شروع، کمی سخت است، ولی با تمرین، مطمئن باشید به توانائی‌های بالائی در مطالعهٔ زیاد ولی در زمان کم، دست خواهید یافت. یکی از راهکارهای اصلی در رسیدن به این توانائی، ”یادداشت‌برداری“ و ”خلاصه‌نویسی“ است که خود، مطلبی جدا است که به یاری خدا در فرصتی دیگر به آن می‌پردازیم.
۶) آزمون‌های آزمایشی و نتیجه‌گیری در آزمون‌ها را جدی بگیرید تا در آزمون اصلی هم بتوانید نتیجهٔ مطلوب را داشته باشید.

 جمع‌بندی از مطلب‌های بالا
۱) در یک روز، تنها به یک یا دو درس اکتفاء نکنید، دست کم سه تا چهار درس را در برنامهٔ مطالعاتی خود داشته باشید (دست کم هم یکی از درس‌ها عمومی باشد)
۲) دانش‌آمزوانی که به مدرسه می‌روند، روزی پنج ساعت مطالعه در روزهای مدرسه و ده ساعت مطالعه در روزهایتعطیل را در برنامهٔ خود داشته باشند.
۳) سعی کنید بعدازظهره یک ساعت استراحت (خواب) در برنامهٔ خود داشته باشید. چرا که یک ساعت خواب بعدازظهر برابر است با چندین ساعت خواب شب. (به گفته کارشناسان و پزشکان) به این ترتیب بعد از خواب بعدازظهر، بازدهی مطالعه، بسیار بالا خواهد رفت. خواب بعدازظهر را در برنامهٔ خود قرار دهید، چون نتیجه‌ای معجزه‌آسائی دارد.

در پایان، یک نتیجهٔ کلی کمی هم تکراری ولی مهم:
▪ کار معین در زمان معین را یاد بگیریم. البته این توانائی و مهارت در تمام مرحله‌های زندگی، راه‌گشا و کارآمد بوده است.
▪ بدانید انجام کار معین در زمان معین، به شما آرامش می‌دهد.
▪ بدانید انجام کار معین در زمان معین، به شما اعتمادبه‌نفس خواهد بخشید.
▪ بدانید انجام کار معین در زمان معین، به شما نیروئی افزون‌تر از قبل خواهد داد.

منبع:http://www.aftab.ir

روش هاى مطالعه قبل از امتحان

روش هاى مطالعه قبل از امتحان
از ناپلئون بزرگ در میانسالى پرسیدند: «در عمرت از چه چیزى بیشتر هراس دارى؟» خیلى ساده گفت: «امتحان!» ظاهرا ترس این سردار بزرگ هم چندان بیراه نبوده است. در هر سن و سال و وضعیت تحصیلى که باشیم باز هم امتحان، امتحان است و ترس و اضطرابهاى ویژه خودش را دارد. غرض از این مقاله ترساندن بیش از حد شما از آزمون و امتحان نیست، گرچه هر چه به خرداد نزدیک مى شویم، دلهره هاى پایان سال تحصیلى دانش آموزان را گرفتار مى کند. در این نوشتار شما را با روش هاى کاربردى جهت آمادگیتان براى امتحانات پایان سال، آشنا مى کنیم.
علت بیشتر مشکلات آموزشى دانش آموزان عدم استفاده صحیح از نیروى فکرى و ذهنى است. مهمترین دلیل که سبب مى شود مطالب درسى در زمان برگزارى امتحانات به فراموشى سپرده شود، عدم حضور ذهن است. اما این که چطور مطالعه کنیم، نخستین پرسشى است که دانش آموزان در کلاس هاى یادگیرى روش هاى آموزشى مى پرسند. گام اول براى مطالعه درس هاى امتحانى، تنظیم برنامه درسى است. درس خواندن نیز همانند دیگر مسائل مهم زندگى به برنامه ریزى و تنظیم و دقت نیاز دارد. برنامه ریزى به شما کمک مى کند که استفاده مفیدترى از مدت زمانى که در اختیار دارید بکنید و انرژى ذهنى تان را بیهوده هدر ندهید. برنامه ریزى را با یک هدف آغاز کنید. مثلا تعیین کنید که در مدت زمانى که تا شروع امتحانات در پیش دارید، مى خواهید چه درسى را بیش از همه مطالعه کنید و یا در چه درسى ضعیف هستند که باید بیشتر روى آن تمرکز کنید. به این توجه نکنید که چون استعداد زیادى در بعضى از درس ها مثلا ریاضى ندارید، وقت گذاشتن بى فایده است. این یک حقیقت است که ما کارى را انجام مى دهیم که دوست داریم. اما اگر هدف از درس خواندن برایمان روشن باشد دیگر علاقه داشتن یا نداشتن و حتى استعداد مهم نیست. هدف در شما انگیزه ایجاد مى کند که با خاطرى آسوده و به دور از نفرت درسى به یادگیرى درس مورد نظر بپردازید. در برنامه ریزى خود تنها به یک درس اکتفا نکنید. برخى افراد از شیوه مطالعه تک درس استفاده مى کنند. اینکه شما یک هفته براى خواندن یک درس وقت بگذارید، ذهن تان خیلى زود خسته شده و یادگیرى تان کاهش مى یابد. به جاى شیوه تک درس، مطالعه ،۳ ۴ درس را در برنامه تان بگنجانید. به تناسب بین دروس انتخابى نیز توجه کنید. مطالعه همزمان درس هایى که با عدد و فرمول سروکار دارد، شیوه کارآمدى نیست. خواندن شیمى و فیزیک در یک روز به طور چشمگیرى ذهن شما را خسته مى کند و مانع از ادامه فعالیت مغزى شما مى شود. ترکیب درس هاى مفهومى مثل ریاضى و فیزیک با درس هایى که به حفظیات معروفند مثل ادبیات بهترین شیوه براى مطالعات تمام وقت به شمار مى رود.

خودتان را از مطالعه بیزار نکنید:
این که شما خودتان را براى امتحان آماده مى کنید به معنى حذف تفریح و سرگرمى از برنامه روزانه نیست. بعد از ۵۴ تا ۵۰ دقیقه مطالعه به یک ربع استراحت نیاز دارید. نوشیدن یک لیوان آب میوه یا شیر به همراه بیسکویت یا آجیل در این میان تاثیر مفیدى بر عملکرد مغزى شما خواهد داشت. مى توانید براى خودتان پاداش تعیین کنید. با خودتان قرار بگذارید که اگر فلان درس را به موقع و البته با یادگیرى کامل تمام کردید، به تماشاى برنامه تلویزیونى دلخواه بروید پس از این که برنامه ریزى کردید به مطالعه مشغول شوید. چگونگى مکان و زمان مطالعه تاثیر مهمى در فرایند یادگیرى شما دارد. البته این موضوع به روحیات شما بستگى دارد.
بعضى ها فقط در محیط آرام درس مى خوانند یک سرى هم در مکان هاى شلوغ و با هر سروصدایى مى توانند به مطالعه بپردازند. در هر حال باید در هر مکانى که هستید تمرکز حواس داشته باشید.
همیشه عواملى وجود دارند که سبب حواس پرتى ما از موضوع اصلى مى شوند. یادآورى خاطرات و تخیلات گوناگون که عموما منشا محیطى دارد و از سرو صدا و رفت و آمد دیگران حاصل مى شود، از مهمترین مواردى است که باعث از دست رفتن تمرکز و حضور ذهن مى شود. در این زمان صدبار هم که یک نوشته را بخوانیم در ذهن مان ثبت نمى شود.
براى این که ذهن تان از موضوع اصلى دور نشود، تند بخوانید. نه آن قدر که چیزى نفهمید. سرعت مطالعه خود را تا آنجا افزایش دهید که یک درگیرى ذهنى مطلوب ایجاد شود. سپس از خودتان سوال بپرسید. سوالاتى که پیرامون موضوع اصلى درس دور مى زند به شما کمک مى کند در حین تند خواندن، ابتدا چیزهایى را بخوانید که فهم شان برایتان ساده است. تمامى زیرنویس ها ، پاراگراف ها، سرفصل ها و مطالبى را که مهم به نظر مى رسند بخوانید. در یادگیرى فرمول ها و لغات خارجى به جاى حفظ کردن آنها، شکل شان را به خاطر بسپارید. به کارگیرى گوش و چشم در درک مطالب از اهمیت ویژه اى برخوردار است. صداى خودتان را ضبط کنید و در طول روز گوش کنید. این کار به شما کمک مى کند تا در هر لحظه اى حتى زمانى که به استراحت مشغولید از طریق تکرار، مطالب را در حافظه تان ثبت کنید.

جوان ش2287 - نجمه پهلوانیان

چگونه درس بخوانیم ؟

چگونه درس بخوانیم ؟

آموزش روش های مطالعه به کودکان
یکی از پرسشهایی که این روزها بیشتر دانش آموزان از خود می پرسند، این است که چگونه باید درس بخوانند تا هم بهتر متوجه مطالب درسی شوند و هم نمره های بهتری کسب کنند؟ به طور طبیعی هر دانش آموزی به این پرسش پاسخ متفاوتی می دهد.
عده ای شبها که محیط اطراف ساکت تر است مطالعه می کنند، عده ای با دوستان خود درس می خوانند، تعدادی صبحها که مغز آمادگی بیشتری دارد، زودتر از خواب بیدار می شوند و درآن هنگام درس می خوانند و... ممکن است شما هم یکی از دانش آموزانی باشید که نه تنها روشهای یاد شده ؛ بلکه دیگر روشهای مطالعه را نیز امتحان کرده باشید. ولی باز نتیجه دلخواه خود را از مطالعه نگرفته باشید. در اینجا قصد نداریم تا شما را با روش مطالعه خاصی آشنا کنیم ؛ بلکه هدفمان این است که روشهایی را به شما بیاموزیم تا بتوانید با استفاده از آنها بهره وری از مطالعه خود را افزایش دهید.

دانش آموزان در طول سالهای تحصیلی خود ممکن است به درسهای خاصی علاقه مند بوده و در همین حال علاقه ای به مطالعه برخی از کتابهای درسی خود نداشته باشند. مثلا دانش آموزی ممکن است به فیزیک ، ریاضی ، تاریخ ، زیست شناسی و... علاقه نداشته باشد؛ ولی مساله این است که به هر حال باید برای ورود به مدارج تحصیلی بالاتر در آن درس نمره قبولی گرفت. دانش آموزان به طور معمول هنگامی که سر کلاسی حاضر می شوند که علاقه ای به مطالب آن هم ندارند، مدام به ساعت خود نگاه می کنند و دوست دارند که زودتر زمان بگذرد. ممکن است خود شما نیز چنین احساسی را تجربه کرده باشید؛ ولی پرسش این است که آیا راهی برای غلبه بر این مشکل وجود دارد؟

پیش از ورود به کلاس مطالعه کنید
برای هر مشکلی راه حلی وجود دارد و یکی از روشهایی که شما می توانید با کمک آن دروسی را که به آنها علاقه ندارید با تمایل بیشتری مطالعه کنید، این است که پیش از حضور در کلاس درس یاد شده ، نگاهی به کتاب انداخته و بکوشید اطلاعاتی درباره موضوع مورد نظر خود جمع آوری کنید.
اهمیت مطالعه پیش از حضور در کلاس (چه درسهای مورد علاقه خود و چه درسهایی که تمایلی به آنها ندارید) این است که هرچه اطلاعات اولیه و دانسته های شما درباره یک موضوع درسی بیشتر باشد، خود به خود کشش بیشتری در شما برای فراگیری آن بوجود خواهد آمد. شاید تا به حال به این موضوع فکر کرده باشید که چرا دبیران و استادان شما اینقدر به شما تاکید می کنند که پیش از ورود به کلاس ، مطالعه سطحی و اجمالی و سریعی بر آنچه که قرار است تدریس شود داشته باشید. علت این تاکید بیشتر به خاطر همین تاثیر اطلاعات اولیه است. با دانستن اطلاعات اولیه شوق یادگیری و تمرکز حواس شما در کلاس بیشتر شده و مطالب بیان شده را بهتر درک می کنید. اگر باور ندارید امتحان کنید تا خودتان تجربه کنید.

از خود پرسش کنید
در مطالعه اولیه هدف شما گرفتن اطلاعات ابتدایی و کنجکاو کردن ذهن با گرفتن اطلاعات ساده و کم حجم مقدماتی است ؛ ولی روش دیگری که می توانید از آن برای افزایش میزان بازدهی و به خاطر سپردن بیشتر مطالب استفاده کنید، پرسش کردن قبل ، هنگام و پس از مطالعه است.

با کتاب شوخی کنید
تعدادی از دانش آموزان هنگامی که تلویزیون تماشا می کنند یا با دوستان خود صحبت می کنند همیشه خوشحالند؛ ولی هنگامی که صحبت از کتاب و مطالعه می شود جدی و اخمو می شوند. در روانشناسی حافظه و یادگیری گفته می شود: مطالبی که بار هیجانی بیشتری دارند، بیشتر در حافظه می مانند و بهتر به خاطر آورده می شوند؛ زیرا هیجان ، علاقه ، تمرکز و ورود مطلب به حافظه را موجب می شود. برای نمونه از شما پرسیده می شود که آیا همسایه 8 سال پیش خود را به خاطر می آورید؟ شما می گویید نه ، از شما می پرسند همان که 2 بچه داشت ، شما می گویید نه به خاطر نمی آورم ، همان که پدرش فروشنده لباس بود و شما باز هم به خاطر نمی آورید. به شما می گویند: همان که خانه شان آتش گرفت.
یک مرتبه همه چیز در ذهنتان زنده می شود؛ چرا که آتش گرفتن بار هیجانی موثری داشته است. اگر چه آتش گرفتن ، یک هیجان منفی در شما ایجاد کرده بود، ولی در هر حال هیجان انگیز بود و همین هیجان باعث می شود که شما خاطره آن آتش سوزی را بخوبی به خاطر بسپارید. به همین ترتیب شما می توانید برای این که مطالب درسی را بهتر و بیشتر به خاطر بسپارید با کتاب ارتباط عاطفی و احساسی برقرار کنید.
یکی از بهترین روشهایی که شما می توانید به همین منظور از آن استفاده کنید، این است که با کتاب شوخی کنید. این موضوع به علاقه و تمرکز شما کمک زیادی می کند.
هر چه می توانید به سخت ترین مطالب کتاب بار هیجانی مثبتی بدهید و آن را بخوانید.
اگر بخواهید می توانید با زبان خوشایند خودتان با همه مفاهیم کتاب شوخی کنید. مثلا هنگامی که قسمتی ازکتاب (درسی یا غیردرسی) برایتان خیلی جالب بود، در حاشیه آن بنویسید: "چه جالب". اگر برایتان تعجب آور بود، علامت تعجب بگذارید یا اگر پرسش برانگیز بود، علامت پرسش بگذارید. یک دانش آموز فعال به این ترتیب می تواند با کتاب درگیر شود و عقاید و عواطف خود را به شکلی با نوشتن اعلام کند

شما می توانید با پرسش ، ذهن خود را هدفدار کنید. اشتباهی که به طور معمول دانش آموزان مرتکب می شوند این است که آنها به طور معمول تعدادی پرسشهای حافظه ای کم ارزش از خود می پرسند. مثلا بوعلی سینا در چه تاریخی متولد شد؟
جنگ جهانی دوم در چه تاریخی شروع شد یا هیمالیا کجاست ؟ پرسشهایی از این قبیل کم ارزش ترین پرسشهایی است که شما می توانید از خود بپرسید، ولی برای به خاطر سپردن بیشتر مطالب شما، باید از پرسشهای کاربردی ، تحلیلی ، ترکیبی استفاده کرد.
پرسشهای کاربردی جالب ترین نوع پرسشها هستند و همان طور که از نامشان برمی آید می خواهند مطالب علمی را به مسائل روزمره ربط دهند و آنها را در عمل بسنجند، مثلا تشویق ، بلافاصله پس از یک عمل خوب چه نقشی در شکل گیری شخصیت مثبت کودک دارد؟ پرسشهای تحلیلی پرسشهایی هستند که در آن مطالعه کننده قدمهای منطقی یک شخص یا تغییر و تحول یک شی ئ یا وضعیت را از نقطه شروع تا پایان بررسی می کند. مثلا آنتونی رابینز، روان شناس معروف ، چگونه با همه ناکامی ها، زندگی خود را دگرگون کرد؟
پرسشهای ترکیبی پرسشهایی هستند که از پرسشهای تحلیلی قوی ترند و به پرسشهای خلاق معروفند. در این پرسشها شما می توانید با کنار هم قراردادن اطلاعات ، ایده ها و اندیشه های گذشته به طرح اندیشه های نو دست بزنید و آن را پرسشی کنید، مثلا تناسب مسکن و جمعیت را در 20 سال آینده ایران چگونه پیش بینی می کنید؟ باید به خاطر داشته باشید که این پرسشها را خواننده مطرح می کند و خود نیز به آنها پاسخ می دهد، پس هرچه پرسشهای قوی تری مطرح شوند، تمرکز و علاقه بیشتری نیز در شما ایجاد می شود. تنها به پرسشهای مطرح شده در کتاب اکتفا نکنید، بکوشید خودتان پرسشهای زیادی را به ترتیبی که گفته شد طرح کنید؛ زیرا در این صورت بیشتر به پاسخگویی علاقه مند می شوید.

در کلاس یادداشت برداری کنید
معلمان بارها در طول سالهای تحصیلی به دانش آموزان می گویند که آنها باید در سر کلاس شنونده ای فعال باشند؛ ولی مفهوم این عبارت چیست ؟ یعنی باید چگونه باشیم؟ شنونده فعال چه خصوصیات و ویژگی هایی دارد؟
بهترین و موثرترین راه برای این که شما یک شنونده فعال باشید این است که یادداشت بردارید. اگر می خواهید یک دانش آموز موفق شوید چه نیاز به یادداشت برداری را در سر کلاس احساس می کنید یا خیر، حتما از صحبت مدرس یا سخنران ، یادداشت برداری کنید. در یادداشت برداری موفق هیچ وقت نباید جمله ای را به طور کامل یادداشت کنید، بلکه باید تنها نکات را به صورت اشاره ای و مختصر یادداشت کنید. برای این منظور باید از واژه های کلیدی استفاده کنید که چون جرقه ای همه موضوع را به یاد شما می آورد. ممکن است شما بگویید که معلمتان به شما اجازه نمی دهد یادداشت برداری کنید.
حقیقت این است که معلم شما کار درستی انجام می دهد، زیرا دانش آموزان معمولا به شکل سنتی جمله های معلم خود را یادداشت می کنند و نوشتن یک جمله از صحبت های معلم عملا شما را از گوش دادن و درک جمله بعدی بازمی دارد، ولی در صورتی که تنها نکات را خلاصه وار یادداشت کنید، می توانید همزمان با تدریس معلم یادداشت کنید و از درک مطالب بعدی هم باز نمانید. شاید فکر کنید که مطالعه به این شکل خیلی وقت می برد و از روش سنتی مطالعه شما طولانی تر است ؛ اما توجه کنید که شما در این محاسبه ، زمان هدر رفته و مطالعه غیرمفید و غیرمتمرکز خود را به حساب نیاورده اید. شما در روش سنتی مطالعه ، وقت فراوانی را با حواس پرتی های متنوع و گوناگون از دست می دهید؛ اما با عمل به موارد گفته شده هم از هدر رفتن وقت خود جلوگیری کرده اید و هم لحظه به لحظه با علاقه و تمرکز حواس بیشتری مطالعه می کنید و در نتیجه بهتر یاد می گیرید.

محمد صادق امینی / جام جم شماره 1884

عادت های غلط درمطالعه

عادت های غلط درمطالعه

روش های درست خواندن رابیاموزیم
علت بهره وری پایین تعدادی از دانش آموزان عادتهای غلط آنها هنگام مطالعه است.
این دسته از دانش آموزان بدون این که خود متوجه باشند با عادتهای غلطشان مانع افزایش بهره وری خود در زمان مطالعه می شوند و به اشتباه هوش و حافظه خود را مقصر اصلی معرفی می کنند. شاید شما نیز بدون این که خود متوجه باشید یکی از دانش آموزانی باشید که ناخودآگاه مرتکب یکی از اشتباهات زیر می شوید ، ولی فکر می کنید که اشکال از هوش و حافظه شماست. برای پی بردن به معمولی ترین اشتباهاتی که دانش آموزان مرتکب آن می شوند به برخی از عادت های غلط در هنگام مطالعه نگاهی بیندازید.
غلطگیری از روج های رایج مطالعه را از محل مطالعه آغاز می کنیم. بسیاری از دانش آموزان پارک را برای خواندن دروس روزانه خود انتخاب می کنند. چقدر با این روش موافق هستید؟

پارک جای مطالعه درس نیست
اگر چه پارک محیطی طبیعی و مناسب برای مطالعه به نظر می رسد و خیلی از دانش آموزان از به آن عنوان مکان مطالعه استفاده می کنند ، اما واقعیت این است که پارک برای مطالعه محیطی کاملا نامناسب است. پارک عوامل حواس پرتی فراوان دارد: رفت و آمد ، بازی و سر و صدای بچه ها ، مناظر زیبا و... همه و همه هنگام مطالعه به سراغ دانش آموزان می آیند و حواس آنها را پرت می کنند. ضمن آن که شما در کودکی شرطی شده اید که پارک جای بازی یا استراحت است و همین زمینه ذهنی قبلی مانع تمرکز حواس کافی برای مطالعه می شود. شاید این که شما در پارک هنگام مطالعه خیلی زود خوابتان می گیرد یا متوجه و غرق بازی بچه ها می شوید ، به علت همین زمینه ذهنی باشد. نکته دیگر این که طبیعت همیشه تفکر برانگیز است و شما در پارک با مظاهر طبیعی زیادی روبه رو هستید که ذهن شما بسرعت درگیر آنها و در نتیجه حواس شما از موضوع مطالعه پرت می شود.

موسیقی و مطالعه نباید همزمان باشد
تحقیقات نشان داده است که موسیقی ملایم و آرام بخش و بدون کلام توانایی یادگیری را افزایش می دهد و خیلی از دانش آموزان به خاطر برداشت نادرستی که از این موضوع داشته اند هنگام مطالعه به موسیقی گوش می دهند. باید تاکید کرد که گوش کردن به موسیقی همزمان با مطالعه یعنی یک عامل حواس پرتی بسیار کارا و موثر را در اختیار ذهن گذاشتن ؛ اما پیش از آن لازم است متذکر شد که موسیقی زمانی چنین تاثیری دارد که شما با تمرکز حواس به آن گوش فرا دهید. هنگام مطالعه شما باید بر مطالب متمرکز باشید و ذهن نمی تواند در یک آن بر دو موضوع تمرکز داشته باشد ، در نتیجه وقتی شما هنگام مطالعه برای خود موسیقی پخش می کنید یا توجه شما به موسیقی معطوف است در این صورت کلا حواستان از مطالعه پرت شده یا توجه شما معطوف به مطالب درسی است که در این صورت متوجه موسیقی نیستید و در نتیجه موسیقی ، آن تاثیرات را روی شما نخواهد داشت و به این ترتیب یک عامل حواس پرتی قوی خواهد شد.
موسیقی آرام و بدون کلام پیش از مطالعه به آرامش ذهنی شما کمک می کند و توان یادگیری شما را افزایش می دهد ، چرا که موجب ایجاد خلائ ذهنی می شود. نکته دیگر آن که گوش کردن به موسیقی پس از مطالعه هم خوب است ، اما به هیچ عنوان همزمان با مطالعه موسیقی گوش نکنید و از گوش دادن به موسیقی های تند خودداری کنید.

مطالعه در محیط ساکت غلط است
یکی از باورهای نادرست برخی دانش آموزان این است که برای داشتن تمرکز حواس باید در محیط ، سکوت مطلق برقرار باشد. واقعیت این است که هر چه محیطی ساکت تر باشد ، برای تمرکز حواس بهتر است و ما محیطی را انتخاب می کنیم که سر و صدای کمتری داشته باشد ؛ اما به هیچ عنوان در جستجوی محیطی نیستیم که سکوت مطلق در آن برقرار باشد. سکوت هم نسبی است. سر و صدای محیطهای مختلف با هم متفاوت است.
بهترین مکان برای مطالعه جایی است که سرو صدا در آن از بقیه جاهای دیگر کمتر باشد. مثلا اگر اکنون شما می خواهید مطالعه کنید و تنها مکانی که در اختیار دارید، اتاقی است که در آن تلویزیون روشن است مسلما این محیط ایده آل نیست ؛ اما شما می توانید در دورترین نقطه اتاق از تلویزیون و پشت به آن بنشینید و مطالعه کنید. در این حالت شما از بهترین شرایط ممکن برای مطالعه استفاده کرده اید. یک نکته دیگر این که اساسا مطالعه در جای کاملا ساکت غلط است. شما این گونه به محیط بسیار ساکت عادت می کنید و شرطی می شوید که فقط در چنین مکانهایی مطالعه کنید. آن وقت در محیطهای دیگر با کوچکترین سر و صدایی تمرکز شما به هم می ریزد و ایجاد تمرکز دوباره برایتان مشکل می شود. در محیط منزل ، در مدرسه ، دانشگاه و محل کار هر جا که هستید نسبتا ساکت ترین مکان را برای مطالعه انتخاب کنید

نیمه شب مطالعه نکنید
آرامش ، خواب و استراحت کافی بخصوص در شب ، برای پرورش توانایی های ذهنی و تمرکز حواس و حافظه خیلی موثر است. در هیچ شرایطی ، نیمه شب مطالعه نکنید. با این توجیهات که من به مطالعه در شب عادت دارم ، سکوت منزل هنگام شب بیشتر است و... خود را متقاعد نکنید که در شب بهتر مطالعه می کنید ؛ چرا که شارژ عصبی و مغناطیسی بدن ، شب هنگام انجام می گیرد و شما با بی خوابی در شب خود را از شارژ عصبی مغز محروم می کنید ، بنابراین هر چقدر به مطالعه در نیمه شب عادت دارید ، از این پس دیگر نیمه شب مطالعه نکنید.
خودتان را عادت دهید که روز یا اول شب مطالعه کنید. نکته دیگر این که توجه داشته باشید هنگام خواب یا استراحت عمیق شب آنچه را که در طول روز خوانده اید ، پردازش ذهنی می شود و در مغز عمل جایگزینی صورت می گیرد. شما به هیچ وجه هنگام خواب وقت تلف نمی کنید ، بلکه ذهن شما ناخودآگاه به تثبیت آموخته های روز می پردازد.

با معلم رقابت نکنید
هر چند مطالعه اجمالی پیش از ورود به کلاس برای درک بهتر مطالب مزایایی دارد ، ولی کسب اطلاعات پیش از حضور در کلاس می تواند یک اشکال بزرگ نیز تولید کند و آن رقابت با استاد یا به عبارتی به مبارزه طلبیدن معلم است. به این ترتیب دانش آموز ذهن خود را مدام متوجه دانسته های خود می کند و منتظر می ماند تا در اولین فرصت آنها را بیان کند یا این که بعمد سوالی می پرسد تا فقط نشان دهد مطالب را پیشاپیش می داند. یادتان باشد که هدف از کسب اطلاعات اولیه فقط ایجاد یک نوع کنجکاوی و علاقه مندی برای تمرکز حواس در کلاس و گوش دادن و یادگرفتن بیشتر و نه برای خودنمایی در کلاس است.
برای این که ذهنتان خالی باشد اطلاعات خود را پیش از کلاس روی کاغذی بیاورید و بالای آن بنویسید: هدف من این است که با گوش دادن به درس امروز ، اطلاعات ناقص خود را کامل تر کنم.
وقتی شما این جمله را یادداشت می کنید در خود میل بیشتری برای یادگیری ایجاد می کنید و با خود عهد می بندید که در کلاس زیاد صحبت نکنید. فراموش نکنید که شما به عنوان یک دانش آموز باید یک شنونده فعال باشید نه یک سخنران مبارز.

خودتان را با معلم مقایسه نکنید
به هیچ عنوان در لحظه حضورتان در کلاس ، اطلاعات قبلی خود را با اطلاعات معلم مقایسه نکنید. این مقایسه ، ذهن شما را به خود مشغول می کند و برای چند دقیقه حواس شما را پرت می کند. مقایسه اطلاعات خودتان با اطلاعاتی که سر کلاس از معلم می گیرید ، فقط باید در چند دقیقه پایانی کلاس یا حتی پس از آن صورت گیرد. اگر سر کلاس این مقایسه را انجام دهید ، چه احساس کنید که دانسته شما و اطلاعات معلم در یک سطح است و چه احساس کنید این دو با هم تفاوت دارند ، تمرکز خود را از دست می دهید و حواستان پرت می شود.
در حالت اول هیجان ذهنی عامل حواس پرتی شماست و در حالت دوم ، احساس متفاوت بودن دانسته های قبلی شما از اطلاعات معلم ، ذهن شما را تحریک می کند که سوالی از معلم بپرسید و حتی شاید تمایل پیدا کنید که به نوعی دانسته های خودتان را توجیه کنید که این موجب حواس پرتی شما در سر کلاس و کاهش میزان یادگیری می شود.

پس از غذا و ورزش مطالعه نکنید
تعدادی از دانش آموزان پس از خوردن غذا و تعدادی دیگر پس از انجام تمرین های سنگین ورزشی بلافاصله به مطالعه خود ادامه می دهند. مطالعه پس از خوردن غذا باعث عدم تمرکز می شود. مغز شما برای فعالیت های ذهنی بیش از همه به اکسیژن نیاز دارد و این اکسیژن را از خون می گیرد و جریان خون شما پس از غذا خوردن تا حدود 1.5 ساعت بیشتر متوجه اندام های گوارشی است تا مغز.
به همین علت است که شما پس از غذا خوردن بیشتر تمایل دارید استراحت کنید تا این که فعالیت های فکری انجام دهید. دست کم یک ساعت پس از صرف غذا از مطالعه کردن اجتناب کنید ، در حالی که مطالعه پس از ورزش نیز بازده زیادی به همراه ندارد. تعدادی از دانش آموزان پس از یک ورزش سنگین با همان خستگی و بدن عرق کرده ، شروع به مطالعه می کنند و انتظار دارند با این هیجان فیزیکی تمرکز حواس هم داشته باشند. چنین چیزی غیر ممکن است ولی این دسته از دانش آموزان بدون آگاهی داشتن از این موضوع ، هوش و حواس خود را متهم می کنند و می گویند: حافظه ام ضعیف است ، حواسم پرت است و... واقعیت این است که نباید از خودتان انتظار بیجا داشته باشید. مسلم است که با حالتهای منفی مانند خستگی ، گرسنگی و بی خوابی و هیجان فراوان نمی توانید تمرکزی عالی داشته باشید و این عدم تمرکز کاملا طبیعی است. هیچ دانش آموزی نمی تواند در حالت خستگی پس از ورزش تمرکز حواس داشته باشد. شما باید ابتدا استراحت کنید ، آرام شوید و پس از ایجاد حالت یادگیری مطالعه را شروع کنید.

مطالب درسی را روی هم انبار نکنید
یک ضرب المثل قدیمی ایرانی می گوید که کار امروز را به فردا مسپار. متاسفانه تعدادی از دانش آموزان اصلا توجهی به مفهوم این ضرب المثل و نقش و اهمیت آن در زندگی تحصیلی خود نمی کنند. بی توجهی به مطالعه منظم و روزمره باعث می شود شما مجبور شوید حجم زیادی از مطالب درسی را شب امتحان مطالعه کنید. یکی از عمده ترین مسائلی که باعث اضطراب می شود ، انباشته شدن دروس برای شب امتحان است. مسلما وقتی شما در طول سال تحصیلی مطالعه نمی کنید و همه مطالب را برای شب امتحان انبار می کنید ، با یک ضرب العجل و فشار عصبی و اضطراب مواجه می شوید که بیش از هر عامل دیگری ، میزان تمرکز فکری و یادگیری شما را کاهش می دهد. متخصصان مطالعه و یادگیری بشدت بر این موضوع تاکید می کنند که مهمترین عامل تخریب حافظه و عدم دستیابی به تمرکز عالی ، اضطراب است.
برنامه ریزی درسی ، مطالعه در طول سال تحصیلی و استفاده بهتر از زمان و البته آسودگی شب امتحان از تمام اضطراب های کاذب جلوگیری می کند. اضطراب در بسیاری از موارد از تصورات نگران کننده دانش آموزان درباره خودشان نشات می گیرد ، یعنی با این که شما درس خود را می خوانید و اهل مطالعه هستید ، مدام تصور نگران کننده ای از خودتان در ذهن دارید که بازده فعالیت ذهنی شما را کاهش می دهد و به حافظه و تمرکز شما لطمه وارد می کند.
بهترین و آسان ترین شیوه برای مقابله با این اضطراب کاذب انجام تمرینات تلقین تجسمی است که بی جهت ساده گرفته می شود. یکی از بهترین روشها برای مقابله با این گونه اضطراب ها این است که این جملات را برای خود تکرار کنید: من با تمرینات عالی ام روز به روز تمرکز بیشتری پیدا می کنم. من سرشار از آرامشم و در این آرامش ، تمرکز جاری است. حافظه ام بسیار عالی است و روز به روز بهتر می شود. در لحظاتی که این جملات را می گویید و تکرار می کنید، خود را در ذهن خود ببینید. خود را در جلسه امتحان ببینید که در نهایت آرامش نشسته اید ، برگه امتحان در دست شماست ، همه جوابها را می دانید و به همه پرسشها با آرامش کامل و شادی فراوان جواب می دهید.
این تصویر را شبها خصوصا پیش از خواب ، بوضوح در ذهن خود ببینید و از آن به شوق بیایید. پس از مدتی که تلقین و بیان عبارت های تاکیدی بالا را صبح و ظهر و شب انجام دادید و بویژه تصویر ذهنی مثبت خود را هر شب مجسم کردید ، هم اعتماد به نفس و روحیه تان عالی می شود و هم میزان تمرکز ، حافظه و یادگیری تان بهبود می یابد.

محمدصادق امینی قدس شماره 5383

لباس‏هاى تنگ مغز شما را فشار مى‏دهند

لباس‏هاى تنگ مغز شما را فشار مى‏دهند
اندازه لباس و کفش شما چقدر است؟ لباس و کفشى که هم اکنون بر تن دارید، چگونه است؛ این یک شوخى نیست و مسئله‏اى کاملاً جدى و بهداشتى است.
کسانى که عادت دارند لباس یا کفش کوچک‏تر از اندازه واقعى خود انتخاب کنند و از پوشیدن لباس‏هاى تنگ و چسبان خوششان مى‏آید، با یک مشکل سلامتى روبه‏رو مى‏شوند. آنها با اختلال خون‏رسانى مواجه خواهند شد.
پوشیدن لباس‏هاى تنگ، خصوصاً اگر ساعت‏هاى طولانى طول بکشد، تأثیر قابل توجهى بر خون‏رسانى اعضاى مختلف بدن و سیستم‏هاى حیاتى مى‏گذارد و در واقع بدن را با یک مشکل جدى روبه‏رو مى‏کند.
وقتى که پوست به شدت تحت فشار قرار گیرد، مویرگ‏هاى سطحى آن بسته مى‏شوند و جریان خون در آنها متوقف مى‏شود و ما مى‏دانیم که قسمت اعظم تبادلات اکسیژنى و غذایى در سیستم عروقى بر عهده مویرگ‏هاست. وقتى که مویرگ‏ها نتوانند در سطح پوست، وظیفه خود را به درستى انجام دهند، پوست به عنوان وسیع‏ترین عضو بدن انسان، دچار کم خونى و انباشتگى مواد دفعى و نوعى خفگى سلولى مى‏شود. این احساس خفگى و تنگى نفس، در هنگام پوشیدن لباس‏هاى تنگ، کاملاً ملموس و محسوس است و چون مویرگ‏ها، واسطه‏هاى اصلى سرخ‏رگ‏ها و سیاه‏رگ‏ها هستند، به علت عدم عبور صحیح و کامل خون از آنها، در سطح پوست، نوعى انباشتگى خون در برخى اعضا و کمبود خون در برخى دیگر رخ مى‏دهد و تعادل عمومى بدن کاملاً آشفته مى‏گردد و درهم مى‏ریزد.
پوشیدن کفش تنگ هم اثرات مشابه و حتى بدترى دارد. پاها که در علم طب و بهداشت، به عنوان «قلب دوم» انسان نامیده مى‏شوند، در یک نقطه کاملاً مهم و سوق‏الجیشى در سیستم خون‏رسانى بدن قرار گرفته‏اند. اگر پاها تحت فشار دائمى و طولانى قرار گیرند، شاهد اثراتى مشابه نارسایى قلبى از نوع فشارى خواهیم بود. سیستم خون‏رسانى در نقطه تلاقى عروق مهم، با یک انسداد فشار مواجه خواهد شد و خستگى زودرس، احساس مشکل تنفسى، خستگى فکرى و در طولانى مدت، ضعف بینایى و آسیب‏هاى عروقى و عوارض قلبى بر جاى خواهد گذارد.
علاوه بر همه اینها، کفش و لباس تنگ، یک مشکل دیگر نیز ایجاد مى‏کند.
شما به زودى متوجه خواهید شد که (تمرکز حواس) شما بسیار کاهش یافته است و این یک حقیقت است. لباس و کفش تنگ و نامناسب، به علت وارد شدن مداوم پیام‏هاى عصبى از نواحى تحت فشار، از تمرکز فکرى شما خواهد کاست و به این دلیل و دلایل مهم پیشین، قدرت یادگیرى و توانایى‏هاى مغزى و ذهنى شما را تحت تأثیر منفى قرار خواهد داد. یک بار دیگر اندازه واقعى کفش و لباس خود را تعیین کنید و براى سلامت جسم و فکر خود، فقط از اندازه مناسب خود استفاده کنید.

نامناسب‏ترین زمان یادگیرى

مناسب‏ترین زمان براى فکر کردن و فعالیت‏هاى ذهنى چه وقتى است؟
نامناسب‏ترین زمان براى کارهاى فکرى، یادگیرى و تفکر چه زمانى است؟
آیا به این موضوع توجه کرده‏اید که برخى زمان‏ها بهتر یاد مى‏گیرید و بعضى وقت‏ها کاملاً در یادگیرى ناتوان و درمانده مى‏شوید؟ این مطلب از نظر علمى قابل بحث و گفت‏وگو است.
اوقات مناسب و نامناسب زیادى وجود دارد که شما مى‏توانید زمان مطالعه خود را با آنها تنظیم کنید؛ اما یک زمان وجود دارد که از همه وقت‏ها براى مطالعه نامناسب‏تر است و هیچ کس هم در این مطلب شکى ندارد.
به یاد داشته باشید که هرگز «بعد از غذا خوردن» قصد مطالعه و یادگیرى نکنید؛ چون کارآیى شما بسیار کاهش خواهد یافت و نهایتاً مغبون و ناراضى خواهید شد.
وقتى معده شما پر از غذاست، جریان خون به سمت دستگاه گوارش منحرف مى‏شود تا مهم‏ترین وظیفه خود را در آن زمان انجام دهد. در هنگام هضم و جذب غذا، گوارش عالى و مطلوب براى بدن شما بسیار واجب‏تر از فعالیت‏هاى فکرى و ذهنى است.
بنابراین، جسم هوش‏مند شما به انتخاب احسن مى‏پردازد و مصلحت وجود شما را در نظر مى‏گیرد و تمامى انرژى و توجه خود را صرف عملیات گوارشى مى‏کند.
به همین دلیل، خون کافى و مورد نیاز براى یادگیرى و ادراک به دستگاه مغزى و عصبى نمى‏رسد و شما بیشتر تلاش مى‏کنید و کمتر فرا مى‏گیرید. علت خواب‏آلودگى شما بعد از غذا خوردن هم همین است. دستگاه مغزى و اعصاب، توانایى کافى براى هوشیار نگه داشتن ما را نخواهد داشت و ناگزیر تن به استراحت و خواب خواهد داد؛ البته توجه به این نکته مهم است که اندکى خواب و استراحت، بهترین کارى است که شما بعد از صرف غذا مى‏توانید انجام دهید.
همه این مطالب در صورتى صادق است که شما به میزان کافى و به قدر نیاز خود غذا خورده باشید؛ اما خدا نکند که اهل علمى زمام اختیار غذا خوردن را از کف دهد. معده انباشته و متورم تا ساعت‏ها شما را اذیت خواهد کرد و علاوه بر احساس‏هاى ناخوشایند گوارشى، قدرت ذهنى و یادگیرى شما را چندین ساعت به شدت کاهش خواهد داد و تازه پس از این ساعات، خستگى عمومى ناشى از تلاشى که جسم بیچاره شما براى هضم و جذب آن همه خوراکى انجام داده، نمایان خواهد شد و خلاصه آن که امید نداشته باشید که تا روز بعد، افقى براى یادگیرى شما گشوده شود.

کلید طلایى آرامش

این کلید طلایى را هم به عنوان حسن ختام به دست شما مى‏سپارم تا در بحرانى‏ترین لحظات بتوانید به آسانى آرامش خود را بازیابید.
در طب فشارى، نقاط متنوعى براى ایجاد آرامش و تمرکز وجود دارد که مهم‏ترین آنها نقاطى در ناحیه ابروهاست. دو نقطه در بالاى ابروها، چنانچه به صورت مداوم و دورانى چند لحظه تحت فشار قرار گیرند، کانال‏هاى انرژى را به سمت سیستم مغز و اعصاب باز نموده، موجب بازگشت آرامش و تعادل روحى و عصبى مى‏گردند و یک نقطه در میان دو ابرو که از همه مهم‏تر است، با فشار ملایم انگشت‏ها حال ما را دگرگون مى‏کند.
شما هم شاید ناخودآگاه وقتى که خیلى عصبى و آشفته هستید، دستان خود را به سمت پشیانى برده؛ ابروان خود را ماساژ مى‏دهید. این یک هدایت درونى غیرارادى است که شعور ناخودآگاه ما آن را راهنمایى مى‏کند.
از این به بعد مى‏توانید کاملاً آگاهانه و با اطلاع کامل از اثرات مفید و سلامتى‏بخش آن در هنگام ناراحتى و اضطراب، چشمان خود را ببندید؛ در حالت آرامى بنشینید و با دو انگشت اشاره و نشانه، ناحیه میانى ابروها را به آرامى و به صورت چرخشى با دوران مختصر در طول چند دقیقه به طور مداوم و بى‏وقفه تحت فشار قرار دهید؛ پس از یک بار انجام این کار، آثار آرامش‏بخش و تمرکزآفرین آن را احساس خواهید کرد و در هنگامى که سر جلسه امتحان دست و پاى خود را گم کرده‏اید و یا ساعاتى پیش از امتحانات نهایى که نگران حجم باقیمانده درس هستید و یا در موقعیت تصمیم‏گیرى‏هاى بزرگ و حیاتى و در هر وضعیت نامطلوب و اضطراب‏آور دیگرى، از این روش آسان و مؤثر بهره ببرید.

منابع‏

1- محمد رضا یحیایى، دایرة المعارف هفت طب دنیا، 1374.
2- توماس اندرولى، مبانى طب داخلى سیسل، ترجمه رضا ملک زاده، نشر اشتیاق، 1380.
3 - ابوالفضل ارجمند، طب فشارى، نشر فاضل، 1377.
4- ویلسون پاوول، کتاب کوچک آرامش، نشر فراوان، 1380.
5- نیک آنیتا، 60 نکته براى موفقیت در امتحان، نشر قدیانى 1380.
6- فیلد لیندا، 60 نکته براى زندگى بهتر، نشر قدیانى 1380.

پرسمان س4 ش30 - مژده پورحسینی

کلیدهاى بهداشتى یادگیرى .

کلیدهاى بهداشتى یادگیرى .

قسمت دوم
در شماره قبل، حتماً سه کلید بهداشتى یادگیرى را خواندید؛ ®حمام کنید و درس بخوانید¯، ®صبحانه فراموش نشود¯ و ®سر به زیر نباشید¯. و این هم باقى کلیدها. باز هم ادامه دارد.

درست راه بروید
آیا تا به حال به راه رفتن خود دقت کرده‏اید؟ آیا تا به حال دوستانتان در مورد فیزیک بدنى شما در هنگام راه رفتن با شما صحبتى کرده‏اند؟ آیا از این گروه آدم‏هایى هستید که با گردنى افراشته و سینه‏اى فراخ و کمرى راست راه مى‏روند یا از آن گروهى هستند که پشت خود را خم مى‏کنند و سینه را به تو مى‏کشند و گردن خم مى‏کنند؟ تصور شما از دیدن این دو گروه چیست و چه احساسى به شما دست مى‏دهد؟
اغلب ما از دیدن گروه اول، حس اعتماد به نفس، توانایى، جوانى و شادابى پیدا مى‏کنیم و با دیدن گروه دوم به یاد خجالت و شرم، ناتوانى و شکست مى‏افتیم. این تصورات بسیار به حقیقت نزدیکند.
حقیقت آن است که نوع راه رفتن و ایستادن ما در توانایى‏ها و روحیه ما تأثیر به سزایى دارند و این امر دلایل علمى بسیار محکم و ثابت شده‏اى دارد.
وقتى که سینه را به تو مى‏کشیم و پشت را خم مى‏کنیم، در واقع ظرفیت قفسه صدرى را کاهش مى‏دهیم و حجم مفید و مؤثر ریه را کم مى‏کنیم. با این کار، متأسفانه از میزان اکسیژن ورودى به ریه‏ها مى‏کاهیم و حجم فضاى مرده و انباشته از دى اکسید کربن سیاه و زیان‏بار را افزایش مى‏دهیم.
در حالت سلامت، اکسیژن ورودى به ریه‏ها، شاخصى براى اکسیژن شناور در خون و اکسیژنى است که به اندام‏هاى مختلف و از آن جمله مغز و اعصاب مى‏رسد.
وقتى که فردى پشت را راست نگه مى‏دارد و قفسه سینه را بیرون مى‏دهد، در واقع بر ظرفیت طبیعى ریه‏هاى خویش مى‏افزاید و بیشتر از سهمیه خود اکسیژن دریافت مى‏کند. این امر موجب مى‏شود که اکسیژن بیشتر به خون و به مغز او برسد و احساس نشاط و شادابى و توانایى کند؛ زیرا همه سلول‏هاى مغزى و در واقع همه سلول‏هاى بدن او پیغام مى‏فرستند که آماده انجام هر کارى که از آنها خواسته شود، هستند. آنها در اوج توانایى‏اند و این به انسان اعتماد به نفس مى‏دهد و روحیه‏اى عالى براى یادگیرى و به کارگیرى ایجاد مى‏شود.
پس، از فردا در شیوه راه رفتن خود بیشتر دقت کنید. سر را بالا بگیرد؛ گردن و ستون فقرات خود را راست کنید و عمیق نفس بکشید. مى‏دانید چه احساسى خواهید داشت؟ احساس قدم زدن در یک باغ پر گل و این اثر اکسیژن است.

آرام و عمیق نفس بکشید
یک نفس آرام و عمیق خیلى از توانایى‏هاى شما را به شما باز مى‏گرداند. تواناى‏هایى که در اوج اضطراب و آشفتگى فکرى به تاراج مى‏روند و دست شما را خالى مى‏گذرند. اگر در چنین لحظه‏هایى احساس درماندگى و خستگى فکر مى‏کردید و ناتوانایى بر شما غلبه کرد، مفیدترین کار، یک نفس عمیق و آرام است.
انسان در هنگام اضطراب، ناخودآگاه نفس‏هاى سطحى و تند مى‏کشد و به این وسیله بدن خود را دچار آلکالوز مى‏نماید. آلکالوز که پدیده‏اى سیستمیک و ناشى از بالا رفتن ®PH¯ خون است، منجر به اثرات منفى، خصوصاً در سیستم مغز و اعصاب مى‏گردد و آرام آرام سطح هوشیارى و توجه ما را کاهش مى‏دهد.
این مسأله ممکن است تا آن جا پیش رود که تنفس سطحى و تند به بیهوشى کامل و یا غش منجر شود و چنانچه شما نیز بارها شاهد این قضیه بوده‏اید، برخى افراد وقتى دچار بحران یا مشکل لاینحلى مى‏گردند، ناخودآگاه غش مى‏کنند.
بر عکس این اتفاق، آن گاه رخ مى‏دهد که شما با تسلط بر خود، یک لحظه از بحران فاصله بگیرید و آرام و عمیق نفس بکشید. این امر موجب مى‏شود تا اکسیژن مناسب وارد خون شما گردد و سیستم اعصاب شما را تغذیه نماید و قدرت تصمیم‏گیرى و تمرکز شما را باز گرداند و علاوه بر اینها از کاهش سطح هوشیارى و توجه عمومى شما نیز جلوگیرى به عمل آورد.
پس به یاد داشته باشید که:

    - هنگامى که استاد در فهرست اسامى به دنبال کسى مى‏گردد تا از او سؤال کند،
    - وقتى که سؤالات امتحانى را یک به یک مى‏خوانید و هیچ جوابى در ذهن شما شکل نمى‏گیرد،
    - وقتى که بادوستان خود درباره یک مطلب علمى بغرنج به سختى بحث و گفت و گو مى‏کنید،
    - وقتى که خداى ناکرده گرفتار یک دعواى نفس‏گیر یا خشم و عصبانیت شدید مى‏شوید،

اولین کارى که باید انجام دهید، چند نفس آرام و عمیق است.
مطمئن باشید که روند همه جریانات فوق، به نحو مطلوبى تغییر خواهد کرد.

هواى خوب، نور خوب، دماى خوب
مکانى که براى مطالعه انتخاب مى‏کنید، چه تأثیرى در میزان یادگیرى شما مى‏گذارد؟ این یک سؤال مهم است.
محیطى که به عنوان محل مطالعه انتخاب مى‏شود، باید چند ویژگى مهم داشته باشد تا توانایى و قدرت فراگیرى شما را افزایش دهد. این ویژگى‏ها عبارتند از:
1- فراموش نکنید که سلول‏هاى مغز شما نفس مى‏کشند و هر موجودى که نفس مى‏کشد، در شرایط فقر اکسیژن، خسته و ناتوان شده، از کار خواهد افتاد. تهویه مناسب در محل مطالعه، یکى از اساسى‏ترین شرایطى است که ناگزیر و اجتناب‏ناپذیر است. وقتى که میزان اکسیژن موجود در فضایى که شما در حال مطالعه در آن هستید، مناسب و کافى باشد، شما به راحتى نفس مى‏کشید و براى دریافت اکسیژن به سیستم تنفسى خود هیچ زحمتى نمى‏دهید. شما ناخودآگاه و نامحسوس، نفس مى‏کشید و احساس رضایت درونى دارید. پس براى عملیات اکسیژن‏گیرى، انرژى مضاعفى را صرف نمى‏کنید و انرژى مورد نیاز براى مطالعه و تمرکز جسمى و درونى لازم را براى یادگیرى تلف نمى‏کنید. از طرفى سلول‏هاى مغزى براى عملیات فراگیرى و به حافظه سپارى مطالب، نیازمند مصرف اکسیژن هستند. این نیاز در موقع یادگیرى بسیار بیش از هر زمان دیگرى است. یادگیرى صحیح و مؤثر، وابسته به حضور مقادیر کافى اکسیژن و گلوکز است و بدون این دو، هر گونه فعالیتى در جهت فراگیرى ناکام خواهد ماند.
2- فراموش نکنید که شما نوشتارى را فرا مى‏گیرید که آن را به خوبى و وضوح ببینید. این، یک امر مسلم است که اگر درست و واضح صفحه کتاب خود را نبینید، به خوبى آن را به خاطر نمى‏سپارید. نور مناسب، شرط واجب دیگرى است که در مکان مطالعه نباید نادیده گرفته شود. در نور کم و نامناسب، چشمان شما براى دیدن خطوط و کلمات تلاش بیشترى مى‏کنند و از عضلات خود کار بیشترى مى‏کشند؛ پس زودتر خسته مى‏شوند و نیاز به استراحت پیدا مى‏کنند و شما مجبور مى‏شوید مطالعه را متوقف کنید. در نور کم و نامناسب، بسیارى از مطالبى که ناخودآگاه در میدان دید ما قرار مى‏گیرند و ما بدون اراده آنها را وارد ذهن خود مى‏کنیم نیز در تاریکى قرار مى‏گیرند و میزان فراگیرى نامحسوس ما کاهش مى‏یابد. امروزه ما مى‏دانیم که انواع فراگیرى نامحسوس از مهم‏ترین راه‏هاى یادگیرى‏اند و کمک به گسترش آنها، بر توانایى‏هاى ما مى‏افزاید. نور کم و نامناسب علاوه بر همه اینها، موجب خواب‏آلودگى و احساس کسالت نیز مى‏شود و این یکى از معضلات آشناى ساعات مطالعه است؛ پس براى آن که هنگام مطالعه چرت نزنید، نور کافى و مناسبى براى مکان مطالعه خود انتخاب کنید.
3- فراموش نکنید که هر سلول زنده‏اى در گرما آب از دست مى‏دهد و چروکیده مى‏شود و در سرما به تکاپو و صرف انرژى مى‏افتد تا زنده بماند. حرارت مناسب، یکى دیگر از ویژگى‏هاى ضرورى مکان مطالعه است.
بدن ما در گرماى شدید شروع به تعریق مى‏کند، کم آب مى‏شود گردش خون آن با مشکل مواجه مى‏شود، کسل و خواب‏آلوده مى‏گردد و سرانجام تمرکز خود را از دست مى‏دهد. در سرما نیز سلول‏هاى بدن ما براى تعادل دماى درونى بدن، مجبور به صرف انرژى بیشترى براى گرماسازى درونى مى‏شوند و جریان مصرف انرژى را از سلول‏هاى مغزى به سمت ماهیچه‏ها و اعضاى درونى منحرف مى‏سازند و میزان توانایى ذهنى و قدرت یادگیرى ما کاهش مى‏یابد. بهترین شرایط حرارتى براى محل مطالعه، دمایى نزدیک به دماى بدن یا چند درجه خنک‏تر است که موجب نشاط و هوشیارى مى‏شود.

مژده پورحسینی / پرسمان شماره 29

روش‌های کنترل اضطراب

روش‌های کنترل اضطراب
اضطراب مشکل همه‌ی انسان‌ها در کارهای سخت، وحتی مشکل بسیاری از انسان‌هادرشرایط عادی زندگی است. اضطراب مشکل رایج بشر امروزی و عصرجدیداست.
اضطراب به خودی خود بد نیست و حتی وجود آن برای زندگی لازم است. انسان بدون اضطراب، انسان بی‌خیال و شاید بی‌تفاوت خواهدبود. اضطراب زمانی مشکل محسوب می‌شود که روند زندگی را با دشواری همراه سازد و در فعالیت‌های انسان مانع ایجاد کند. اضطراب زیاد موجب کاهش عملکرد می‌شود و در این حالت باید با آن مقابله کرد.
راه‌های مقابله با اضطراب چیست؟ با اضطراب چه کنیم؟

یاد خدا

درس خواندن، کنکور، و همه‌ی فعالیت‌های دیگر با فلسفه‌ی زندگی ارتباط دارند. یاد خدا اگر همراه با یک فلسفه‌ی زندگی روشن و آگاهانه باشد، به طور حتم در آرامش انسان مؤثر خواهدبود. انسان خدامدار، افق زندگی بسیارگسترده و وسیعی دارد و اهداف زندگی را در امور کوچک و گذرا خلاصه نمی‌کند. برای او هم شکست و هم پیروزی معنای خاصی دارد. و آنان که ایمان آورده‌اند و دل‌های‌شان به یاد خدا آرام می‌گیرد، آگاه باشید که یاد خدا آرامش‌بخش دل‌ها است. سوره‌ی رعد آیه‌ی 28
کلید: ایمان و اعتقاد قلبی به خداوند، آرامش بیشتر را در همه‌ی امور زندگی به ارمغان خواهدآورد.

شناسایی تیپ شخصیتی

در هر آدمی در طول زندگی روش‌های گوناگون برای کنار آمدن با موقعیت‌های اضطراب‌زا تکوین می‌یابد. برای کنار آمدن با اضطراب دو خط مشی کلی وجود دارد: در یکی از آنها خود مسأله مورد توجه قرار می‌گیرد (مشی مسأله مدار)، یعنی شخص موقعیت اضطراب‌زا را ارزیابی می‌کند و سپس دست به کاری می‌زند تا آن موقعیت را تغییر دهد. در خط مشی هیجان مدار، خود هیجان در مدار توجه قرار می‌گیرد، یعنی شخص به جای درگیری مستقیم با مسأله می‌کوشد تا از راه‌های گوناگون از احساس اضطراب خود بکاهد. در اغلب موارد خط مشی مسأله مدار گرایش سالم‌تری برای مقابله با اضطراب است.
شما کدام خط مشی یا در واقع کدام تیپ شخصیتی را دارید؟ روی سخن بیشتر با کسانی است که هیجان مدار هستند، چرا که اینان بیشتر دچار اضطراب می‌شوند. شناسایی تیپ شخصیتی حداقل به شما کمک می‌کند اولاً خودتان را بهتر بشناسید و ثانیاً آمادگی‌های خود را برای مقابله با اضطراب واقع‌بینانه ارزیابی کنید. افراد هیجان مدار باید توجه داشته‌باشند که آنها بیش از آن که از خود مسأله نگران و مضطرب شوند از نگرانی خودشان نگران می‌شوند! به جای این که فکرکنند چگونه با مشکل مواجه شوند، به دنبال این می‌روند که چگونه بتوانند نگرانی خود را کنترل کرده یا کاهش دهند، وخود این فکر، اضطراب بیشتری تولید می‌کند.
کلید: با شناسایی تیپ شخصیتی، آمادگی‌های خود را برای مقابله با اضطراب ارزیابی کنید.

اعتماد به نفس و خودباوری

درباره‌ی نقش باورها صحبت کردیم. محکم، قوّی، مسلّط، شجاع و باحوصله و جدّی باشید تا اضطراب از شما دورشود اگر هر کاری را که می‌توانستید انجام دهید، انجام داده‌اید و با این همه مضطرب هستید، بگذارید بدون تعارف بگوییم، ترسویید! اگرهم می‌دانید که فعالیت‌های‌تان کمی‌ها و کاستی‌هایی داشته ولی می‌پذیرید که باید توقعی منطقی از خودتان داشته‌باشید، بازجای نگرانی واضطراب نیست. به هر حال یادتان باشد انسان‌های مسلّط و منطقی کمتر مضطرب می‌شوند.
کلید: برای کاهش اضطراب، اعتماد به نفس خود را تقویت کنید.

ورزش و تحرک جسمی

یک‌نواختی و رکود جسمی، از نظر روانی هم انسان را خسته می‌کند. خستگی روانی هم، موجب اغتشاش فکری و در نهایت اضطراب می‌شود. کسالت، تنبلی و بی‌تحرکی را از خود دور کنید. کسی که لمیده، درازکش و یا در حالتی که به استراحت شبیه است، درس می‌خواند، یا خیلی بی خیال است و یا برای افکار اضطرابی که در آینده به سراغش خواهدآمد، فکری نکرده است. به خصوص در ایام امتحانات، ماه‌ها، هفته‌ها و روزهای آخر کنکور سعی کنید با ورزش و تحرک جسمانی به نشاط وشادابی خود کمک نمایید. به قول فردوسی:
ز نیرو بود مرد را راستی
ز سستی کژی زاید و کاستی
ساعات و زمان‌های معین را برای ورزش و نرمش اختصاص دهید، حتی اگر شده برای چنددقیقه.
کلید: ورزش و تحرک جسمانی، شادابی و نشاط و آمادگی‌های روانی را افزایش می‌دهد.

شوخ طبعی

معمولاً دیده‌اید که آدم‌های شاد و خنده‌رو بهتر با مسایل زندگی کنار می‌آیند. اگر چه این یک مسأله‌ی شخصیتی است ولی می‌توان آن را آموخت.
بیاموزیم که شوخ طبعی و بذله‌گویی به جا و به اندازه‌ی خود بد نیست، هم در روحیه‌ی خودمان و هم روحیّه‌ی اطرافیان تأثیر مثبت دارد.
کلید: خاصیت شوخ طبعی و بذله‌گویی را در کاهش اضطراب نادیده نگیرید.

تصویر سازی ذهنی

گاهی می‌توان با به تصویر کشیدن ذهنی آن چه که ممکن است برای‌مان پیش بیاید، هم موقعیت را بهتر درک کرد و هم پیش‌بینی‌های لازم را انجام داد.
یک مثال برای کنکوری‌ها: تصوّر کنید امروز جلسه‌ی کنکور برگزار می‌شود. شمابه محلّ برگزاری کنکور رسیده‌اید، از در ورودی عبور کرده‌اید، وارد سالن یا مکان آزمون شده‌اید، سر جای خود نشسته‌اید، پاسخ‌نامه‌ها و دفترچه‌ی سؤالات را کنار صندلی شما و روی میز گذاشته‌اند، الآن اعلام می‌کنند که شروع کنید، نیم ساعت ازوقت آزمون می‌گذرد، یک ساعت، دو ساعت، و…، دفترچه‌ی دوم را هم تمام می‌کنید و کنار می‌گذارید، جلسه به پایان می‌رسد، از جای خود بلند می‌شوید…
می‌توانید نمونه‌هایی از این تصویر سازی ذهنی را چند بار انجام دهید تا آمادگی‌های روانی خود را برای روز و ساعت آزمون افزایش دهید اگر این فعالیت را انجام دهید در واقع جلسه‌ی آزمون واقعی برای شما یادآور و تداعی کننده‌ی تمرین‌های تصویر سازی ذهنی خواهدبود.
کلید: تصویر سازی ذهنی، موقعیت واقعی جلسه‌ی آزمون و کنکور را تجربه کنید.

تغییر وضعیت آگاهانه

اصولاً شما به یکی از دو طریق می‌توانید زندگی کنید: یکی این که بگذارید مغزشما به ترتیب سابق کار کند. بگذارید هر تصویر، صدا، یا احساس را که خواست به صحنه‌ی ذهن‌تان بیاورد، و شما نیز به طور خودکار نسبت به آن عکس‌العمل نشان دهید. راه دیگر این است که به اختیار و آگاهانه فعالیت‌های مغزی خود را اداره کنید. می‌توانید حالات دلخواه در خود ایجاد کنید. می‌توانید خیالات و خاطرات تلخ را ضعیف و بی‌اثرکنید، می‌توانید آنها را طوری در نظر مجسم سازید که نتوانند بر شمامسلط شوند. طوری آنها را ناچیز و کوچک در نظر آورید که شما بر آنها مسلط باشید.
شاید این کار سخت به نظر برسد، اما آن قدرها هم سخت نیست. احتمالاً شما هم این تجربه را داشته‌اید که در خانواده و جمع دوستان به دلیلی به شدت عصبانی شده‌اید ولی در یک لحظه کسی چیزی گفته و یا کاری کرده که نتوانسته‌اید جلوی خنده‌ی خود را بگیرید. در این وضعیت چه حالتی به شما دست داده‌است؟ آیا باز هم عصبانی مانده‌اید؟ نمونه‌های این تجربه فراوان است. در روزی که حوصله ندارید، شنیدن اتّفاقی یک قطعه موسیقی زیبا، دیدن یک گل، یک تصویر، و حتی یک رنگ، به یک باره همه چیز را تغییر داده و روحیه‌ی شما کاملاً دگرگون شده‌است. حال حرف ما این است که چنین تغییر وضعیتی را می‌توان آگاهانه و به اختیار انجام داد. باور ندارید، تمرین کنید. به هنگام خستگی، بی‌حوصلگی و یا عصبانیت، به کسی یا چیزی که دوستش دارید فکرکنید، یک گل زیبا را در ذهن خود مجسم سازید، به خاطره‌ای خوش در زندگی‌تان بیندیشید. چه اتفاقی می‌افتد؟ این کار را می‌توان سر جلسه‌ی امتحان یا کنکورهم انجام داد، البته برای چند لحظه یا دقیقه. تا مسیر اضطراب عوض شود.
کلید: با اداره‌ی آگاهانه و اختیاری فعالیت‌های مغزی، می‌توان بر اضطراب مسلّط شد.

بازگشت به حالت قبل از اضطراب

هر جا که اضطراب شما را فرا گرفت، فوری سعی کنید به حالت قبل از اضطراب باز گردید. اگر مثلاً سر جلسه‌ی امتحان سؤال جاری یا سؤال قبلی را خوب پاسخ داده‌اید، و حالا به سؤالی رسیده‌اید که شما را نگران می‌کند به همان سؤال قبلی برگردید، به خودتان قوّت قلب بدهید و از روی سؤالی که سخت بوده فعلاً عبور کنید تا بعد سر فرصت به آن بپردازید.
کلید: اگر مضطرب شدید، سعی کنید به حالت قبل از اضطراب بازگردید تا بتوانید اوضاع را به کنترل خود در آورید.

جسارت ورزی

بیایید آخرین حدّ اضطراب را تصورکنید، واقعاً چه اتفاقی می‌افتد؟ این یکی از آموزه‌های روان‌شناسی برای افرادی است که از مقابله با شرایط استرس‌زا هراس دارند. جسارت‌ورزی می‌تواند مانع اضطراب شود. گاهی بد نیست انسان این جسارت را به خود بدهد که حدّ نهایی یک موضوع استرس‌زا را برای خود پیش‌بینی و تصور نماید. به کسانی که لکنت زبان دارند، توصیه می‌شود که به جای مخفی کردن لکنت خود، سعی کنند هر چه بیشتر لکنت داشته‌باشند و به کسانی که اضطراب دارند، توصیه می‌شود به جای کلنجار رفتن برای پس زدن اضطراب، سعی کنند هر چه بیشتر در خود اضطراب به وجود آورند. می‌گویند در بلا بودن از بیم بلا است. این بهتراست که از ترس اضطراب بیشترمضطرب شویم یا آن را به وجود
آوریم که بلا از سرمان بگذرد!
کلید: یک راه مقابله با اضطراب آن است که به جای تلاش برای کنترل، آن راتجربه کنیم، این یعنی جسارت ورزی.

آموزش آرمیدگی

شاید شما هم اسم ریلکس راشنیده باشید. در آموزش ریلکس (=آرمیدگی) فرد یاد می‌گیرد تا ماهیچه‌های بدن خود را به آرامش کامل درآورد. به این ترتیب که ابتدا یک دسته از ماهیچه‌های بدن خود را به حال انقباض(جمع کردن، فشرده کردن) در آورد و بعد آنها را شل کند، تا این که احساس شل شدن را در آن دسته عضلات احساس نماید. بعد، از فرد خواسته می‌شود تااین تمرین انقباض- شل کردن را، با تمامی قسمت‌های بدن خود (مانند ماهیچه‌های بازوها، گردن، صورت، شانه‌ها، پاها و غیره) انجام دهد. هر چند این تمرین‌ها ممکن است چند جلسه به طول انجامند، اما سرانجام فرد قادر خواهدبود که در یکی دو دقیقه به حالت آرمیدگی کامل درآید.
حداقل استفاده از آرمیدگی این است که وقتی خسته شدید یا اضطراب به شما دست داد، روی صندلی راحت بنشینید، چند نفس عمیق بکشید و تعدادی ازعضلاتی را که لازم می‌دانید، با فرمان خودتان سفت و شل کنید.
کلید: آموزش آرمیدگی، روشی سریع برای بازگشت به حالت آرامش است.

شناخت تأثیرات فردی اضطراب

هر فرد باید بداند که اضطراب چگونه علایم خود را در او نشان می‌دهد. شناخت این علایم می‌تواند به کنترل آنها کمک کند. اضطراب با تأثیرات هورمونی خود، بعد از شروع، دامنه‌ی بیشتری می‌گیرد و در نهایت به اوج خود می‌رسد. اگر کسی بر این نکته آگاهی داشته باشد، سعی می‌کند کمی صبر نماید تا دامنه‌ی اضطراب تمام شود و به تدریج به حالت آرامش باز گردد. اما اکثر افراد از خود اضطراب هول و دستپاچه شده و این باعث می‌گردد اضطراب آنها دچار افت و خیز بیشتری شود و طول بکشد.
کلید: شناخت رفتارهای نشان دهنده‌ی اضطراب، به کنترل آن کمک می‌کند.

تمرین اضطراب!

اضطراب را می‌توان مانند درس‌ها و تست‌ها تمرین کرد. با این سؤالات می‌توانید چگونگی، میزان و روش‌های کنترل اضطراب را تمرین و تجربه نمایید. آیا می‌توانید خود را مضطرب کنید؟ آیاعوامل ایجاد کننده‌ی اضطراب را در مورد خودتان می‌شناسید؟ آیا می‌توانید اتفاقات اضطراب‌زای احتمالی را سر جلسه‌ی امتحانات و یا در کنکور پیش‌بینی کنید؟ آیا رفتارهای نشان دهنده‌ی اضطراب را در مورد خودتان شناسایی کرده‌اید؟ آیا راه‌هایی برای مقابله با اضطراب پیش‌بینی کرده‌اید؟ اگر اضطراب دارید یا فکر می‌کنید احتمال دارد در روز جلسه‌ی امتحان یا کنکور اضطراب به سراغتان بیاید، حداقل ۲ تا ۳ جلسه به تمرین اضطراب اختصاص دهید.
کلید: برای مواجهه با اضطراب، اگر می‌توانید اضطراب را تمرین کنید.

دو یادآوری بسیار مهم

۱- برای کنترل اضطراب، به هیچ وجه از چند روش با هم استفاده نکنید. ببینید در روش‌های ذکر شده، کدام مورد برای شما مناسب‌تر است. بر اساس اولویت بندی خودتان به ترتیب از روش‌هایی که قابلیت بیشتری دارند، استفاده کنید.
۲- هیچ وقت برای کنترل اضطراب یا رفع خستگی و خواب آلودگی، سر خود و بدون تجویز پزشک سراغ داروها و مواد مسکن نروید.

نتیجه‌گیری:

• ایمان و اعتقاد قلبی به خداوند، آرامش بیشتر را در همه‌ی امور زندگی به ارمغان خواهدآورد.
• با شناسایی تیپ شخصیتی، آمادگی‌های خود را برای مقابله با اضطراب ارزیابی کنید.
• برای کاهش اضطراب، اعتماد به نفس خود را تقویت کنید.
• ورزش و تحرک جسمانی، شادابی و نشاط و آمادگی‌های روانی را افزایش می‌دهد.
• خاصیت شوخ طبعی و بذله‌گویی را در کاهش اضطراب نادیده نگیرید.
• تصویر سازی ذهنی، موقعیت واقعی جلسه‌ی آزمون و کنکور را تجربه کنید.
• با اداره‌ی آگاهانه و اختیاری فعالیت‌های مغزی، می‌توان بر اضطراب مسلّط شد.
• اگر مضطرب شدید، سعی کنید به حالت قبل از اضطراب بازگردید تا بتوانید اوضاع را به کنترل خود در آورید.
• یک راه مقابله با اضطراب آن است که به جای تلاش برای کنترل، آن راتجربه کنیم، این یعنی جسارت ورزی.
• آموزش آرمیدگی، روشی سریع برای بازگشت به حالت آرامش است.
• شناخت رفتارهای نشان دهنده‌ی اضطراب، به کنترل آن کمک می‌کند.
• برای مواجهه با اضطراب، اگر می‌توانید اضطراب را تمرین کنید.
منبع:www.classkonkoor.com